Prewencja kryminalna
Jest to ogół bezpośrednich działań instytucji państwowych, społecznych i obywateli, mających na celu uniemożliwienie lub utrudnienie podjęcia akcji przestępczej, poprawę bezpieczeństwa jednostki poprzez eliminowanie poczucia strachu przed staniem się ofiarą i w konsekwencji podniesienie jakości życia.
Zapobieganie, profilaktyka, prewencja -pojęć tych można używać zamiennie.
Tendencje rozwoju zapobiegania przestępczości
1. Działania o charakterze podmiotowym
odnoszą się do osób - sprawców i ofiar, bądź osób zagrożonych
Do grupy środków o charakterze podmiotowym zalicza się oddziaływanie na osobę lub grupę osób zagrożonych wejściem w konflikt z prawem. Wśród nich wyróżnia następujące przedsięwzięcia:
- operacyjne policji,
- zapobiegawczo-wychowawcze, edukację prawną, rozmowy ostrzegawcze,
- opiekuńcze i lecznicze, mające na celu usunięcie lub neutralizację czynników kryminologicznych środowiskowych lub biopsychicznych,
- socjalne, polegające na opiece nad rodzinami,
- uspołeczniające, zmierzające do kierowania naturalnych potrzeb ludzi zagrożonych wykolejeniem na tory pożytecznej lub co najmniej neutralnej działalności,
- zapobiegające wiktymizacji ,
2. Działania o charakterze przedmiotowym i odnoszące się do ochrony pewnych dóbr, ochrona fizyczna (alarmy, ochrona, monitoring, ale też właściwe usytuowanie np. placu zabaw)
Przedsięwzięcia o charakterze zapobiegania mechanicznego, fizyczną ochronę obiektów, banknotów, itp., a także patrole policyjne.
Przedsięwzięcia techniczne, zapobiegające przestępstwom związanym z posługiwaniem się techniką, wypadki, awarie -głównie nieumyślne,
Przedsięwzięcia o charakterze organizacyjnym istotne np. dla przestępczości gospodarczej.
3. Depenalizacja pewnych zachowań
wyłączenie norm dotychczas obowiązujących z kodyfikacji.
4. Penalizacja nowych trendów w przestępczości
Wprowadzanie pewnych norm do kodeksu - konieczna nowelizacja prawa.
5. Usprawnienie funkcjonowania instytucji wymiaru sprawiedliwości
(w szerokim znaczeniu tj. sądy, Policja, prokuratura) w celu przyśpieszenia prowadzonych przez nie czynności. Wprowadzenie instytucji mediacji, która ma odciążyć sądy.
Klasyfikacja zapobiegania przestępczości
1. Dwustopniowy podział:
-działania ogólne (prewencja ogólna)
odnoszą się do ogółu społeczeństwa, zagadnień społeczno-ekonomicznych, mająca na celu poprawę stopy życiowej społeczeństwa,
-działania specjalne (prewencja specjalna)
odnoszą się do osób, które są lub mogą stać się przestępcami
2. Trójstopniowy podział:
Prewencja I st.
To działania wobec ogółu społeczeństwa skierowane na wzmocnienie wewnętrznych mechanizmów, powstrzymujących przed popełnieniem przestępstwa. Programy edukacyjne dla rodziców, elementy prawa w programach szkolnych, kształtowanie norm zachowania u dziecka w szkole, kampanie propagandowe na temat przemocy w rodzinie, narkomanii, nadużywaniu alkoholu.
Programy ukierunkowane na informowanie społeczeństwa o zagrożeniach i sposobach zabezpieczania się przed nimi, od technicznych do wskazywania właściwych sposobów zwiększenia bezpieczeństwa własnego i mienia.
Prewencja II st.
Dotyczy potencjalnych przestępców i osób z objawami nieprzystosowania społecznego, zdemoralizowanych, nieletnich ( osoby te nie weszły jeszcze w konflikt z prawem).
Działania wobec dzieci i młodzieży niedostosowanej społecznie. Celem programów jest zapobieżenie utrwaleniu się negatywnych postaw, wyrównanie braków wykształcenia, pomoc w zdobyciu zawodu, zatrudnienia, nauka zachowań społecznych, organizowanie czasu wolnego.
Programy skierowane na grupy osób, które z uwagi na wykonywany zawód, pełnioną funkcje, określone cechy lub inne czynniki są szczególnie predestynowane do wiktymizacji. Są to programy informacyjne, edukacyjne, organizowania środowiskowych grup ochrony, itp.
Prewencja III st.
Dotyczy osób, które weszły w konflikt z prawem i już odbywają karę albo ją odbyły.
Zapobieganie recydywie poprzez systemy resocjalizacyjne, leczenie, poradnictwo, kuratelę, mediację, włączenie społeczności lokalnej w proces resocjalizacji.
Wszelkie programy pomocowe zmierzające do udzielenia pomocy medycznej, psychicznej, materialnej, praktycznej, kompensacji, itp.
Zapobieganie przestępczości
Całokształt różnorodnych, powiązanych ze sobą działań realizowanych przez organy państwowe i instytucje i organizacje społeczne skierowanych na zapobieżenie przestępczości i usuwanie przyczyn jej powstania.
W RP istnieje wiele podmiotów zajmujących się tą problematyką, ale systemu jako takiego nie ma.
Polityka społeczna
Całokształt działalności normatywno-prawnej, organizacyjnej, naukowo-badawczej, planistycznej i ekonomicznej państwa oraz jej organów, której celem jest osiągnięcie postępu społecznego.
Czyli chodzi o to, aby ludziom żyło się coraz lepiej, a to ma wpływ na przestępczość bo im niższy poziom życia, tym większe prawdopodobieństwo wzrostu przestępczości.
Polityka kryminalna:
l. Działalność legislacyjna
Praca nad obowiązującym prawem o charakterze zapobiegawczym, polega na tworzeniu norm prawa karnego, rodzinnego, opiekuńczego i z innych dziedzin prawa, dostosowanie prawa do rozwoju techniki i norm obecnie obowiązujących.
2. Profilaktyka predeliktualna.
Skierowana na osoby zagrożone przestępczością z różnych względów (np. zawód), na przyszłych sprawców, na ochronę mienia, na wychowanie, lecznictwo
Polega na wypracowywaniu i realizacji środków zmierzających do zapobiegania popełniania przestępstw poprzez działanie skierowane na osoby, co do których istnieje prawdopodobieństwo, iż mogą popaść w konflikt z prawem karnym oraz osoby, których dobra społeczne lub indywidualne mogą być zagrożone. Autor profilaktykę przedprzestępczą dzieli, ze względu na środki, na profilaktykę podmiotową i przedmiotową.
3. Profilaktyka postdeliktualna
-polityka karna
skierowana na sprawców przestępstw -ściganie, orzekanie kar, kara musi być nieuchronna i szybka
aby spełniała swoje funkcje;
Obejmuje działania organów państwowych społecznych, stanowiące reakcję na przestępczość:
-wykrywanie przestępstw i ściganie ich sprawców,
-posługiwanie się środkami zapobiegawczymi,
-orzekanie kar zasadniczych i dodatkowych,
-organizowanie zapobiegania na podstawie roz.poznania czynników, które doprowadziły do konkretnego przestępstwa.
-polityka wykonawcza
wykonanie kary, które prowadzi do resocjalizacji sprawcy obejmuje wykonanie kar i innych orzeczeń i zawiera:
-postępowanie resocjalizacyjne,
-traktowanie lecznicze skazanych z anomaliami psychicznymi, alkoholików i narkomanów,
-oddziaływanie wychowawczo-poprawcze wobec nieletnich sprawców,
-zapobieganie przez eliminację możliwości popełnienia przestępstwa w okresie odbywania kary.
Działalność legislacyjna:
-możemy sygnalizować pewne niedociągnięcia w przepisach, wskazywać przepisy martwe,
-składać projekty aktów prawnych,
-inspirowanie, inicjowanie zmian, wskazywanie, że niektóre przepisy są niewłaściwe, że należałoby je zmienić, czy uzupełnić,
-możemy mieć wpływ na tworzenie aktów prawa miejscowego.
Profilaktyka predeliktualna:
-UoP art. I ust. 2 pkt 3 "Inicjowanie i organizowanie działań ...",
-rozpoznanie w środowiskach przestępczych,
-patrolowanie, obchód,
-rozpoznanie małoletnich zagrożonych demoralizacją,
-szkolenie, działania edukacyjno-wychowawcze.
Profilaktyka postdeliktualna:
1. Polityka karna.
Wpływanie poprzez szybkość, efektywność na:
-wykrywalność,
-zatrzymanie sprawcy,
-znalezienie dowodów,
-osądzenie sprawcy.
2. Polityka wykonawcza -np. dozór
3. Resocjalizacja --wtórna socjalizacja -niedopuszczenie do recydywy
4. Polityka postpenitencjarna -umożliwienie powrotu do społeczeństwa, pomoc w znalezieniu pracy, miejsca zamieszkania. wskazanie instytucji "pomocowych".
Podstawowe zadania policji: inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi samorządowymi i organizacjami społecznymi.
Organy odpowiedzialne za ochronę bezpieczeństwa i porządku publicznego na obszarze województwa: -wojewoda, -KWP, -KPP, KMP, -KP, -organy samorządowe .
Obowiązki Policji wobec władzy adm. i samorządowej -roczne sprawozdania i informacje nt. bezpieczeństwa (często podejmowane są uchwały dot. poprawy bezpieczeństwa i choć nie są wiążące, to są brane pod uwagę)
Współdziałanie Policji z organami państwowymi i samorządami:
zwierzchnictwo Wojewody na szczeblu KWP .,
na szczeblu powiatowym: sfera merytoryczna
-komendant jest zobowiązany do dostarczania sprawozdania o stanie bezpieczeństwa,
-starosta jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo i porządek publiczny;
sfera personalna -opinia o kandydacie na komendanta;
sfera finansowa -pomoc samorządów w dofinansowaniu Policji, finansowanie dodatkowych etatów.
Współpraca Policja -Starosta:
-analiza zagrożeń,
-analiza posiadanych sił i środków,
-wspólne określenie priorytetowych działali w zakresie patologii społecznej,
-określenie sposobów realizacji priorytetów.
Profilaktykę policyjną kształtują następujące przesłanki:
-osiągnięcia nauk: kryminologii, kryminalistyki, wiktymologii, psychologii, socjologii, nauki prawne;
-obowiązek wynikający z przepisów ustaw,
-praktyka, doświadczenie.
Dziedziny profilaktyki:
1. Profilaktyka kryminalistyczna
Działanie zmierzające do niedopuszczenia lub utrudnienia popełnienia przestępstwa, szeroka ochrona fizyczna -alarmy., zamki, monitoring, zabezpieczenia, itp.
To zespół metod i środków mających na celu uniemożliwienie albo utrudnienie dokonania przestępstwa. Przykładem może być: zabezpieczenie obiektów przed włamaniem, bankomatów, papierów wartościowych przed fałszerstwem, obserwacja osób podejrzanych, wzmocnienie patroli w godzinach wieczornych, nocnych, itp. Profilaktyka kryminalistyczna obejmuje bezpośrednie działanie zarówno organów ścigania karnego, instytucji państwowych przestępstwa. Dobre zabezpieczenie mienia jest tak samo przejawem profilaktyki kryminalistycznej, jak ujęcie w wyniku obserwacji sprawcy przygotowującego się do dokonania czynu przestępnego lub sprawcy usiłującego popełnić przestępstwo.
2. Profilaktyka kryminologiczna
Działania skierowane wobec osób -działania informacyjne, edukacyjne, motywujące do właściwego zachowania, zgodnego z normami prawnymi, realizowane poprzez organizację festynów, dni otwartych jednostek, szkolenia dla różnych grup osób.
Obejmując przede wszystkim zagadnienia genezy i etiologii czynu przestępnego i operując głównie metodami z zakresu psychologii i pedagogiki społecznej, ma na celu nadanie pozytywnego kierunku aktywności ludzkiej oraz wywarcie wpływu na zmianę ujemnych postaw i tendencji. Pozostaje w ścisłym związku z badaniami nad przyczynami przestępstw. One bowiem stanowią podstawę opracowywania środków i metod zapobiegania przestępstwom (badania fenomenologiczne i etiologiczne). Środki profilaktyczne mogą odnosić się do większego, nieokreślonego liczbowo grona osób lub do określonej osoby; w zależności od tego mówimy o profilaktyce w skali społecznej lub indywidualnej.
3. Polityka karna.
Podejmowanie działań procesowych, stosowanie kary, ma wydźwięk profilaktyczny, indywidualizacja kary ma służyć zapobieganiu przestępczości.
Ma na celu takie dostosowanie kary do rodzaju i okoliczności przestępstwa oraz osobowości sprawcy, aby kara ta przyczyniła się do spełnienia zadania ochrony społeczeństwa, a jednocześnie gwarantowała, jeśli to jest możliwe, powrót skazanego do życia w społeczeństwie. W zakres profilaktyki karnej włączyć należy zagadnienie efektywności ścigania. Wysoka wykrywalność sprawców przestępstw stanowi ważny czynnik, powstrzymujący potencjalnych sprawców od wstąpienia na drogę przestępstwa.
4. Profilaktyka penitencjarna
Sprowadzając się do samego wykonania kary, ma wyłącznie hacelu takie ukształtowani~ warunków jej przebiegu, aby w optymalnym stopniu realizować funkcje resocjalizacji.
Funkcje profilaktyki policyjnej: wg Hołysta
1.operatywna
odnosi się do podstawowych zadań policji tj. zbieranie informacji., odpowiednia taktyka pełnienia służby prewencyjnej stosownie do zagrożenia, współdziałanie z sądem, prokuratorem, instytucjami, szybkie reagowanie na zaistniałe zdarzenie.
2. badawcza
prowadzenie sondaży -w celu badania oczekiwania społeczeństwa, badania dotyczące służb patrolowych, prewencyjnych, badania te wpływają pośrednio na zmiany w przepisach.
3. instruktażowa
ulotki, foldery, szkolenia, programy i działania edukacyjne, informowanie o sposobach popełniania przestępstw i zachowaniach które mogą nas przed nimi się ustrzec.
Do podstawowych zadań Policji należą:
1. Ochrona życia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra
2. Ochrona bezp. i porządku publicznego
3. Inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi.
Powyższe obowiązki wynikają z UoP, ale również z innych ustaw:
-o wychowaniu w trzeźwości i p/dz alkoholizmowi,
-o ochronie osób i mienia,
-o postępowaniu w sprawach nieletnich,
-o p/dz narkomanii,
-kpk art. 2§ 1 ust.2,
oraz z przepisów niższej rangi nakładające na Policję obowiązek zapobiegania popełnianiu przestępstw:
-przepisy o samorządzie terytorialnym,
-zarządzenia: 3/2000 KOP, 15/2000 KOP, 23/1993 KOP, 25/1998 KOP.
Strategia jest ogólnym programem definiowania i realizacji celów organizacji oraz pełnienia jej misji, misją jest szczególny powód jej istnienia, wyróżniający się od wszystkich innych.
Misją Policji jest służba społeczeństwu -zgodnie z art. 11 UoP .
Obszary funkcjonowania prewencji kryminalnej:
l. kryminalny system sprawiedliwości czyli polityka kryminalna państwa (współpraca wszystkich pionów policji)
2. community policing -socjalizacja, uspołecznienie działań policji -powstało w latach 60 i 70 w USA, gdy dochodziło do zamieszek I wzrostu przestępczości, przeprowadzono badania, z których wynikało, że Policja oddaliła się od społeczeństwa, więc trzeba było to naprawić. Powstała idea - współpraca policjanta z konkretną grupą osób, czyli na gruncie najbardziej podstawowym. Policja definiuje i rozwiązuje konkretne problemy np. danej ulicy, nie tylko przestępczości ale np. złe oświetlenie, dziury na drodze, dotyka spraw patologii społ., dewastacji budynków. Społeczeństwo definiuje cele dla Policji. Policjanci mają większą swobodę działania, mimo to cieszą się dużym zaufaniem społecznym. W Polsce ta idea nie ma większych szans rozwoju, bo konieczna jest zmiana systemu rozliczania jednostek, mentalności, zmian organizacyjnych i strukturalnych w jednostkach policji.
Community Policing wyznaczają cztery zasadnicze elementy:
-organizowanie prewencji kryminalnej na bazie wspólnot lokalnych,
-zastąpienie patroli zmotoryzowanych przez piesze i podejmowanie przez nie poza działaniem reaktywnym także działań nie związanych z bezpośrednim niebezpieczeństwem,
-zwiększenie odpowiedzialności przed wspólnotą lokalną za podejmowane działania,
-decentralizacja kierowania w policji pozwalająca na elastyczne dostosowanie metod pracy
policyjnej do potrzeb lokalnych.
Zasadniczymi celami tej strategii i filozofii, głównymi zadaniami są:
-przede wszystkim odbudowa zaufania i więzi ze społeczeństwem, a także poprawienie sp
rawności i skuteczności działań policji,
-zapobieganie i redukowanie przestępczości,
-redukowanie zakłóceń spokoju i porządku, żebractwo, spożywania publicznie alkoholu, graffiti,
-podnoszenie poczucia bezpieczeństwa wśród ludności,
-poprawy stosunku społeczeństwa do policji,
-poprawy komfortu i jakości życia w dzielnicy jako efekt końcowy.
Community policing jest polityką a zarazem strategią nastawioną na osiągnięcie skuteczniejszej kontroli przestępczości, zmniejszenie poczucia zagrożenia przestępczością, poprawienie jakości życia, usprawnienie pracy policji i podniesienie autorytetu policji przez proaktywne wykorzystywanie środków społecznych do zmiany warunków stanowiących podłoże działań przestępnych.
.J.Czapska dostrzega w C.P. nie tyle konkretny sposób działania, co nową filozofię sprawowania funkcji policyjnych, realizującą ideę bliskiej współpracy policjanta z członkami lokalnej społeczności. Zasadnicze właściwości tej filozofii to:
-konsultacje -związane z prowadzeniem systematycznych badań dotyczących potrzeb społecznych w zakresie bezpieczeństwa publicznego,
-adaptację - polegającą na zmianie sposobu kierowania, sprowadzającą się w efekcie do zwiększenia swobody "lokalnych jednostek policji" w podejmowaniu inicjatyw oraz decyzji o sposobie działania,
-mobilizację - opierającą się na mobilizowaniu obywateli i instytucji pozapolicyjnych do działań na rzecz bezpieczeństwa.
-rozwiązywania problemów -czyli eliminowanie wszelkich warunków okoliczności sprzyjających powstawaniu przestępczości i strachu przed nią.
C.p. zawiera w sobie dwa elementy:
-community partnership - partnerski stosunek policji do wszelkich podmiotów, z którymi współpracuje, szczególnie do obywateli, lokalnej administracji, biznesmenów, szkół, kościołów, stowarzyszeń i innych organizacji społecznych. Policja pełni w tym partnerstwie wiodącą (inspirującą) rolę, ale jest jednocześnie intensywnie wspierana przez lokalną administrację i media,
-problem solving - odnosi się do wspólnego rozpoznawania i rozwiązywania problemów. Opiera się on na partnerstwie obywateli, policji i innych instytucji. Rozwiązywanie problemów nie dotyczy wyłącznie niekorzystnych zjawisk związanych bezpośrednio z przestępczością. Warunkiem skuteczności takich działań jest gruntowne usunięcie problemu, redukcja powtarzających się negatywnych zdarzeń, stosowanie odpowiednich środków zapobiegawczych przez osoby potencjalnie zagrożone oraz usuwanie wszelkich okoliczności mogących mieć wpływ na powstawanie zagrożenia.
C.p. nie jest formą pracy policji, lecz pewnego rodzaju filozofią i jednocześnie strategią działania, która powinna uzupełniać, a w wielu okolicznościach wprost zastępować działania reaktywne.
C.p. opiera się na zasadzie partnerskiego współdziałania policji, obywateli oraz instytucji publicznych i prywatnych.
C.p. może być realizowane jedynie na szczeblu lokalnym i wymaga większego niż dotąd udziału obywateli w określaniu najważniejszych problemów oraz podejmowaniu decyzji dotyczących kierunku działania.
Optymalna realizacja wymaga przemian w samej policji. Zmiany powinny objąć:
-mentalność - zmiana sposobu postrzegania przez policjantów swojej roli w społeczeństwie,
-organizację pracy - niezbędna jest decentralizacja i delegowanie zadań oraz uprawnień. Przez decentralizację należy rozumieć utworzenie sieci niewielkich jednostek policji obsługujących lokalne społeczności tak, aby obywatel rzeczywiście miał bezpośredni kontakt z policją,
-inwestycje.
Dodatkowo w planowaniu pracy jednostki należy uwzględniać potrzeby obywateli (ich oczekiwań).
Dzielnicowy a c.p.
Kolejnym ważnym czynnikiem staje się nadanie odpowiedniej rangi pracy dzielnicowego. Dzielnicowi nie mogą prowadzić postępowań przygotowawczych o przestępstwa i wykroczenia, rekwizycji, oskarżeń w sądach, wykonywać doprowadzeń, asyst komorniczych i sporządzać dla wszystkich instytucji tzw. wywiadów. Zadania winny obejmować:
-stały pobyt w dzielnicy,
-aktywizowanie społeczności lokalnych na rzecz przeciwdziałania przestępczości,
-pełnienie roli przedstawiciela i rzecznika społeczności lokalnej przed władzami samorządowymi i instytucjami,
-współpraca ze szkołami,
-praca z młodzieżą,
-poradnictwo wiktymizacyjne,
-kontakty z ofiarami przestępstw,
-poszukiwanie wśród społeczności liderów lokalnych, I -współpraca z administracją mieszkań,
-ścisłe współdziałanie z pracownikami pomocy społecznej, kuratorami, członkami organizacji społecznych w dzielnicy, kościołem, itp.
Organizowane w dzielnicach punkty przyjęć dzielnicowych powinny stać się miejscem nie tyle okresowych dyżurów, co stanowić miejsce pracy nie tylko jego, ale i wolontariuszy, spotkań z mieszkańcami, pracy z młodzieżą.
3 public relations :
czyli kreowanie wizerunku policjanta, Policji. Największy wpływ na to jak odbierana jest policja maja mass-media (więc niezbędne jest współdziałanie z TV, radiem) Prowadzenie akcji propagandowych leży w gestii Policji, bo wtedy nasza praca będzie łatwiejsza i przyjemniejsza, prowadzenie akcji informacyjnych, kreowanie wizerunku, niwelowanie skutków wydarzeń nadzwyczajnych, nawet reklamy i akcji informacyjnych. Ważne jest też zachowanie dyżurnego w jednostce przyjmującej interesanta, postępowanie policjantów z pionu kryminalnego, dochodzeniówki, którzy zajmują się przede wszystkim sprawą, nie osobą, a powinny myśleć o ofierze, że chcemy jej pomóc, bo może w przyszłości okazać się naszym sprzymierzeńcem. Na ten wizerunek składa się zachowanie wszystkich policjantów, całej jednostki. Zadaniem zespołów prasowych i rzeczników jest współpraca z mediami i reagowanie na nadzwyczajne wydarzenia. Ważne jest też poprawienie relacji wewnątrz jednostki, głównie między przełożonymi a podwładnymi.
Zadania public relations
reputacja - jej ochrona , budowa, poprawa
służba informacyjna -rozpowszechnianie informacji o firmie i jej przedsięwzięciach, m.in. przez media,
komunikowanie marketingowe -nagłaśnianie swoich produktów nowych lub zalet wcześniej wprowadzonych,
Produktem działań policji powinno być bezpieczeństwo!
relacje inwestycyjne -programy skierowane do dzieci wymagają nakładów finansowych więc współpraca z organizacjami i instytucjami, które mogą pomóc,
relacje ze społeczeństwem, władzami lokalnymi -samorząd ma możliwość wpłyWania na działania policji, na kierunki działań prewencyjnych, ale też pieniądze, etaty,
relacje z własnymi pracownikami -chodzi o zrozumienie między kadrą kierowniczą, a pracownikami, w ramach community policing policjanci muszą mieć większą swobodę działania, inne zadania, musi się zmienić system kierowania jednostkami policji, przekazanie dużej części władzy na dół,
organizacja firmowych imprez problemowych -konferencje, spotkania,
rozwiązywanie nagłych problemów firmy,
gromadzenie środków i sponsoring.
Priorytety działań:
Cel strategiczny:
1. Poprawa stanu bezpieczeństwa w miejscach publicznych poprzez właściwą organizację służby patrolowej
2. Zapobieganie demoralizacji i przestępczości nieletnich oraz patologii społecznej ze szczególnym uwzględnieniem narkomanii, alkoholizmu i przemocy w rodzinie
3. Określenie roli dzielnicowego w funkcjonowaniu lokalnych systemów bezpieczeństwa ( dot. nie tylko patologii, ale również ochrony p.poż., p.powodz., ekologicznej itd.), określenie kryteriów i sposobów doboru kandydatów do służby na dzielnicowych, wypracowanie modelu nadzoru służbowego komendanta jednostki nad pracą kierownika rewiru i dzielnicowych. Dzielnicowy powinien być zauważony w rejonie, być znany w środowisku mieszkańców swojego terenu, wiedzieć o ich problemach i próbować się nimi zająć, powinna być możliwość kontaktu z nim.
4. Uspołecznienie działań policyjnych przez odpowiednie podejście do obywatela, programy, punkty recepcyjne (Elbląg, W-wa, Katowice). Zwiększanie zaufania społecznego dla pracy Policji, poprzez demokratyzowanie jej struktur administracyjnych: -programowe współdziałanie z administracją terenową w zakresie kształtowania lokalnej polityki bezpieczeństwa, -realizowanie działań w ramach Policyjnego Programu Wspomagania Ofiar, -budowa "otwartych jednostek Policji". Prowadzenie badań społecznych w zakresie oczekiwań i potrzeb obywateli związanych z kształtowaniem bezpieczeństwa, a także oceny pracy Policji. Budowa Krajowego Programu Przeciwdziałania Przestępczości i Patologiom Społecznym -dalsze uspołecznienie działań policyjnych. Prowadzenie działalności informacyjno -edukacyjnej w zakresie prewencji kryminalnej i bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Kreowanie postaw społecznych wyrażających dezaprobatę dla czynów niezgodnych z prawem.
Oczekiwania społeczne wobec Policji
-udzielenie pomocy 40%
-szybkie przyjęcie 35%
-życzliwość 25%
Zasady prowadzenia działań profilaktycznych:
-systematyczne,
-długofalowe,
-kompleksowe,
-koordynowane.
Program krajowy powinien mieć tylko ramy ogólne, natomiast szczegóły powinny być dopracowywane lokalnie, bo każdy rejon ma swoje własne problemy (specyfika terenu, występujących tam zagrożeń i możliwości ze strony Policji).
Ochrona osób i mienia.
Zapobieganie przestępczości , to forma społecznej interwencji mającej na celu uniemożliwienie wystąpienia zdarzenia uznanego za niepożądane.
Ustawa o ochronie osób i mienia dotyczy kwestii organizacyjnych -zadania nadzorczo-kontrolne w stosunku do podmiotów, które zajmują się tą kwestią.
Zadania:
-wydawanie decyzji administracyjnych w sprawie powołania ochrony w obiektach, które nie podlegają obowiązkowej ochronie
-ocena proponowanych rozwiązań, analiza zgodnie z obowiązującym prawem
-zgłaszanie ,zastrzeżeń
-opinia w sprawie wydania, cofnięcia, odmowy wydania koncesji w sprawie ochrony osób i mienia -wydawanie zawieszanie, cofnięcie licencji pracownika ochrony fizycznej
-przeprowadzanie egzaminów
-obowiązek współdziałania i nadzoru nad SUFO i innymi podmiotami
Formy współpracy z podmiotami:
organizowanie wspólnych patroli
wymiana informacji, doświadczeń,
wspólne szkolenia,
utrzymywanie łączności.
Współdziałanie podmiotów powinno być podstawą lokalnego systemu bezpieczeństwa:
-policja, straż pożarna, straż gminna, Straż Graniczna, sanepid, służby adm. zespolonej, inspekcja budowlana, straż leśna, rybacka, SOK i inne, organizacje społeczne.
Zakres ochrony lokalnego bezpieczeństwa jest b. szeroki -dot. zagrożenia przestępczością, nieletnimi, patologiami, zagrożeniem ekologicznym, komunikacyjnym itp. Często zawiera w sobie element informacyjno-edukacyjny, często szkoleniowy w sferze istniejącego zagrożenia.
Program "Bezpieczne Miasto" -dot. działalności pro-społecznych (edukacja, ochrona osób najsłabszych,
zagrożonych, szkolenia) i ochronnych (zabezpieczenia techniczne, stworzenie platformy - zaangażowanie
jak największej ilości osób i instytucji, wypracowanie spójnego systemu współpracy, uzyskanie pewności,
że środki nie zostaną zmarnotrawione )
Programy skierowane na wzmożenie aktywności społeczeństwa np. "Program pomocy sąsiedzkiej", "Czujność sąsiedzka"
Budowa Programów Profilaktvcznych
Zasady działań profilaktycznych:
1. prowadzenia badań sytuacji kryminogennych czynniki i okoliczności wpływające na przestępczość - na podstawie badań kryminologicznych oraz ustaleń, których dokonujemy w trakcie pp i PS, jakie są motywy działania sprawców, wnioski wykorzystujemy do projektowania działań profilaktycznych oraz ( w kształtowaniu polityki społecznej i kryminalnej państwa.
2. uzależnienia polityki karnej od wiedzy kryminologicznej polityka karna powinna wyrastać z wiedzy o genezie i dynamice przestępczości i wszelkich uwarunkowań z tym związanych
3. prawnego obowiązku zapobiegania przestępczości trzeba kształtować działania legislacyjne, działania profilaktyczne powinny wyprzedzać działania karne, mają one inicjować (to bardzo ważne zadanie dla policji, o zapobieganiu mówi "UdP i szereg innych ustaw.
4. nadrzędności działań profilaktycznych nad środkami represji karnej są to dwie sfery działań, które powinny się uzupełniać i zazębiać ze sobą, ale działania profilaktyczne powinny być pierwszą sferą działalności wstępnej, a represja powinna wypełniać lukę, czyli zachowania, którym nie dało nam się przez profilaktykę zapobiec,
5. współdziałania wielu podmiotów policja, obywatele, samorząd, biznesmeni -jest to niezbędne do osiągnięcia sukcesu, pojedyncza instytucja nie może samodzielnie prowadzić takich działań z pozytywnym skutkiem, musi to stanowić pewien system ~ polityka społeczna
6. powszechności działań zapobiegawczych nie możemy ograniczać się do działań zapobiegawczych w jednej sferze, należy do problemu podchodzić znacznie szerzej, nie tylko przestępczość, ale też inne zagrożenia np. ekologiczne, wykroczenia, poczucie bezpieczeństwa.
7. systematyczności to trwały element działań organizacji społecznych i państwowych, a nie działania akcyjne -one są dobre, gdy zwalczamy lub zapobiegamy konkretnemu zagrożeniu, podstawą musi być systematyka
8. wielopłaszczyznowości działań aby w ramach istniejących systemów, aby działania były prowadzone na każdej z płaszczyzn, tzn. w sferze polityki legislacyjnej, predeliktualnej, karnej, penitencjarnej i postdpenitencjarnej.
9. programowania działań profilaktycznych na wszystkich szczeblach łącznie z lokalnym, na szczeblu centralnym ma charakter bardzo ogólny, im niżej tym trzeba uwzględnia więcej szczegółów, pozwala na koordynację działań, korzystanie z doświadczeń innych, unikania błędów, dublowania się,
10. indywidualizacji działań profilaktycznych dostosowanie ich do lokalnych uwarunkowań lub konkretnych grup społecznych, czy osób
11. wprowadzania nowoczesnych metod (środków) zapobiegania zagrożeniom
Rola policji w budowie i realizacji programów profilaktycznych:
rozpoznawanie zagrożeń,
dostarczanie informacji o ich skali, geografii i uwarunkowań,
inspirowanie do podejmowania działań podmiotów pozapolicyjnych,
uczestniczenie w tworzeniu strategii działania,
koordynowanie zadań związanych z realizacją programu, wyznaczonych dla policji
nie należy brać na siebie obowiązku administrowania programem
nie należy wyręczać innych partnerów ( instytucji) w zakresie, w którym są oni wyspecjalizowani.
Policja inspiruje inicjatywy społeczne, uczestniczy w tworzeniu strategii działań, ale nie realizuje ich sama.
PRIORYTETY DZIAŁAŃ DLA SŁUŻB PREWENCYJNYCH w 2001 r.
I. Bezpieczeństwo w miejscach publicznych dzięki właściwej organizacji służby patrolowej.
1. Stworzenie w jednostkach terenowych Policji nienaruszalnych struktur organizacyjnych służb patrolowych.
2. Przestrzeganie dyscypliny etatowej w ogniwach i komórkach służb patrolowych w kontekście efektywnego ich wykorzystania w służbie patrolowej .
3. Odciążenie Policji od zadań pozaprocesowych poprzez przekazanie obowiązku konwojowania osób osadzonych w aresztach śledczych i zakładach karnych oraz zadań policji sądowej do struktur Ministerstwa Sprawiedliwości.
4. Przygotowanie podstaw dyslokacji służby patrolowej:
a) Sporządzanie analiz dla potrzeb dyslokacji służby patrolowej,
b) Aktywny udział dzielnicowego w przygotowywaniu " warsztatu pracy" policjanta,
c) Wymiana informacji pomiędzy pionami,
d) Wypracowanie taktyki pełnienia służby np.:
-służba koncentryczna, przemienna,
-wywiadowcy,
-grupy interwencyjne,
-patrole z psami (w radiowozach),
-patrole rajdujące, itp.,
5. Przygotowanie i prawidłowe przeprowadzanie odpraw do służby patrolowej.
6. Stworzenie systemu nadzoru i kontroli policjantów pełniących służbę patrolową.
7. Rozliczanie policjantów po służbie patrolowej .
8. Stworzenie systemu efektywnego wykorzystania psów i koni służbowych Policji.
9. Wdrożenie znowelizowanego Zarządzenia nr 23/93 KGP.
II. Dzielnicowy, policjant -kreator systemów bezpieczeństwa.
1. Wypracowanie modelu nadzoru służbowego komendanta jednostki nad pracą kierownika rewiru i dzielnicowych -poprawa działań w tym zakresie.
2. Określenie kryteriów i sposobów doboru kandydatów do służby dzielnicowych.
3. Określenie roli dzielnicowych w funkcjonowaniu lokalnych systemów bezpieczeństwa.
III. Bezpieczeństwo i porządek w ruchu drogowym.
l. Nasilenie działań odnoszących się do niechronionych uczestników ruchu, w tym przede wszystkim wobec pieszych, rowerzystów, motorowerzystów, motocyklistów, w sferze przedsięwzięć:
profilaktycznych,
edukacyjnych,
kontrolnych -polegających na bezpośrednim oddziaływaniu na sprawców wykroczeń.
2. Szersze stosowanie nietypowych form nadzoru nad ruchem drogowym, w tym wykorzystywanie: -obserwacji zachowań uczestników ruchu przy pomocy lornetek,
-środków nagłaśniających będących na wyposażeniu radiowozów oraz wyróżnianie uczestników ruchu zachowujących się nienagannie oraz zgodnie z przepisami, wobec innych użytkowników dróg.
3. Wzmożenie kontroli prędkości samochodów ciężarowych, w tym tak zwanych TIR-ów, w szczególności przewożących materiały niebezpieczne.
4. Intensyfikacja kontroli stanu trzeźwości uczestników ruchu prowadzona równolegle z działaniami edukacyjnymi ,i profilaktycznymi.
USTAWA z dnia 22 sierpnia 1997 r . o ochronie osób i mienia
licencja -zezwolenie na wykonywanie zadań związanych z ochroną osób i mienia w zakresie wymaganym ustawą,
obszar podlegający obowiązkowej ochronie -obszar określony przez ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów, wydzielony i odpowiednio oznakowany,
ochrona osób -działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej ,
ochrona mienia -działania zapobiegające przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu, a także przeciwdziałające powstawaniu szkody wynikającej z tych zdarzeń oraz nie dopuszczające do wstępu osób nieuprawnionych na teren chroniony,
pracownik ochrony -osobę posiadającą licencję pracownika ochrony fizycznej lub licencję pracownika zabezpieczenia technicznego i wykonującą zadania ochrony w ramach wewnętrznej służby ochrony albo na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia, lub osobę wykonującą zadania ochrony w zakresie nie wymagającym licencji,
specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne -wewnętrzne służby ochrony oraz przedsiębiorców, którzy uzyskali koncesje na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia, posiadających pozwolenie na broń na okaziciela, wydane na podstawie odrębnych przepisów,
wewnętrzne służby ochrony -uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników przedsiębiorców lub jednostek organizacyjnych, powołane do ich ochrony.
Ochrona osób i mienia realizowana jest w formie:
l) bezpośredniej ochrony fizycznej :
a) stałej lub doraźnej,
b) polegającej na stałym dozorze sygnałów przesyłanych, gromadzonych
i przetwarzanych w elektronicznych urządzeniach i systemach
alarmowych,
c) polegającej na konwojowaniu wartości pieniężnych oraz innych
przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych,
2) zabezpieczenia technicznego, polegającego na:
a) montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych, sygnalizujących
zagrożenie chronionych osób i mienia, oraz eksploatacji,
konserwacji i naprawach w miejscach ich zainstalowania,
b) montażu urządzeń i środków mechanicznego zabezpieczenia oraz
ich eksploatacji, konserwacji, naprawach i awaryjnym otwieraniu w
miejscach zainstalowania.
Obszary, obiekty i urządzenia podlegające obowiązkowej ochronie
l. Obszary , obiekty i urządzenia ważne dla obronności, interesu gospodarczego państwa, bezpieczeństwa publicznego i innych ważnych interesów państwa podlegają obowiązkowej ochronie przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne lub odpowiednie zabezpieczenie techniczne.
2. Do obszarów, obiektów i urządzeń, o których mowa w ust. l, należą:
l) w zakresie obronności państwa w szczególności:
a) zakłady produkcji specjalnej oraz zakłady, w których prowadzone są prace naukowo-badawcze lub konstruktorskie w zakresie takiej produkcji,
b) zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie, urządzenia i sprzęt wojskowy,
c) magazyny rezerw państwowych,
2) w zakresie ochrony interesu gospodarczego państwa w szczególności:
a) zakłady mające bezpośredni związek z wydobyciem surowców mineralnych o strategicznym znaczeniu dla państwa,
b) porty morskie i lotnicze,
c) banki i przedsiębiorstwa wytwarzające, przechowujące bądź transportujące
wartości pieniężne w znacznych ilościach,
3) w zakresie bezpieczeństwa publicznego w szczególności:
a) zakłady, obiekty i urządzenia mające istotne znaczenie dla funkcjonowania aglomeracji miejskich, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla Życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności elektrownie i ciepłownie, ujęcia wody,
wodociągi i oczyszczalnie ścieków,
b) zakłady stosujące, produkujące lub magazynujące w znacznych ilościach materiały jądrowe, źródła i odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, odurzające, wybuchowe bądź chemiczne o dużej poda\ności pożarowej lub wybuchowej,
c) rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory wodne i śluzy oraz inne urządzenia znajdujące się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne,
4) w zakresie ochrony innych ważnych interesów państwa w szczególności :
a) zakłady o unikalnej produkcji gospodarczej,
b) obiekty i urządzenia telekomunikacyjne, pocztowe oraz telewizyjne i radiowe,
c) muzea i inne obiekty, w których zgromadzone są dobra kultury narodowej,
d) archiwa państwowe.
Kierownik jednostki, który bezpośrednio zarządza obszarami, obiektami i urządzeniami umieszczonymi w ewidencji, albo upoważniona przez niego osoba jest obowiązana uzgadniać z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji plan ochrony tych obszarów, obiektów i urządzeń.
Plan ochrony powinien:
uwzględniać charakter produkcji lub rodzaj działalności jednostki,
zawierać analizę stanu potencjalnych zagrożeń i aktualnego stanu bezpieczeństwa jednostki,
podawać ocenę aktualnego stanu ochrony jednostki,
zawierać dane dotyczące specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej, a w tym:
stan etatowy,
rodzaj oraz ilość uzbrojenia i wyposażenia,
sposób zabezpieczenia broni i amunicji,
zawierać dane dotyczące rodzaju zabezpieczeń technicznych,
zawierać zasady organizacji i wykonywania ochrony jednostki.
Wewnętrzne służby ochrony w szczególności:
l) zapewniają ochronę mienia w granicach chronionych obszarów i obiektów,
2) zapewniają ochronę ważnych urządzeń jednostki, znajdujących się poza granicami chronionych obszarów i obiektów,
3) konwojują mienie jednostki,
4) wykonują inne zadania wynikające z planu ochrony jednostki.
Właściwy terytorialnie komendant wojewódzki Policji może, w drodze decyzji administracyjnej, wydać zezwolenie na utworzenie wewnętrznej służby ochrony w jednostce, w skład której nie wchodzą obszary, obiekty i urządzenia umieszczone w ewidencji, kierowników tych jednostek, uzasadniony ważnym interesem gospodarczym lub publicznym.
Wewnętrzne służby ochrony w zakresie ochrony osób i mienia współpracują z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi).
Środki ochrony fizycznej osób i mienia
Pracownik ochrony przy wykonywaniu zadań ochrony osób i mienia w granicach chronionych obiektów i obszarów ma prawo do:
ustalania uprawnień do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych oraz legitymowania osób, w celu ustalenia ich tożsamości,
wezwania osób do opuszczenia obszaru lub obiektu w przypadku stwierdzenia braku uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo stwierdzenia zakłócania porządku,
ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania tych osób Policji,
stosowania środków przymusu bezpośredniego, o których mowa wart. 38 ust. 2, w przypadku zagrożenia dóbr powierzonych ochronie lub odparcia ataku na pracownika ochrony,
użycia broni palnej w następujących przypadkach:
w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie pracownika ochrony albo innej osoby,
przeciwko osobie, która nie zastosowała się do wezwania natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu pracownika ochrony albo innej osoby,
przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną pracownikowi ochrony,
w celu odparcia gwałtownego bezpośredniego i bezprawnego zamachu na ochraniane osoby, wartości pieniężne oraz inne przedmioty wartościowe lub niebezpieczne.