PSYCHOLOGIA KRYZYSU
WYKŁAD l 22 10 2000
KRYZYS PSYCHOLOGICZNY- - stan psychiczny o pewnej dynamice ,który pojawia się w sytuacji kryzysowej .
Są różne rodzaje konfliktów
^ przyciąganie , przyciąganie - polega na tym że mamy dwie miłe alternatywy do wyboru. Punkt krytyczny jest wtedy gdy siły te krzyżują się
^ unikanie ,unikanie - mamy dwie negatywne alternatywy do wyboru
•^ unikowo -przyciągowy - zarówno przyciąga jak i odpycha. W miarę przyciągania do cech rośnie tendencja odpychająca i odwrotnie w miarę oddalania rośnie tendencja przyciągająca np. miłość do żonatego mężczyzny.
Jest to najtrudniejszy typ ,prowadzi do kryzysu
STRES- oznacza pewien nacisk tego życia, trudna sytuacja .która •wydaje się nam niemożliwa do rozwiązania. Bardzo ważny jest subiektywny wymiar stresu . Oznacza to ,że nie dla wszystkich osób to samo wydarzenie będzie stresem. Podobnie jest z kryzysem. Ważne jest uwarunkowanie kulturowe np. rozwód inaczej jest postrzegany w USA a inaczej w krajach arabskich. W niektórych sytuacjach poziom tolerancji na stres obniża się co ma duże znaczenie dla funkcjonowania naszego ciała, oraz negatywny wpływ na sam przebieg choroby np.. nowotwór.
FRUSTRACJA- stan w którym nasza potrzeba nie została zaspokojona. Ważna jest miłość we wczesnym okresie życia .Gdy dziecko nie ma miłości nie kształtuje się jego ego.
ALLPORT
WG. niego kryzys- to sytuacja emocjonalnego i umysłowego stresu ,wymagająca zmian perspektyw w ciągu krótkiego okresu czasu. .Czł. nie potrafi zachować spokoju ,nie umie zastosować form do rozwiązywania problemów .Trudna sytuacja pojawia się nieoczekiwanie i wymaga dużych zmian osobowości
Pojęcie kryzysu wywodzi się od Lindellmana Stan szoku po śmierci bliskiej osoby trwa 6 tygodni .Po tym czasie może złagodnieć lub doprowadzić do psychopatologii. Wyodrębnił on patologiczne jak i normalne objawy, po śmierci bliskich osób ( nagła śmierć). Objawy normalne
a poczucie winy /najsilniejsze występują u rodzin które spotkały się ze
śmiercią samobójczą ,lub wypadkiem a uczucie dławienia w gardle , gdy rozmawia się o bliskim zmarłym a chęć unikania miejsc związanych z bliskim zmarłym ( niekiedy zmieniają
miejsca zamieszkania, domy) a poczucie wielkiego zmęczenia i zaniedbania
Objawy patologiczne
o chęć upodobania się do osoby zmarłej a dostrzeganie cech choroby osoby zmarłej
Psychologia kryzysu powstała w latach 60.
Capllom- kryzys powstaje wtedy gdy zostaje zagrożona jakaś wartość.
Podkreśla subiektywny wymiar kryzysu, wymiar osobisty
-i
TERAPIA RACJONALNO EMOCJONALNA - ELLIS
HOLMAN , RAHE /
Ułożyli listę wydarzeń najbardziej stresowych , na samym początku listy
postawili stres małżeński
CAPLLOM
kryzys trwa 6 tygodni i przebiega w etapach
1. pojawia się trudne doświadczenie człowiek stara się rozwiązać problem dotychczas stosowanymi metodami .Czuje się zagubiony bo stare metody zawodzą.
2. Napięcie wzrasta Jednostka miota się , metodą prób i błędów zaczyna rozwiązać problem
3. Maksymalna mobilizacja energii. Napięcie osiąga bardzo wysoki pułap.
4. Obniżanie napięcia bo problem został rozwiązany( może być rozwiązany na każdym etapie) albo jest postawa rezygnacji. Pojawia się duże wyczerpanie psychiczne i fizyczne .Pojawia się nawet w przypadku pozytywnych rozwiązań .Nierozwiązany kryzys może powrócić .Podczas kryzysy człowiek jest szczególnie podatny; na pomoc*"
PODZIAŁ KRYZYSU
• rozwo/owg-łaczą się z pewnym okresem życia np., dorastanie ,kryzys okresu młodzieńczego najczęściej kończy się kryzysem izoidalnym , ( samobójstwo , alkoholizm , narkomania .Przyczyny kryzysu w tym okresie mogą być różne ,,
- brak sensu życia - niemożność znalezienia odpowiedzi prowadzi do kryzysu Froyd trzeba pytać do czego człowiek dąży - do szczęścia tu może przeszkadzać własne ciało które się kiedyś zbuntuje .Szczęście daje miłość ,
to prawdziwa troska o drugiego człowieka , wiąże się z pożądaniem seksualnym
• losowe- kataklizmy , katastrofy
• pęd do samodzielności i niezależności Kępiński twierdzi że młodzi ludzie za wszelką cenę chcą się wydostać ze struktury wyjściowej a rodzice chcą ich zatrzymać (ludzie starsi chcą trzymać dzieci przy sobie co prowadzi do ambiwalentnych uczuć wobec rodziców a to wprowadza czynnik nerwicorodny.
JUNG
Nawiązywał do psychologii Chin .Życie ludzkie podzielone jest na kilka faz
1}_ dzieciństwo - dominuje motyw przyjemności
2}_ lata 20 - dominuje motyw sukcesu, człowiek dąży do osiągnięcia
sukcesu , pozycji, ustawia się w życiu. 3)_ lata 40 - motyw obowiązku ; człowiek ma dorastające dzieci,
starzejących się rodziców 4]_ po 50 r.ż chęć wyzwolenia się od cyklu życia , przyjemności .obowiązku -
potrzeba religijności
Jung życie porównywał do wschodzącego słońca . W pierwszej połowie życia człowiek uświadamia sobie nieodwracalność życia, co powoduje przebudowę jego osobowości .Motywy seksualne są bardzo silne potem słabną i wzrasta pragnienie motywów religijnych i motywów filozoficznych Niektórzy badacze podkreślali że kryzys ten przezywają tylko ludzie dojrzali osobowościowe i inteligentni .W drugiej połowie życia typowy kryzys to kryzys wypalenia -który występuje u osób ze zbyt silną potrzebą osiągnięć , jest to utrata ideału i zainteresowań swój ą pracą zawodową; jest szczególnie wyraźny u osób .którzy dużo pracują .typ zachowania A . Występuje tu herezja czynów Jest to choroba menedżerska.
Jak to ujął MENIGOS praca psychoterapeuty polega na tym aby ludzi dobrych
zrobić lepszymi .Terapia polega na tym aby człowiek odnalazł rolą życia ,
zmienił sposób funkcjonowania.
KRYZYSY LOSOWE - wywołane są'przez tragiczne doświadczenia tak
twierdził CAPLLON
PŁUŻEK I ZANOMMEN - na podstawie badań ustalili przyczyny wieku
młodzieńczego ,każdy kryzys ma charakter subiektywny .Podzielili te kryzysy
na kryzysy rozwojowe :
> dążenie do samodzielności
> środowiskowe / -dom : przyczyną kryzysu może być nadmierna dyscyplina
ale i brak dyscypliny,brak zainteresowania ( człowiek postępuje -wbrew swoim intencjom jego zachowanie ma charakter ekstremalny ), nadmierne zainteresowanie w każdej nadmiernej trosce kryje się agresja). Konflikty między rodzicami:
jeżeli mają ostry przebieg kończą się rozwodem zbyt bliskie kontakty między rodzicami,
rywalizacja z rodzeństwem( rodzice nie traktująjednakowo dzieci matki bardziej kochają synów a ojcowie córki. Rodzice uważają .że traktują dzieci jednakowo tym czasem dziecin odczuwają inaczej .Rodzice swoje poglądy wypowiadają niepochlebnie wobec dzieci .Stawiają dziecku wysokie wymagania niewspółmierne do możliwości. Często zdarza się ,że rodzice stawiają dziecku swoje niezrealizowane marzenia .Dziecko nie umie przeciwstawić się rodzicom. Przyczyną osobistą może być także zawody miłosne albo niemożliwość znalezienia trendu życia.
-szkoła- wybór szkoły niezgodnej z zainteresowaniem
> osobiste / Kryzys psychologiczny może zakończyć się tragicznie lub pozytywnie
/ •^