Rozwój sprawności ruchowych u przedszkolaków
Dziecko bardzo szybko rośnie. W tym czasie nie można zaniedbać jego sprawności ruchowych. Jest to bardzo ważne, od tego zależy jego rozwój fizyczny. Przedszkolaki wręcz rwą się do tego, by móc się rozwijać. Wciąż potrzebują ruchu. Niektórzy mówią, że są nadruchliwe. To właśnie wtedy ich ruch staje się coraz bardziej skoordynowany. Nic więc dziwnego, że wiek przedszkolny jest nazywany złotym wiekiem motoryczności dziecka.
Bywają przypadki zaskakujące. Zdarza się, że dziecku sprawia dużą trudność przejście się z osoba dorosłą na spacer. Narzeka wtedy, że bolą go nogi i ma już dość. To samo dziecko potrafi jednak na podwórku przebiec dużo większy odcinek drogi niż ten co na spacerze. Jest to dość dziwne. Powodem tego jest fakt, że na podwórku maluch porusza się w tempie wyznaczonym przez siebie. Może je zmieniać. Spacer jest monotonny. Wydaje się, jakby droga nigdy nie miała końca.
Trzeba uważać, gdyż maluszek jest bardzo delikatny. Jego kości są bardzo elastyczne. Ma to swoje zalety. Są one bardziej odporne na wstrząsy i złamania. Niestety mogą ulec zniekształceniu. Z tego względu nie można podczas spaceru stale trzymać malca za jedną i tą samą rękę. Przedszkolak nie powinien też trzymać w jednej ręce czegoś ciężkiego. Bardzo ważna w tym okresie jest rola rodziców. Bywa, że nieświadomie szkodzą swoim pociechom. Zachęcają do ćwiczeń, które są ponad możliwości maluchów. Warto więc wiedzieć, jak przebiega rozwój motoryczny dzieci w wieku przedszkolnym, aby nie stawiać przedszkolakom zbyt trudnych do przeskoczenia poprzeczek.
Za początek wieku przedszkolnego uznaje się trzeci rok życia. Jest to czas, kiedy malec potrafi już swobodnie się przemieszczać, rozmawia, ma wszystkie zęby mleczne. Potrafi wykonać już samodzielnie wiele czynności. W tym czasie powinno mieć opanowane ćwiczenia takie jak: stanie przez moment na jednej nodze z otwartymi oczami, przeskoczenie sznurka rozciągniętego 5 cm nad podłożem, pląsanie lub klaskanie zgodnie z rytmem muzyki. Umiejętności ruchowe rozwijają się z każdym dniem.
Przedszkolak trzyipółroczny jest bardziej odważny. Nie boi się podejmować trudnych wyzwań. Potrafi zeskoczyć ze schodka, przeskoczyć sznur obiema nogami równocześnie, przejść po desce o szerokości 20 cm.
Dużo bardziej sprawne są czterolatki. W tym wieku nie tylko doskonalą swoje umiejętności ruchowe, ale także tworzą różne kombinacje sprawnościowe. Potrafią np. kopnąć piłkę podczas biegu. Dzieci pięcioletnie umieją wbiec do góry po schodach bez trzymania się poręczy. Potrafią też przejść na palcach do 3 metrów, a także skakać do przodu na prawej lub lewej nodze. Sześciolatki umieją stać na jednej nodze mając zamknięte oczy lub zeskoczyć z krzesła na podłogę.
Przedszkolaki bardzo szybko rosną, przybierają na wadze. Podczas wizyt u lekarza należy upewnić się, czy dziecko rozwija się tak jak powinno. W przypadku, gdy okaże się, że waga i wzrost dziecka są prawidłowe, oznacza to, że jego rozwojowi nie towarzyszą żadne zakłócenia.
Warto kontrolować wzrost dziecka. W tym celu dobrze jest zawiesić przy ścianie podziałkę centymetrową. Maluszek powinien stawać przy niej codziennie rano. Ważne jest, aby był ustawiony prawidłowo. Tylko wtedy pomiar można uznać za udany. Prawidłowa pozycja do mierzenia jest taka, że ciało dziecka powinno dotykać ściany, pięty muszą być złączone, tułów wyprostowany, a barki cofnięte. Ręce należy trzymać opuszczone wzdłuż tułowia. Ważne jest, aby pomiaru dokonywać rano, wtedy chrząstki międzykręgowe nie ulegają obniżeniu.
Przedszkolak potrzebuje dużej dawki ruchu. Jeżeli potrzeba ta będzie niezaspokojona, to maluszek będzie nazbyt ruchliwy w domu. Nie będzie potrafił siedzieć dłuższy czas w jednym miejscu, a tym samym będzie przeszkadzał zmęczonym i zapracowanym rodzicom. Wielu opiekunów stara się inaczej rozwiązać problem zaspokojenia potrzeby ruchu. Włącza telewizor i zachęca pociechę do oglądania. Owszem zamierzony cel zostaje osiągnięty, ale to, że dziecko jest bardziej grzeczne nie znaczy, że takie postępowanie mu służy. Jeżeli przedszkolak się nie wyszaleje będzie miał problemy w szkole. Na zajęciach wychowania fizycznego z pewnością będzie odstawał od swoich rówieśników, gdyż będzie mniej sprawny i dużo szybciej się zmęczy. Niektórzy rodzice za mało przebywają z dzieckiem na świeżym powietrzu. To z kolei odbija się niekorzystnie na zdrowiu. Maluchy nie nabywają odporności, a w związku z czym dużo chorują.
Częściowo potrzebę ruchu dzieci zaspokajają w przedszkolu. Panie wychodzą z nimi na spacer, organizują różne zabawy. Niestety maluchy tak bardzo potrzebują ruchu, że te zajęcia są dla nich niewystarczające. Po przyjściu do domu są bardzo niegrzeczne. Próbują rozładować potrzebę ruchu, tak jak potrafią najlepiej. Efektem tego jest bieganie po domu, wspinanie się na meble, a przy tym strącanie wielu napotkanych po drodze rzeczy. Takie zachowanie jest niebezpieczne. Dziecko może coś sobie złamać. Ponadto bardzo denerwuje rodziców, którzy chcą odpocząć po ciężkim dniu pracy. Sfrustrowani rodzice karzą swoją pociechę. W tym przypadku stosowanie kar jest bezzasadne. Dzieci, gdyby nawet chciały, nie są w stanie stłumić ciągłej potrzeby ruchu.
Część rodziców wysyła swoje dzieci na dwór. Tam mogą się wyszaleć, wybiegać. Nie zawsze, jednak taka forma jest odpowiednia. Zabawa bywa groźna. Dzieci nie zdają sobie sprawy z czyhających niebezpieczeństw. Mogą np. spaść z drabinki. Nie trzeba wiele, aby doszło do wypadku. Zezwalanie na takie zabawy jest więc dość ryzykowne. W gorszej sytuacji są tu rodziny mieszkające w mieście, gdzie dzieci mogą się bawić głównie na asfalcie, bo trudno znaleźć powierzchnię z dużą ilością trawy.
Jak zatem zaspokoić potrzebę ruchu? Najrozsądniejszym wyjściem wydają się w tym przypadku organizowane przez dorosłych zabawy ruchowe. Dobrze dobrane ćwiczenia znacznie poprawiają sprawność malucha, a przy tym zwiększa się ilość przepływającej krwi. Zabawy i ćwiczenia ruchowe muszą być tak dobrane, by dziecko dało sobie z nimi radę.
Przy organizowaniu gimnastyki, należy pamiętać o paru praktycznych radach. Przede wszystkim nie może być ona traktowana jako obowiązek, lecz jako zabawa. Dziecko powinno mieć zapewnione wiele swobody. Nie jest dobrze, gdy rodzice złoszczą się na swoje maleństwo za to, że zachowuje się zbyt głośno. Ważne jest, aby podczas ćwiczeń nie używać rozkazującego tonu. Trzeba mówić zwyczajnie, czasem można się uśmiechnąć. Należy zaprezentować pociesze ćwiczenia do wykonania. Jeżeli tylko jest to możliwe to warto w trakcie zabawy przyrównywać, jakieś ćwiczenia do różnych zjawisk, rzeczy, np. podskoki, można przyrównać do skaczących piłeczek. W ten sposób dodatkowo rozwija się wyobraźnię. Zachęcając malucha do ćwiczeń, można zadawać pytanie: Czy potrafisz W ten sposób dziecko będzie chciało udowodnić mamie, że potrafi sprostać zadaniu.
Ciekawym pomysłem na zabawę ruchową jest tzw. opowiadanie ruchowe. Polega ono na tym, że rodzice opowiadają dziecku jakąś historyjkę. Malec musi jej słuchać i równocześnie pokazywać. Jeżeli mama mówi np., że piesek pobiegł do drzewka, to dziecko stara się naśladować owego pieska i biegnie w kierunku drzewa. Potem piesek poszedł spać, a dziecko w zabawie zwija się w kłębek
Ważną rzeczą jest przestrzeganie odpowiednich warunków. Nie można ćwiczyć, jeżeli w okolicy jest pełno kałuż, a dziecko na pewno w nie wdepnie. Nie należy też ćwiczyć z maluchem, jeżeli źle się czuje, narzeka na ból brzucha, głowy, ma gorączkę. W przypadku, gdy ćwiczenia są organizowane w domu należy przed ich rozpoczęciem przewietrzyć mieszkanie i dokładnie odkurzyć podłogi. Ponadto po skończonej gimnastyce maluch powinien się umyć.
Zabawy na świeżym powietrzu sprzyjają nie tylko rozwojowi ruchowemu, ale także uodparniają na choroby. Dziecko zażywa bowiem kąpieli powietrznych, czyli jest na świeżym powietrzu niezależnie od pory roku. Ważne jest, aby zażywając takich kąpieli maluszek był dobrze ubrany. Nie może się przeziębić, ani przegrzać. W ten sposób na pewno nie uchroni się przed chorobą. Należy pamiętać także o tym, że trzeba zabezpieczyć skórę dziecka. Smaruje się ją kremem, aby zapobiec szkodliwemu działaniu promieni słonecznych. W zimę niezbędna jest czapka.
Kąpiele powietrzne dziecko zażywa nieświadomie podczas spacerów, zabaw ruchowych itp. Dziecko będzie zahartowane, jeżeli będzie na dworze dokładnie w każdą pogodę. Niezależnie od warunków atmosferycznych. Maluch musi się przyzwyczaić do zmieniającej się temperatury. W ten sposób jego odporność będzie znacznie lepsza.
Dobrym ćwiczeniem ruchowym jest pływanie w wodzie. Niestety rzadko jest możliwe płynięcie na otwartej przestrzeni. Zazwyczaj można się wybrać z maluchem do krytego basenu. Na powietrzu można pływać, jeżeli woda jest cieplejsza niż 20 st. C. Przy czym kąpiel przedszkolaka nie powinna trwać dłużej niż 20 minut. Jeżeli na ciele dziecka pojawi się gęsia skórka, a jego wargi staną się sine, to najwyższy czas, aby wyjść z wody. Trzeba pamiętać, że podczas kąpieli wodnej cały czas powinna być osoba dorosła pilnująca dziecka. Nie można zostawiać malucha nawet chwilowo samego.
Ruch jest bardzo istotnym czynnikiem w rozwoju. Warto, więc uczynić wszystko aby zapewnić swojemu maleństwu, jak najwięcej możliwości rozwoju sprawności ruchowych. Najgorszym wyjściem jest próba uspokojenia maluszka i włączanie mu bajki. Na tym etapie rozwoju, to nie bajka, ale ruch jest niezwykle ważny.