Proces gospodarowania i czynniki wytwórcze.

Naturalnym celem gospodarczej działalności ludzi jest zaspokajanie potrzeb.

Potrzeba to subiektywne odczuwanie braku, niezaspokojenia lub pożądania określonych warunków lub rzeczy, które człowiek uważa za niezbędne do utrzymania go przy życiu, umożliwienia mu rozwoju, realizowania ról społecznych itp. Cechami potrzeb są indywidualizm i subiektywizm.

Struktura ważności potrzeb człowieka (wg Maslowa):

1. biologiczne,

2. bezpieczeństwa,

3. kontaktów społecznych,

4. uznania,

5. samorealizacji.

Osiągnięcie korzyści wymaga odpowiednich środków materialnych lub pieniężnych. Wszystkie środki służące bezpośrednio lub pośrednio do zaspokajania potrzeb ludzkich w formie rzeczy, usługi lub stanu, nazywamy dobrami.

Zaspokajanie potrzeb to inaczej konsumpcja. Dobra konsumowane określa się jako dobra konsumpcyjne, wytwarza się je z dóbr produkcyjnych. Poza tym wiele dóbr może mieć jednocześnie charakter konsumpcyjny i produkcyjny.

Dobra ekonomiczne (wytworzone przez człowieka w ograniczonej ilości) mają dwie główne cechy:

• ich wytworzenia trzeba użyć pracy ludzkiej oraz innych dóbr ekonomicznych i dóbr pierwotnych;

• są dobrami rzadkimi (w danym czasie mogą być wytworzone w ograniczonej ilości i przez to tylko częściowo zaspokoić potrzeby).

Etapy gospodarowania

1. Produkcja to wytwarzanie dóbr i usług.

2. Podział zajmuje się rozdysponowaniem tych dóbr rzadkich między producentów i konsumentów.

3. Konsumpcja zaś polega na zaspokajaniu ludzkich przy pomocy dóbr i usług.

Bez produkcji nie ma podziału, bez podziału nie ma konsumpcji, a konsumpcja napędza produkcję.

Czynniki produkcji to wszystkie dobra pierwotne i ekonomiczne oraz praca stosowane w produkcji do wytwarzania dóbr i usług. Dzielą się na:

• ziemię - dobra pierwotne, np. surowce mineralne, lasy, wody itp.;

• pracę - ludzie wraz ze swoją wiedzą, zdolnościami i umiejętnościami;

• kapitał - ekonomiczne dobra produkcyjne (maszyny, urządzenia, budynki, surowce itp.).
  

Proces gospodarowania polega na podejmowaniu przez podmioty gospodarcze różnych decyzji. Określamy je mianem decyzji gospodarczych czy też społeczno-gospodarczych. Mogą być one różnie klasyfikowane. Najczęściej spotykaną klasyfikacją jest ich podział na decyzje mikro- i makroekonomiczne.

Decyzje mikroekonomiczne to przede wszystkim decyzje odnoszące się do gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, zaś decyzje makroekonomiczne to decyzje dotyczące gospodarki jako całości. Dosyć często klasyfikuje się też decyzje ekonomiczne ze względu na tzw. horyzont czasowy, do którego się odnoszą (np. decyzje krótko i długookresowe) oraz rodzaj działalności (np. decyzje konsumpcyjne, produkcyjne).

W procesie gospodarowania podmiotem działalności są ludzie (poszczególne jednostki, grupy ludzi, społeczeństwo jako całość itd.). Są oni zwykle odpowiednio zorganizowani i tworzą podmioty gospodarcze. Mianem podmiotu gospodarczego (czy też gospodarującego) możemy określić każdego aktywnego uczestnika procesu gospodarowania.

Podstawowymi podmiotami gospodarczymi są przedsiębiorstwa, czyli ludzie (lub grupy ludzi) dysponujący określonymi środkami (takimi np. jak ziemia, lokale biurowe, budynki fabryczne, maszyny, urządzenia, narzędzia, surowce, środki pieniężne, środki transportu) niezbędnymi do regularnego prowadzenia działalności gospodarczej w sferze produkcji, obrotu towarowego czy usług. Przedsiębiorstwem jest np. jednoosobowy zakład fryzjerski czy krawiecki, ale też gospodarstwo rolne, warsztat rzemieślniczy, cegielnia, kopalnia, huta, mleczarnia, fabryka samochodów, hotel, bank itd. W roli podmiotów gospodarczych występują także gospodarstwa domowe ludności, pełniące funkcje zarówno konsumpcyjne, jak i produkcyjne (polegające na zdobywaniu dochodu).

Ważnym podmiotem gospodarczym jest również państwo. Jego rola w porównaniu z innymi podmiotami jest współcześnie bardzo zróżnicowana - od stosunkowo nieznacznej w jednych krajach do wręcz dominującej w innych. Działalność pewnych przedsiębiorstw i państw wykracza często poza ramy danego kraju i w tym sensie stają się one podmiotami gospodarczymi w skali międzynarodowej czy nawet światowej. Odnosi się to tym bardziej do niektórych organizacji i instytucji ponad narodowych, takich jak pewne agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych, Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Unia Europejska.

Gospodarowanie czyli produkcja, wymiana, podział i konsumpcja jest działalnością ciągłą, stale powtarzającą się dlatego mówimy o procesie gospodarowania. Istotnym jego uwarunkowaniem jest ograniczoność zasobów czynników wytwórczych: ziemi, pracy i kapitału. Rodzi to określone konsekwencje. Istotnym uwarunkowaniem jest ograniczoność zasobów.

Zasoby gospodarowania dzielimy na :

1.Naturalne związane z przyrodą, które dzielą się na:
Naturalne nieodnawialne czyli są to między innymi: ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel.

Tych bogactw naturalnych nie można odnowić, ich ilość jest ograniczona i jeżeli cały czas będziemy je wykorzystywali, w końcu one się na skończą, a my ludzie, będziemy musieli zastąpić je czymś innym. Warto wiedzieć, że przy takim samym wykorzystywaniu ropy może jej zabraknąć, za jakieś 60lat, czyli za niedługo, w stosunku do jej wieku.
Bogactwa naturalne odnawialne to między innymi : ciepło słoneczne, woda, gleba oraz powietrze, te bogactwa tak szybko nam się nie skończą, gdyż są bardzo szybko i łatwo odnawialne.

2.Zasoby kapitałowe są to:
Kapitał rzeczowy to dobra produkcyjne służące do wytwarzania innych dóbr, np.: samochód, biura, komputer, wiertarka i inne maszyny oraz dobra służące dalszemu przekształcaniu, np.: ziarno zbóż przeznaczone na siew, tkaniny, mąka, czy ropa naftowa.
Środki finansowe: pieniądze, papiery wartościowe w rodzaju akcji lub obligacji czyli kapitał finansowy.

3.Kapitał ludzki dzieli się na: ilościowy i jakościowy.

Pracownicy posiadają różne kwalifikację, zawody, wykształcenie, wiek, zdolności fizyczne lub psychologiczne, ale ważne jest analizowanie pracy od strony ilościowej (liczba osób w wieku produkcyjnym) i jakościowej (jakość i wydajność pracy pracowników).

Na stanowiskach kierowniczych ważne są kwalifikacje i zdolność kierowania oraz zarządzania firmą, umiejętność podejmowania ryzyka i odpowiedzialność, od tych czynników zależy zysk firmy.

---