Komunikowanie masowe

Komunikowanie masowe jest najwyższym poziomem komunikowania się w społeczeństwie czyli porozumienwania się jednostek, grup lub instytucji .Pojawiło się wraz z powstaniem społeczeństwa masowego, jest komunikowaniem zbiorowym i zorganizowanym. (drukowana książka,prasy,telegraf, radio. filmu i związanej z nim telewizji, Internet)

Goban-Klass stwierdza, że „komunikowanie masowe to po prostu komunikowanie za pomocą środków masowych”. Dlatego też jest to najszerszy proces komunikowania się, ponieważ w przekazywaniu i wymianie informacji uczestniczy największa pod względem liczebności grupa ludzi. Cechy najbardziej charakterystyczne dla komunikowania masowego, to:

1/ masowość odbioru - znaczy to, że przekaz skierowany jest do licznej ale zróżnicowanej nieustruktralizowanej publiczności, czyli do wszystkich, których może zainteresować. Nadawcy tego typu przekazów wiedzą, że taki przekaz adresowany do wszystkich często nie trafia do nikogo, w związku z czym starają się w swojej praktyce określić swoich odbiorców biorąc pod uwagę ich zróżnicowane poziomy przygotowania i zainteresowań. Wyróżnia się cztery typy polityki komunikowania:

- paternalistyczny - nadawca przyjmuje tutaj postawę przewodnika i wychowawcy

mas, nie uwzględnia się wśród odbiorców żadnych zróżnicowań,

- specjalistyczny - nadawca różnicuje przekazy do różnych grup odbiorców w

stosunku do ich zainteresowań ( kobiety, dzieci, mieszkańcy wsi itp.),

- profesjonalistyczny - przekazy są nadawane do instytucji zajmujących się

określoną działalnością zawodową oraz do konkretnych grup zawodowych,

- rytualistyczny - przekazy są dostosowane do rytmu, rytuału dnia codziennego

i świątecznego, media chcą tutaj przyłączyć się do organizowania czasu wolnego

typowego odbiorcy.

Zwykle w przekazach medialnych można odnależć elementy wszystkich czterech typów polityki komunikowania.

2/ masowość produkcji i dystrybucji samych przekazów - komunikowanie masowe jest przede wszystkim tworzeniem przekazów w skali masowej. Używa się do tego środków technicznych, które zwielokrotniają ilość i szybkość tych przekazów. Nadawca jest zbiorowy, gdyż w przypadku tego rodzaju komunikowania jest to jakaś organizacja, grupa ludzi odpowiednio przygotowanych.

3/ nietrwałość przekazów - audycje radiowe i programy telewizyjne mogą być rozpowszechniane tylko przez krótki okres czasu, ponieważ wkrótce po ukazaniu się, są zastępowane przez inne, nowe programy, które są ukształtowane bądź według tego samego bądź całkiem nowego wzorca.

4/ funkcja gate - keepera - gate - keeper zwany „odźwiernym” bądź „ bramkarzem” to

osoba, dokonująca selekcji i wyboru informacji, które napływają do redakcji.

To on decyduje o tym, jakie tematy należy uwzględnić w wiadomościach, w jakimmiejscu i kolejności, jak wiele czasu im poświęcić. Czynnikami, które decydują o

tych wyborach są konwencje i zwyczaje.

Na podstawie tych cech można stwierdzić, że komunikowanie masowe, to proces masowego tworzenia, rozpowszechniania i odbioru przekazów za pośrednictwem kanałów komunikowania masowego czyli urządzeń technicznych. Proces ten posiada ogromny zasięg, jest regularny i bardzo ujednolicony, bardzo łatwo poddaje się sterowniu i kontroli.Środki masowego przekazu, to główny składnik komunikowania masowego, dlatego też jest ono charakterystyczne dla społeczeństw, które osiągnęły odpowiednio wysoki poziom ekonomiczny i technologiczny.

Komunikowanie masowe to przede wszystkim komunikowanie za pośrednictwem mediów. Istnieją różne klasyfikacje mediów:

relacja: nadawca -odbiorca ---------tradycyjne - interaktywne

interpretacja przekazu przez odbiorcę: gorące (radio) - zimne (telewizja)

tempo dostarczania przekazu wyróżnia się;- media wolnego kroku (prasa, internet) - szybkiego kroku (radio, telewizja) i

FUNKCJE

- informacyjna - polega ona przede wszystki na informowaniu o bieżących wydarzeniach w kraju i na świecie. Według tej funkcji media ustalają także „porządek dzienny” (orgenda setting) rozmów i myśli. Wpływają na dobór tematów, rozmów w danej społeczności.Media nie tyle wywierają pływ na to co i jak się myśli, ale na to o czym się mówi i myśli, a także na hierarchię aktualnych tematów. Mogą także wpływać na to o czym ma się nie mówić - podpowiadają tematy zastępcze, aby zepchnąć na margines tematy niewygodne, np. dla jakiejś partii. Funkcja ta spełnia się nie tylko w przekazie wiadomości, ale także w przekazie informacji służących innowacji, rozwojowi i adaptacji.

korelacyjna - polega na działaniach mających, na celu tworzenie korelacji czyli wzajemnych powiązań i harmonijnej współzależności różnych segmentów życia społecznego, celem jest tworzenie ładu społecznego. Działania w zakresie tej funkcji to m.in. interpretowanie informacji, działania na rzecz konsensusu społecznego i politycznego, ustalanie autorytetów, nadawanie statusu społecznego, popieranie ustalonych norm i autorytetów, socjalizacja itp.,

kontynuacyjna - polega na wytwarzaniu i utrzymaniu wspólnoty wartości oraz na eksponowaniu dominującej kultury,

mobilizacyjna - polega na mobilizowaniu, nakłanianiu społeczeństwa do publicznych kampanii w sytuacjach klęsk i katastrof, w sferze wojny, polityki, rozwoju ekonomicznego

rozrywkowa - polega przede wszystkim na organizowaniu przez media relaksu, odprężenia, zabawy, a także na redukowaniu napięć społecznych.

Funkcje te mogą mieć także aspekty negatywne.Najczęstsze zjawiska negatywne w oddziaływaniu mediów to: niewłaściwa selekcja informacji przeznaczonych do masowego przekazu, nadanie pewnym zjawiskom czy informacjom etykietek, np. tylko „to” jest słuszne, wprowadzanie informacji nieprawdziwych nieistotnych, przekręcanie, zatajanie informacji.

To dysfunkcyjne oddziaływanie mediów jest widoczne głównie w komunikowaniu międzynarodowym.Dzieje się tak, ponieważ większość przekazów będących w światowym obiegu pochodzi od krajów wysoko rozwiniętych. Oznacza to, że na świecie istnieje przepływ informacji jednostronny z krajów rozwiniętych do krajów rozwijających się, od jednego czy kilku nadawców ( np. koncernów telewizyjnych czy prasowych) do masowych odbiorców,w związku z tym informacje ulegają zniekształceniu.

Media posiadają ogromną siłę oddziaływania zarówno na poszczególne jednostki (mogą prowadzić do uzależnienia), jak i na całe społeczeństwa. Można wyróżnić 4 główne teorie oddziaływania środków masowego przekazu:

1. teorie klasyczne - akcent w tych teoriach położony jest na nadawcy przekazu i jego wpływie na odbiorców. Wsród teorii klasycznych można wyróżnić trzy kategorie:

- teorie psychologiczne-efektywność oddziaływania mediów łączą one z określonymistanami poznawczymi i emocjonalnymi odbiorców. Środki masowego przekazu nakładając się na stan emocjonalny w sposób automatyczny wywołują z góry zamierzone reakcje odbiorców. Teorie te koncentrują się na cechach indywiduanych odbiorców.

- teorie socjologiczne - opierają się na założeniu, że sposób reagowania odbiorców na przekazy jest uwarunkowany czynnikami społecznymi i demograficznymi. Ludzie o podobnej charakterystyce demograficznej i społecznej reagują w sposób podobny na przekazy.

- teorie kulturowe - analizują one kulturotwórczą rolę środków masowego komunikowania. Można tutaj wyróżnić 2 stanowiska.

Pierwsze mówi, że media pełnią funkcję kulturotwórczą pośrednio, gdyż integrują wokół ważnych problemów oraz bezpośrednio, gdyż udostępniają ludziom dorobek kulturowy narodu i całego świata. Media zmieniają sposób ludzkiego myślenia, zachowania i odczuwania i właśnie w ten sposób stają się ważnym czynnikiem przemian kulturowych. Drugie stanowisko mówi,że media kształtują kulturę masową ze wszystkimi jej mankamentami; obniżeniem standardów moralnych i estetycznych, umacnianiem hedonizmu itp.

teoria „ użytkowania i korzyści” oraz teoria socjalizacyjnej funkcji środków masowego komunikowania - tutaj akcent położony jest nie na media, ale na odbiorców. Odbiorca nie jest dla mediów, to one są dla niego.- teoria „użytkownaia i korzyści” - media są skuteczne o tyle, o ile pozwalają im na to odbiorcy. Oni korzystają z mediów w sposób celowy, nastawiony na własną korzyść. Efektywne są tylko te metody komunikowania, które zaspokoją potrzeby odbiorców.

teoria socjalizacyjnej funkcji mass mediów - człowiek w rezultacie wywieranego na niego wpływu uczy się bycia istotą spoleczną, zależy to m.in. od ilości czasu poświęcanego na odbieranie przekazów, zaufania jaki darzy się (lub nie) media itp. teoria luki informacyjnej - upowszechnienie środków masowego komunikowaniasprawiło, że korzystanie z dóbr kultury stało się dostępne dla wszystkich. Jednak coraz większa oferta informacyjna i demokratyzacja w dostepie do niej powoduje zwiększenie różnic społecznych,pogłębienie luki informacyjnej między „poinformowaną elitą” i „niedoinformowaną większością”. Tę lukę pogłębiają nowe media i nowe technologie.

teorie pośredniego wpływu mass mediów na odbiorców- według tych teorii, na wybór środków przekazu wywierają wpływ różne pośrednie czynniki społeczne.

Wyróżnia się 3 grupy tych czynników:

teoria małych grup - odbiorca wybiera środek przekazu w zależności od przynależności do małych grup - przede wszystkim grup pierwotnych. Oddziaływanie mediów jest skuteczne na tyle, na ile nakłada się na wzory wyniesione z grup pierwotnych.

teoria dwustopniowego przepływu informacji - Katz i Lasarsfeld ogłosili tezę, że przepływ informacji w społeczeństwie ma charakter dwustopniowy przepływa od jednej grupy ludzi ( „przywódców opinii”) do drugich (klientów). Przywódcy opinii wpływają na interpretowanie, opinie i decyzje ludzi, którzy treść mediów znają właśnie dzięki nim.

teoria czynników pośrednich - czynniki pośrednie obejmują elementy mikrospołeczne - przebieg i warunki socjalizacji, pracy zawodowej, doświadczeń osobistych tradycje rodzinne, itp. oraz elementy makrospołeczne - całość uwarunkowań społecznych, politycznych, kulturalnych. Ponadto mogą to być nadzwyczajne, doraźne wydarzenia, jak strajki, katastrofy. Wszystkie te czynniki współdziałają w procesie przekazu i oddziaływania mediów.

5

---