DZIEJE ZIEMI
ERA |
OKRES |
EPOKA |
WYDARZENIA |
||||
KENOZOICZNA |
CZWARTORZĘD 1,7 mln |
HOLOCEN 10 tys. lat temu |
Wytopienie się lądolodów, powstanie M. Bałtyckiego.Współczesne procesy rzeźbotwórcze, n. in. powstawianie wydm śródlądowych |
||||
|
|
PLAJSTOCEN |
Oziębienie klimatyczne - epoka lodowcowa (naprzemian glacjały i interglacjały). Pod koniec pojawia się człowiek współczesny (człowiek rozumny - homo sapiens około 100 tys. lat temu)
|
OROGENEZA ALPEJSKA, najwyższe góry na Ziemi: Himalaje, Andy, Karpaty |
|||
|
TRZECIORZĘD 66 mln |
NEOGEN |
Na przedpolach nowo powstających gór tworzą się złoża węgla brunatnego. Dominują ssaki, pod koniec pojawiają się naczelne, z których wyłoniły się człowiekowate. Rozwój roślin kwiatowych |
|
|||
|
|
PALEOGEN |
|
|
|||
MEZOZOICZNA |
KREDA 140 mln |
Dalszy rozpad lądów. Europa zalana wodą - pokłady kredy piszącej. Pod koniec ery wielkie wymieranie - prawdopodobnie w wyniku upadku wielkiego meteorytu na Półwyspie Jukatan. |
|
||||
|
JURA 210 mln |
rozpad pangen na Gondwanę i Laurazję. Klimat ciepły, łagodny. Powstaje O. Atlantycki. Na południe od Eurazji znajduje się Ocean Tetydy (z gromadzących się w nim skał osadowych powstaną góry Europy i Azji Południowej). W morzach żyją głowonogi. Szczytowy rozwój dinozaurów. Pojawiają się ptaki. Skamieniałością przewodnią są AMONITY - ślimaki żyjące w morzach. |
|||||
|
TRIAS 245 mln |
Jeden kontynent - pangen, później rozerwany na mniejsze fragmenty. Klimat ciepły i suchy. Rozwijają się płazy i gady (dinozaury - zajęły wszystkie środowiska: lądowe, morskie i powietrzne), pod koniec ssaki Rośliny - dominują sagowce i palmy |
|||||
PALEOZOICZNA |
PERM 290 mln |
Klimat suchy - pustynie. Powstają osady soli kamiennej. Pod koniec nastąpiło „wielkie wymieranie” (95% gatunków oceanicznych i 70% gatunków lądowych) - prawdopodobnie przyczyną były intensywne procesy wulkaniczne, które zmieniły klimat. |
|||||
|
KARBON 360 mln |
Klimat ciepły i wilgotny - tworzenie się pokładów węgla kamiennego z drzewiastych skrzypów, paproci, widłaków). Pierwsze gady |
OROGENEZA HERCYŃSKA
|
||||
|
DEWON 410 mln |
Transgresja morza, klimat ciepły i suchy. W morzach tworzą się wapienie. Zwierzęta wychodzą na ląd (pierwsze płazy i owady |
|||||
|
SYLUR 440 mln |
Klimat suchy Ryby, życie wychodzi na ląd (pierwsze rośliny lądowe PSYLOFITY) |
OROGENEZA KALEDOŃSKA G. Świętokrzyskie, Skandynawskie, |
||||
|
ORDOWIK 500 mln |
Klimat ciepły i wilgotny bezkręgowce, kręgowce, rozwój mięczaków |
|
||||
|
KAMBR 590 mln lat temu |
Wulkanizm, transgresje mórz, klimat ciepły i suchy, eksplozja życia - większość głównych grup zwierząt bezkręgowych, zwłaszcza stawonogi np. wymarłe dziś TRYLOBITY) |
|||||
PREKAMBR |
PROTEROZOIK 2,5 mld lat temu |
Powstała atmosfera, hydrosfera, mało stabilna litosfera (jeden duży kontynent), później biosfera (sinice, później glony) |
|||||
|
ARCHAIK 4,6 mld lat temu |
|
Transgresja morza - zalewanie lądów przez wody mórz i oceanów
Regresja morza - cofanie się mórz
Orogeneza - ruchy górotwórcze
Glacjał - oziębienie klimatyczne
Interglacjał - ocieplenie klimatyczne