DZIEJE ZIEMI

ERA

OKRES

EPOKA

WYDARZENIA

KENOZOICZNA

CZWARTORZĘD 1,7 mln

HOLOCEN 10 tys. lat temu

Wytopienie się lądolodów, powstanie M. Bałtyckiego.Współczesne procesy rzeźbotwórcze, n. in. powstawianie wydm śródlądowych

PLAJSTOCEN

Oziębienie klimatyczne - epoka lodowcowa (naprzemian glacjały i interglacjały). Pod koniec pojawia się człowiek współczesny (człowiek rozumny - homo sapiens około 100 tys. lat temu)

OROGENEZA ALPEJSKA, najwyższe góry na Ziemi: Himalaje, Andy, Karpaty

TRZECIORZĘD 66 mln

NEOGEN

Na przedpolach nowo powstających gór tworzą się złoża węgla brunatnego. Dominują ssaki, pod koniec pojawiają się naczelne, z których wyłoniły się człowiekowate. Rozwój roślin kwiatowych

PALEOGEN

MEZOZOICZNA

KREDA 140 mln

Dalszy rozpad lądów. Europa zalana wodą - pokłady kredy piszącej. Pod koniec ery wielkie wymieranie - prawdopodobnie w wyniku upadku wielkiego meteorytu na Półwyspie Jukatan.

JURA 210 mln

rozpad pangen na Gondwanę i Laurazję. Klimat ciepły, łagodny. Powstaje O. Atlantycki. Na południe od Eurazji znajduje się Ocean Tetydy (z gromadzących się w nim skał osadowych powstaną góry Europy i Azji Południowej). W morzach żyją głowonogi. Szczytowy rozwój dinozaurów. Pojawiają się ptaki. Skamieniałością przewodnią są AMONITY - ślimaki żyjące w morzach.

TRIAS 245 mln

Jeden kontynent - pangen, później rozerwany na mniejsze fragmenty. Klimat ciepły i suchy. Rozwijają się płazy i gady (dinozaury - zajęły wszystkie środowiska: lądowe, morskie i powietrzne), pod koniec ssaki Rośliny - dominują sagowce i palmy

PALEOZOICZNA

PERM 290 mln

Klimat suchy - pustynie. Powstają osady soli kamiennej. Pod koniec nastąpiło „wielkie wymieranie” (95% gatunków oceanicznych i 70% gatunków lądowych) - prawdopodobnie przyczyną były intensywne procesy wulkaniczne, które zmieniły klimat.

KARBON 360 mln

Klimat ciepły i wilgotny - tworzenie się pokładów węgla kamiennego z drzewiastych skrzypów, paproci, widłaków). Pierwsze gady

OROGENEZA HERCYŃSKA

DEWON 410 mln

Transgresja morza, klimat ciepły i suchy. W morzach tworzą się wapienie. Zwierzęta wychodzą na ląd (pierwsze płazy i owady

SYLUR 440 mln

Klimat suchy Ryby, życie wychodzi na ląd (pierwsze rośliny lądowe PSYLOFITY)

OROGENEZA KALEDOŃSKA G. Świętokrzyskie, Skandynawskie,

ORDOWIK 500 mln

Klimat ciepły i wilgotny bezkręgowce, kręgowce, rozwój mięczaków

KAMBR 590 mln lat temu

Wulkanizm, transgresje mórz, klimat ciepły i suchy, eksplozja życia - większość głównych grup zwierząt bezkręgowych, zwłaszcza stawonogi np. wymarłe dziś TRYLOBITY)

PREKAMBR

PROTEROZOIK 2,5 mld lat temu

Powstała atmosfera, hydrosfera, mało stabilna litosfera (jeden duży kontynent), później biosfera (sinice, później glony)

ARCHAIK 4,6 mld lat temu

Transgresja morza - zalewanie lądów przez wody mórz i oceanów

Regresja morza - cofanie się mórz

Orogeneza - ruchy górotwórcze

Glacjał - oziębienie klimatyczne

Interglacjał - ocieplenie klimatyczne

---