STRUKTURA OBRONY CYWILNEJ POLSKI

Obrona cywilna w Polsce stanowi system o sprecyzowanych zadaniach, strukturalnych i formach działania. Jest organicznie zespolona ze wszystkimi szczeblami administracji państwowej i samorządowej, podmiotami gospodarczymi, organizacjami społecznymi, z całym społeczeństwem. Powszechność obrony cywilnej jest jej siłą, ale jednocześnie zobowiązaniem do skutecznej ochrony każdej grupy ludzi, którzy znaleźli się w sytuacji zagrożenia.

Prawne podstawy funkcjonowania Obrony Cywilnej RP

Podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania obrony cywilnej formułuje międzynarodowe prawo wojenne, a zwłaszcza Protokół dodatkowy I z 1977 roku do Konwencji Genewskich z 1949 roku o ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, ratyfikowany przez Polskę 19 września 1991 roku. Polska, współ inicjator i współautor tego dokumentu, ratyfikowała go jako 110 państwo. W świetle unormowań międzynarodowych obrona cywilna oznacza wypełnienie wszystkich lub niektórych zadań humanitarnych, mających na celu ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych, przezwyciężenie ich bezpośrednich następstw i zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania. Sposób organizacji, zasady przygotowania i realizowania zadań obrony cywilnej są wewnętrzną sprawą każdego państwa. Powinny one jednoznacznie wynikać z odpowiednich przepisów prawa obowiązującego w danym kraju. Normy międzynarodowego prawa wojennego mają zastosowanie przede wszystkim w okresie trwania konfliktu zbrojnego. 18 maja 1973 roku Rada Ministrów podjęła uchwałę o powołaniu w Polsce obrony cywilnej. Obecny jej kształt określa ustawa z dnia 21 listopada 1967 roku wraz z późniejszymi zmianami o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej oraz wydane na jej podstawie dokumenty wykonawcze, w szczególność:
- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 roku w sprawie obrony cywilnej;
- - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 roku w sprawie szczegółowego zakresu działania szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin oraz zasad i trybu koordynowania przez nich przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej.

Dokumenty te uwzględniają w znacznej mierze postanowienia międzynarodowego prawa wojennego dotyczące obrony cywilnej, w tym zwłaszcza Protokołów dodatkowych I i II do Konwencji genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 roku.
Stosownie do obowiązujących unormowań prawnych obrona cywilna Rzeczpospolitej Polskiej jest elementem systemu obronnego państwa i stanowi kompleks przedsięwzięć o charakterze planistycznym, organizacyjnym, szkoleniowym, inwestycyjnym, materiałowo - technicznym i zaopatrzeniowym. Przedsięwzięcia te są realizowane przez organy administracji rządowej i samorządowej oraz inne jednostki organizacyjne.

   

 

Międzynarodowy znak rozpoznawczy obrony cywilnej

Obowiązki i uprawnienia organów państwowych, samorządowych i organizacji społecznych.

Centralnym organem właściwym w sprawach obrony cywilnej jest szef Obrony Cywilnej Kraju, którego na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji powołuje prezes Rady Ministrów. Do zakresu działania szefa Obrony Cywilnej Kraju należy:
? przygotowanie projektów założeń i zasad działania obrony cywilnej,
?  ustalenie ogólnych zasad realizacji zadań obrony cywilnej,
? koordynowanie przedsięwzięć i sprawowanie kontroli nad realizacją zadań obrony cywilnej przez naczelne organa administracji, terenowe organa administracji rządowej i organa samorządu terytorialnego, a także
? sprawowania nadzoru nad odbywaniem zasadniczej służby w obronie cywilnej.

Szefowi Obrony Cywilnej Kraju podlegają bezpośrednio Urząd Szefa Obrony Cywilnej Kraju oraz Centrum Doskonalenia Kadr Ochrony Ludności. Terenowymi organami obrony cywilnej w administracji rządowej i samorządowej są Wojewodowie, wójtowie oraz burmistrzowie ( prezydenci miast) jako szefowie obrony cywilnej województw, powiatów i gmin. Do zakresu ich działania należy kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez instytucje państwowe i samorządowe, podmioty gospodarcze i inne jednostki organizacyjne działające na ich terenach. Szefowie Obrony Cywilnej województw i gmin wykonują zadania obrony cywilnej przy pomocy podległych im urzędów oraz powołanych w ich strukturach specjalistycznych komórek organizacyjnych:
- w województwach - przy pomocy Wojewódzkich Inspektorów Obrony Cywilnej,
- w miastach powyżej 40 tys. mieszkańców - Miejskich Inspektoratów Obrony Cywilnej,
- w pozostałych gminach - pracowników do spraw obrony cywilnej.

Za realizację zadań obrony cywilnej w zakładach pracy odpowiedzialni są ich właściciele lub kierownicy. Ministrowie (kierownicy) urzędów centralnych mają obowiązek uwzględniania zadań obrony cywilnej w nadzorowanych przez nich dziedzinach. Organizacje Społeczne wykonują zadania obrony cywilnej w zakresie wynikającym z ich statusów i programów działania. Zasady i sposoby realizacji są uzgadniane w porozumieniach zawieranych przez ich naczelne organy z szefem Obrony Cywilnej Kraju. Formacje obrony cywilnej tworzy się w gminach i zakładach zatrudniających więcej niż 50 pracowników. W zakładach pracy zatrudniających mniej niż 50 pracowników, mogą być tworzone wspólne formacje dla kilku sąsiadujących ze sobą zakładów.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami w gminach i zakładach pracy tworzy się:
-formacje obrony cywilnej ratownictwa ogólnego
-formacje obrony cywilnej przeznaczone do wykonywania zadań specjalnych
 

Służby ratunkowe - do nich zalicza się straż pożarną i pogotowie ratunkowe, należy do nich ratowanie życia ludzkiego.
Społeczni ratownicy - do nich zalicza się cywili, którzy mają przeszkolenie przed medyczne i Ratowników Ogólnopolskiej Sieci Ratunkowej z swą siedzibą w Łodzi.
Organizacje społeczne - zalicza się do nich Polski Krzyż Czerwony i organizacje o podobnej strukturze działania.
Zakłady pracy - do nich należą ludzie pracujący w zakładach, które zatrudniają powyżej 50 osób.
Cywile - pozostała ludności wzywana do powszechnej obrony kraju.

Obowiązki obrony cywilnej względem ochrona ludności

? ostrzeganie i alarmowanie ludności o zagrożeniach
? ewakuacja ludności z rejonów uznanych za szczególnie zagrożone
? zabezpieczenie pozostałej ludności w miastach i rejonach uznanych za szczególnie zagrożone
? organizacja akcji ratunkowej w rejonie nagłych zdarzeń
? likwidacja skażeń
? organizacja zaopatrzenia ludności w żywności i wodę
? przygotowanie ludności do uczestnictwa w powszechnej samoobronie.

Obowiązki obywateli w zakresie obronności kraju

? służba wojskowa, jej formy i czas trwania
? zasadnicza służba wojskowa i jej przebieg
? przeszkolenie wojskowe
? ćwiczenia wojskowe żołnierzy rezerwy
? zasadnicza służba w obronie cywilnej
? służba zastępcza
? przysposobienie obronne młodzieży szkolnej
? służba w jednostkach zmilitaryzowanych
 

OPRACOWAŁ: mgr Mariusz DOBOSZ

---