Inicjacja seksualna - odbycie pierwszego w życiu stosunku seksualnego. Wiek inicjacji zależy od wielu czynników (akceleracji, płci, uwarunkowań rodzinnych, środowiskowych, obyczajowych, kulturowych, religijnych). W Polsce większość populacji zaczyna życie seksualne do 20. roku życia. Z przeprowadzonych w wielu krajach badań wynika, iż systematycznie obniża się wiek inicjacji seksualnej młodzieży. Jakkolwiek proces ten tłumaczy się wpływem wielu czynników, samo zjawisko jest jednak niepokojące, zważywszy na możliwe konsekwencje zdrowotne. Około 6% młodzieży inicjuje aktywność koitalną do 10. roku życia, a w wielu krajach dziewczęta zostają matkami w bardzo młodym wieku.
Wczesna inicjacja seksualna, poza macierzyństwem zagrażającym zdrowiu i życiu, pociąga za sobą inne niepożądane następstwa: zabiegi przerwań ciąży, ryzyko zachorowania na nowotwory szyjki macicy (Udowodniono bowiem, że do cech wpływających na jego wystąpienie należy wcześnie rozpoczęte i aktywne życie seksualne) , choroby przenoszone drogą płciową, zaburzenia psychiczne i inne.
Dlatego należy położyć większy nacisk na uświadamianie młodzieży niebezpieczeństw związanych z pochopną decyzją o rozpoczęciu współżycia seksualnego.
Przeprowadzona w poznańskich szkołach ankieta wskazała, że są chłopcy, którzy podają, że pierwszy stosunek seksualny odbyli w wieku 14,5 lat, i dziewczynki, które podają, że odbyły go w wieku 16,5 lat. Tymczasem młodzi partnerzy nie zdają sobie sprawy z konsekwencji wynikających ze zbyt wczesnego podjęcia współżycia. Nie są bowiem do tego przygotowywani ani przez rodziców, ani przez szkołę, ani też przez swoich lekarzy rodzinnych . Wśród młodzieży funkcjonuje też wiele mitów na ten temat, m.in. że podczas pierwszego stosunku nie można zajść w ciążę.
Coraz bardziej wyraźna staje się potrzeba dodatkowej specjalizacji medycznej: ginekologii dziecięcej. Niejednokrotnie zdarza się bowiem, że dziewczynki w ciąży trafiają do pediatry, zamiast do ginekologa.
W Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych problem rozdźwięku między dojrzałością psychiczną i społeczną młodych ludzi, a ich dojrzewaniem biologicznym narasta od wielu lat.
Doprowadziło to do powstania wielu poważnych problemów społecznych, związanych m.in. z dziećmi, rodzącymi dzieci. Podobne problemy dostrzegamy także w Polsce. Dlatego bardzo potrzebne są różnego rodzaju konferencje, na których lekarze i psycholodzy mogą przekazać niezbędną wiedzę na ten temat nauczycielom i wychowawcom, którzy w ramach zajęć przygotowanie do życia w rodzinie kształtują postawy młodych ludzi wobec rodziny, ale także wobec własnej seksualności i płciowości
Informacje na temat sytuacji młodocianych matek w Polsce:
- 25 % kobiet zachodzi w ciążę przed ukończeniem 18 roku życia - Każdego roku 40 tys. nastolatek odchodzi ze szkoły z powodu ciąży
- 68 % nastolatek rodzi dziecko bez ślubu
- U większości dzieci wychowywanych przez młodociane matki stwierdza się zaburzenia emocjonalne i rozwojowe
- 40% młodocianych matek usuwa ciążę
- 4% nastolatek oddaje swoje dzieci do adopcji
- 90 % niezamężnych nastolatek nie planuje ciąży
Mimo iż możemy zaobserwować w Polsce ogólną tendencję do opóźniania się okresu inicjacji seksualnej, odsetek nastoletnich matek systematycznie rośnie. Przyczyną tego stanu rzeczy jest brak spójnego programu edukacji seksualnej. Doświadczenia USA i Unii Europejskiej, w których takie programy istnieją ukazują jednakże ograniczony ich wpływ. Młodzież często bagatelizuje ryzyko wczesnej ciąży i odrzuca ze względów emocjonalnych stosowanie środków antykoncepcyjnych.