W 4 Określanie wieku skał

• stratygrafia - relacje wiekowe warstw

1 - metoda względnego wieku - skały starsze ścinane są przez młodsze

2- biostratygrafia- zespoły skamieniałości pojawiają się w porządku chronologicznym (skala wzorcowa)

3 - metoda radiometryczna - określanie ilości pierwiastków; relacja izotopów; czas połowicznego rozpadu

4 - magnetostratygrafia - w nieregularnych interiwałach zmienia się namagnesowanie pola ziemskiego

5 - cyklostratygrafia - wahania w zasięgu poziomu morza; transgresje; porównuje się krzywe

6- chemostratygrafia - izotopowe wskaćniki izotopy strontu (Sr 86 i Sr 87)- proporcja między izotopami jest stała w zbiornikach wodnych' Stront jest uniwersalny w skali całego świata; wskaźnik ten zmieniał się w czasie; kreśli się krzywą wzorcową; Sr smieniał się w czasie bo są 2 źródła strontu: 1 - grzbiet oceaniczny- tam emanacja wód hydrotermalnych- zawierają związki mineralne i eskalacje. Sr ma proporcje 0,704 2-źródło - to niszczeni skał lądowych i dostarczanie zwietrzeliny (proporcja 0,712) przewaga Strontu ciężkiego; a w pierwszym źródle jest stront lekki te 2źródła dostarczają strontu i są wahnięcia średniejefektem wypiętrzenie spreding- rozszerzanie dna oceanicznego (przybywa lekkiego strontu) wykreślamy krzywą

Znajdujemy nośnik grupa bezkręgowców inkorporacje w swoich skorupkach zachowują ówczesny stosunek izotopów strontu

Brachiopoda- ryzujemy krzywą na podstawie tych skorupek ; proporcja Strontu w pancerzu ramienionoga odnosimy do krzywej wzorcowej (precyzyjnie) nośnik strontu gdy zabraknie ramienionogów- ??? ta metoda nie sprawdza się w warunkach lądowychramienionogi tylko w wodzie; poza tym przez 10 mln lat z ramienionogiem dzieją się różne rzeczy; rekrystalizacja w duży kryształ; zmiana (diageneza) skamieniałości wraz z czasem;pierwotny minerał ma inny skład

Biostratygrafia - sprawdzamy kiedy na ziemi pojawił się jakiś takson..

Tabela stratygraficzna

4,5 mld lat temu - ukształtowała się skorupa ziemi

pierwsza era - archaik; trwał 2 mld lat

540 mln lat temu - fanerozoikpaleozoik, mezozoik, kenozoik- życie staje się makroskopowe

archaik + proteozoik = kryptozoik (okres życia utajonego)

• ostatnie 4 mln lat - pojawienie się małp

• ostatnie 1,8 mln lat - zlodowacenia

podział jednostki

jednostki geochronologiczne jednostki chronostratygraficzne

- czas wieku ziemi - w czasie okresu dewońskiego powstały skały i klasyfikujemy

eon eonotem

era eratem

okres (6 okresów) system

epoka oddział

wiek piętro

doba poziom

eon- archaik , proterozoik, fanerozoik

• wielkie wymierania w fanerozoiku wyginęly dinozaury „Dinozaury żadnym narzędziem...stratygraficznym”;).... „tworzy się parki jurajskie.. epatuje się wielkością dinozaurów”;)

• wypietrzenie gór

• 5 wielkich wymierań

PREKAMBR

• proterozoik i archaik

• skamieniałości, skład atmosfery

• powstanie BIF - bandede iron formations- wstęgowe formacje żelaziste

• pojawia się pierwsza epoka lodowa - wielkie epoki lodowe- ziemia uległa pokryciu przez lodowece

• powstanie stromatolitów

• najstarsze bakterie i zielenice

• pierwsze tkankowce

• organizmy zawierające szkielet

• w pierwotnym składzie atmosfery CO2, H2, N2 dominowały

• po 4 mld lat: CO2 (minimum) O2, N2 (wzrosła)

• pojawienie się tlenu w atmosferze na granicy prekambru i kambru

Wydarzenia prekambru :

• skały najstarsze - 3,8 mld

• najstarsze skamieniałości - 3,4 mld

• epizod BIF - 3,8 - 2,8 mld

• epizod stromatolitowy - 2,5 - 0,6 mld

• epoka lodowcowa - 0,7 - 0,6 mld

• Ediacara- 6000-540 mln

• Powstanie Rodinii i Panthalassy

Ediacara - charakterystyczny zespół pierwszej fauny tkankowej; nie miała szkieletu; zostawiła odciski

Rodinia - pierwszy kontynent

Panthalassa - pierwszy ocean światowy

• czerty - skupienia krzemionki Apex - 3,4 mld

• Issua BIF - Grenlandia

• Szlify petrograficzne - wycinami płytkę; przyklejamy do szkiełka; zdzieramy płytkę i do 0,1 mm skała prześwitująca płytki cienkie; wszystkie skały klasyfikuje się pod mikroskopem

Fig Tree Formation - S. Africa

Grunflint - Kanada

Pierwsze akritarchy przypominają spory roślin wyższych (Syberia)

Stromatolity - struktura biogeniczna z lamin biogenicznych i ziarnistych

• są i dzis

• mata z bakterii (mikrobiana) w granicy osadu wieje wiatr, niesie drobinki, które przyklejają się do maty- powstaje warstwa drobinek

• mata przerasta ku górze i znów dostarczane drobinki osadu

• podnosi się poziom wody

• powstaje przekładaniec z lamin organicznych i nieorganicznych prekambryjskie stromatolity - kilka metrów maty glonowe mogły przetrwać bo nie było organizmów, które je zjadały dziś stromatolity pojedyncze bo są zjadane w morzach zimnych nie powstają

Dno jurajskie - najstarsze dno oceaniczne

BIF- skała - JASPILIT (ITABIRYT)- skały zaliczane do BIF; z naprzemianległych warstw - tlenki żelaza skały krzemionkowe- podstawowe złoża żelaza na ziemi; powstały tylko w prekambrze pojawienie się życia to fotosynteza dostarczała tlenu; życie oparte na fotosyntezie pojawienie się tlenu związane jest z powstaniem BIF, które ma żelazo hydrotermalne, gdy pojawił się tlen to żelazo utleniało się i było składane na dnie zbiorników, później na to odkładane były warstwy krzemionkowe i tak w kółko na przemian powstał BIF

EDIACARA- przed początkiem kambru pojawiły się formy życia, które zostawiły po sobie odciski(Ediacara, Nowa Szkocja, Namibia-tam te odciski) pojawiła się fauna bezszkieletowa; przypominała meduzy; wyginęła z powrotem przed kambrem odciski- wysycha i utwardza się; nawiewany piasek

Pęknięcie Rodinii- powstaje Panthalassa (ocean)BIF poprzedza powstanie tlenu- tlen wiązany przez żelazo; gdy brak żelaza tlen uwalnia się do atmosfery

---