 | Pobierz cały dokument cechy.powiesci.realistycznej.w.nad.niemnem.doc Rozmiar 35 KB |
Cechy powieści realistycznej w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej
Największym osiągnięciem literatury drugiej połowy XIX w. jest powstanie powieści realistycznej. Największymi polskimi powieściami tego czasu są Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej i Lalka Bolesława Prusa.
Co to znaczy, że Nad Niemnem to powieść realistyczna?
W potocznym pojęciu znaczy to, że czytając odbieramy jej treść jako przekaz wydarzeń prawdziwych, a bohaterów traktujemy jako żywe, autentyczne postacie. Autorka umieściła akcję w konkretnym miejscu, na Litwie nad Niemnem, opisała krajobraz wiernie, poświęcając mu wiele miejsca w utworze. Można ustalić dość dokładnie czas akcji. Punktem odniesienia jest powstanie 1863 r., a bieżące wydarzenia toczą się 22-23 lata po nim (wspomina o tym Marta w I rozdziale powieści), latem, bo mowa jest o żniwach i dzieci przyjechały na wakacje.
Każdy świadomy czytelnik wie jednak, że postacie ukazane w utworze oraz zdarzenia z ich życia są fikcją literacką, doskonale naśladującą rzeczywistość, bohaterowie są typowi dla przedstawionej rzeczywistości, a wydarzenia prawdopodobne, stąd złudzenie autentyczności.
Realizm bowiem jest to metoda twórcza, polegająca na przedstawieniu wybranych przez pisarza najbardziej istotnych cech rzeczywistości, zgodnie z obserwacją i poziomem wiedzy na jej temat.
Zgodnie z tymi założeniami umieściła Orzeszkowa w Nad Niemnem około 100 postaci, reprezentujących różne warstwy polskiego ziemiaństwa. Poznajemy pałacyki pani Andrzej owej w Osowcach i Teofila Różyca w Wołowszczyźnie. To najbogatsze ziemiaństwo. Należy też do tej grupy rodzina Darzeckich. Zagraniczne podróże, wykwintne stroje i powozy to wyznaczniki ich pozycji. Korczyn jest dworkiem średniozamożnego szlachcica, Olszynka Kirłów to bardzo niewielki mająteczek. Widzimy, jak ich właściciele ciężko muszą pracować, by zapewnić rodzinie godziwe życie i wykształcić dzieci. Zaścianek Bohatyrowicze zamieszkuje uboga szlachta. Jest to lud - żyją oni jak chłopi, ciężko pracują na chleb, tyle że są wolni, nie zaznali poddaństwa ani pańszczyzny. Ten panoramiczny obraz życia szlachty polskiej przypomina Pana Tadeusza i świadomie do niego nawiązuje. Obraz to statyczny, ozdobiony opisami przyrody, obyczajów, ludowymi pieśniami, legendami, tworzącymi mityczną historię tego skrawka ziem polskich.
Z przedstawionych w powieści grup społecznych wyodrębniają się postacie głównych bohaterów. Poznajemy ich losy w ciągu wielu lat (znowu odniesieniem jest rok 1863). Narrator wszechwiedzący, wszechobecny przekazuje nam ich myśli, uczucia, a my razem z nim zaglądamy do ich serc, poznajemy ukryte pragnienia, marzenia, lęki, urazy. Postać narratora jest bardzo ważną cechą powieści dziewiętnastowiecznej .
 | Pobierz cały dokument cechy.powiesci.realistycznej.w.nad.niemnem.doc rozmiar 35 KB |