RÓŻE

Róże są jednymi z najbardziej popularnych krzewów ogrodowych. Na świecie występuje ponad 200 dzikich gatunków róż oraz blisko 20 tys. odmian szlachetnych. Krzewy róż mają rozmaitą wielkość i zróżnicowany pokrój- od kilkunastocentymetrowych odmian miniaturowych po odmiany wysokie - kilkumetrowe, o pędach wyprostowanych albo przewisających. U większości róż na łodygach występują kolce. Liście są błyszczące lub matowe, w wielu odcieniach zieleni, niekiedy też czerwonawe, często pokryte srebrzystym nalotem woskowym. Kwiaty mają średnicę od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów i mogą być osadzone pojedynczo lub zebrane w kwiatostany. Płatki są jednobarwne lub dwubarwne i nierzadko zmieniają odcień w miarę przekwitania.

Odmiany

Ze względu na dużą różnorodność tych krzewów, w zależności od siły wzrostu i ich budowy, wyróżnia się następujące grupy :

róże wielkokwiatowe - są to głównie mieszańce herbatnie, o dużych kwiatach i szlachetnych kształtach. Kwiaty często mają delikatny przyjemny zapach i są zwykle osadzone pojedynczo na łodydze. Nadają się na bukiety i wiązanki okolicznościowe.

Dame De Coeur

Casanova

Mount Shasta

Mainzer

róże rabatowe (wielokwiatowe) - zwane również bukietowymi, jest to duża grupa odmian z których można tworzyć długo kwitnące rabaty, albo niskie żywopłoty. Charakteryzuje je to, że na jednym pędzie wytwarzają od kilku do kilkudziesięciu kwiatów. W zależności od odmiany mają od 20 do 100 cm wysokości.

Friesia

Queen Elizabeth

Pussta

Dolly

Handel

Schneewitchen CL

róże pnące - do tej grupy zalicza się odmiany o długich wiotkich pędach, które mogą być rozpinane na podporach. Chociaż nie wytwarzają organów czepnych, sprawiają wrażenie pnączy. Pomimo, że w naszym klimacie często przemarzają, są chętnie sadzone ze względu na swój efektowny wygląd - mogą zdobić ściany domów, bramki, piąć się po pergoli lub trejażu,

The Fairy

róże parkowe - są to krzewy o sztywnych prostych pędach, które silnie się rozgałęziają i dorastają do 2-3 m wysokości. Odznaczają się odpornością na choroby i szkodniki, nie wymagają prawie żadnej pielęgnacji, są odporne na mrozy i dobrze rosną na słabej glebie. Kwitną bardzo obficie raz lub dwa razy w sezonie. Ze względu na swe rozmiary (dorastają do 2,5 m) nadają się głównie do dużych ogrodów, gdzie można je sadzić pojedynczo na trawniku lub w szpalerze tworząc kwitnący żywopłot,

róże pienne - są to odmiany szczepione na pniu (podkładce), inaczej zwane też "drzewkami różanymi", otrzymane przez szczepienie odmian szlachetnych z różnych grup na specjalnie przygotowanym pędzie róży dzikiej. Można je posadzić nawet w małym ogrodzie lub uprawiać w pojemniku, nadają się do zaakcentowania miejsca, na które chcemy zwrócić szczególną uwagę,

róże okrywowe - mało znane, chociaż ich zastosowanie może być duże. Róże te silnie się krzewią i szybko przykrywają powierzchnię ziemi, tworząc gęste zarośla, obficie kwitnące latem. Są odporne na mróz, złe warunki klimatyczne i choroby.

róże miniaturowe - krzewy te osiągają niewielkie rozmiary (od 20 do 30 cm wys.) i mają drobne kwiaty, o średnicy około 2,5 cm. Można je uprawiać w mieszkaniu, a także w ogródkach, na balkonach oraz na kwiat cięty. Uprawiane jako rośliny doniczkowe, po przekwitnięciu można przesadzić do ogrodu lekko je przycinając. Ładnie wyglądają na rabatach czy skalniaku.

Zobacz więcej o uprawie róż miniaturowych.

Wymagania

Róża pnąca zdobiąca wejście na działkę. powiększ fotografię

Róże nie są bardzo wymagające - udają się na glebach gliniasto piaszczystych, lekkich, przepuszczalnych z dużą zawartością próchnicy o odczynie pH 6-7, i nie podmokłych. Aby krzewy były dorodne i obficie kwitły, trzeba je regularnie zasilać jednym z nawozów wieloskładnikowych, zawierających min. azot i potas. Pamiętajmy jednak aby od drugiej połowy sierpnia zaprzestać nawożenia azotem (nawożenie azotem w późniejszym terminie powoduje iż hamowane jest drewnienie pędów, przez co mogą one przemarzać w okresie zimowym). Pielęgnowanie róż będzie łatwiejsze, jeżeli podłoże wyściółkujemy torfem, substratem popieczarkowym lub korą sosnową. Ściółkę rozkłada się warstwą kilkucentymetrową, po wcześniejszym zastosowaniu nawozów mineralnych i spulchnieniu gleby.

Róże są roślinami światłolubnymi, stanowisko powinno być nasłonecznione, chociaż nie upalne. Najlepiej sadzić je jesienią od połowy października do mrozów lub wiosną (przez cały kwiecień). Krzewy powinny być posadzone tak, aby miejsce szczepienia było na poziomie ziemi, na glebach piaszczystych może być nieco głębiej a na gliniastych nieco powyżej powierzchni. Posadzone krzewy należy zabezpieczyć przed przemarznięciem, usypując kopczyk z ziemi 20 - 25 cm. Podobnie należy postąpić z różami piennymi okrywając koronę (w miejscu okulizacji) po przygięciu do ziemi, lub nie przyginając obwiązać koronę słomą czy igliwiem.

Przeczytaj więcej o zasadach sadzenia róż.

Przycinanie

Wiosną, gdy ziemia rozmarznie i minie obawa większych spadków temperatury, zdejmujemy osłony zimowe, rozgarniamy ziemię z kopczyków i przystępujemy do przycięcia krzewów. Należy przycinać przede wszystkim róże bukietowe i wielkokwiatowe. Przycina się wszystkie pędy na 3 - 4 oczka. Niskie cięcie spowoduje, że krzew będzie ładnie rozgałęziony, gęsty i foremny. Róże pienne tnie się podobnie jak krzewiaste, zwracając uwagę na uformowanie korony. Róże rabatowe i pnące wymagają jedynie prześwietlenia, usunięcia chorych czy przemarzniętych pędów. Poza cięciem wiosennym, w czasie okresu wegetacji należy usuwać dzikie pędy wyrastające z podkładki. Odrosty takie usuwa się tuż przy korzeniu. Rosną one bardzo szybko i osłabiają krzew. Wszystkie pędy przycina się ostrym sekatorem, lekko ukośnie w odległości ok. 5 cm. od oczka skierowanego na zewnątrz korony. Rany po cięciu powinno się posmarować maścią ogrodniczą lub farbą emulsyjną z dodatkiem fungicydu (środka grzybobójczego).

Rozmnażanie

Róża rabatowa All That Jazz

Róże rozmnaża się trzema sposobami - poprzez sadzonkowanie, okulizując na podkładce lub przez nasiona. Sadzonkowanie jest najłatwiejszą metodą, jednakże aby otrzymać gotową roślinę potrzeba aż trzech lat (wyjątkiem są róże miniaturowe). Wiele róż można rozmnażać z sadzonek zdrewniałych, chociaż zróżnicowany jest procent ich ukorzenienia się. Na terenach, na których panują ostre zimy poleca się rozmnażanie przez sadzonki półzdrewniałe. Aby przygotować taką sadzonkę, pod koniec lata, po przekwitnięciu, wybiera się dojrzałe pędy boczne, które są jeszcze zielone. Robi się z nich sadzonki długości około 10 cm. Następnie umieszcza się je w głębokich doniczkach wypełnionych piaszczystym podłożem (równe części torfu i piasku). Aby ułatwić ukorzenianie się sadzonek, przed posadzeniem warto je zanurzyć w ukorzeniaczu.

Doniczki z sadzonkami przykrywa się folią i przechowuje w chłodnym, zabezpieczonym przed mrozem pomieszczeniu. Wiosną ukorzenione sadzonki sadzi się na zagon.

Choroby i szkodniki

» mączniak prawdziwy » plamistość liści » rdza » zamieranie pędów » szara pleśń » wertcylioza

» skoczek różany » bruzdownica pędówka i zwiot różany » mszyca różano-szczeciowa » larwy obnażacza różówki » nimułka różana » przędziorek chmielowiec

Opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, Muza SA, Warszawa 1994, str. 116-135; G. Łabanowski, A. Wojdyła, Problemy z różami i powojnikami, Działkowiec, nr 8/03, s. 42 - 43; H. Wiśniewska--Grzeszkiewicz, Poznajmy wymagania i potrzeby róz, Kwiaty, nr 4/1991, s. 4 - 5; T. Babik, Pielęgnacja róż, Dolnośląski Informator Rolniczy, nr 4/2001; T. Michałków, Choroby i szkodniki najczęściej atakujące róże, Dolnośląski Informator Rolniczy, nr 7/2000; M. Bartyńska, Na co chorują róże ?, Działkowiec nr 7/96, s. 32 - 33.

---