Odpowiedzialność przedsiębiorstwa
Formy odpowiedzialności moralnej przedsiębiorstwa
Odpowiedzialność wobec pracowników
Odpowiedzialność wobec konsumenta
Odpowiedzialność wobec społeczeństwa
Odpowiedzialność wobec pracowników
Przedsiębiorstwo powinno zapewnić swoim pracownikom niezbędne, zgodne z regulacjami prawnymi oraz standardami kulturowymi warunki pracy, płacy i bezpieczeństwa
W wielu przypadkach dochodzi do zjawisk negatywnych, jawnie sprzecznych z ideą moralnej odpowiedzialności. Są to:
Wyzysk
Zatrudnianie nieletnich
Praca w warunkach szkodliwych dla zdrowia
Znęcanie się fizyczne lub psychiczne
Brak właściwej opieki lekarskiej
Niezapewnianie właściwych form wypoczynku
Występowanie zjawisk ocenianych negatywnie często warunkowane jest determinantami ogólnospołecznymi, ekonomicznymi i ustrojowymi
Odpowiedzialność wobec konsumenta
Istotę moralnych zobowiązań producenta wyraża idea,
że przedsiębiorstwo powinno produkować funkcjonalne, bezpieczne
w użytkowaniu towary i świadczyć usługi spełniające oczekiwania klienta
Trzy teorie konkretyzują zakres odpowiedzialności przedsiębiorstwa wobec konsumenta:
Teoria kontraktowa
Teoria należytej staranności
Teoria kosztów społecznych
Teoria kontraktowa
Zakres odpowiedzialności wobec konsumenta jest wynikiem ustaleń przyjętych w umowie kupna-sprzedaży
Firma ma obowiązek zapewnienia klientowi towaru o określonej jakości, wykonania w odpowiednim terminie, dostarczenie do domu, itp..
U podstaw teorii kontraktowej leży założenie, że warunki umowy kupna-sprzedaży są klientowi znane i że ma świadomość tego, co
i na jakich warunkach kupuje
W bardziej złożonych transakcjach bazowanie na tej teorii budzi wątpliwości, bo nie wszystkie elementy są możliwe do poznania, a zapisy wielu omów są niejasne i niezrozumiałe (np. umowy kredytowe, kupno nieruchomości)
Jeżeli nie ma w umowie to producent nie ponosi odpowiedzialności
Teoria należytej staranności
Nie ogranicza zobowiązań moralnych i prawnych producenta do zobowiązań umownych
Niezależnie od zapisów umowy, konsument ma określone bezwarunkowe prawa, producent bezwarunkowe zobowiązania
Zobowiązania wyznacza ogólna idea zachowania należytej staranności w wykonywaniu produktów i świadczeniu usług
Realizacja tej idei stanowi bezwzględny obowiązek producenta i ma zapewnić wszelkie pożądane właściwości i bezpieczne użytkowanie produkowanego towaru, a za wszelkie uchybienia odpowiedzialność ponosi producent
Zaletą tej teorii jest to, że wymusza ona na przedsiębiorstwach dbałość o wysoką jakość produkowanych towarów i chroni interesy klienta, który w kontaktach z producentem jest słabszą stroną
Wadą jest to, że daje nieuczciwym klientom roszczeń na podstawie fałszywych trudnych do sprawdzenia zarzutów, że towar np. okazał się niefunkcjonalny
Teoria kosztów społecznych
Punktem wyjścia jest fakt, że działalność gospodarcza pociąga za sobą różnorodne negatywne ze społecznego punktu widzenia skutki. Są nimi w szczególności wszelkiego rodzaju szkody powstające w wyniku użytkowania przez konsumentów towarów (alkohol, papierosy)
Producenci tych towarów powinni odpowiadać za szkody zdrowotne spowodowane alkoholizmem, nikotynizmem, lekomanią, a poszkodowane osoby mają prawo domagać się odszkodowań finansowych
Podstawową wadą tej teorii jest to, że całą odpowiedzialność za skutki używanych produktów przerzuca na producenta. Niektórzy klienci podejmują próby przerzucenia całej odpowiedzialności za uzależnienie na producenta
Odpowiedzialność wobec społeczeństwa
Odpowiedzialność za zatruwanie, dewastację i niszczenie naturalnego środowiska
Konsekwencja, niekontrolowanego, rabunkowego rozwoju przemysłu
Następstwo awarii obiektów i urządzeń przemysłowych (np. Czarnobyl, katastrofa tankowców)
Wywoływanie negatywnych zjawisk o charakterze zdrowotnym
i społecznym
Odpowiedzialność producentów używek i leków wobec całego społeczeństwa
Odpowiedzialność za stosowaną na masową skalę reklam, kreującą wątpliwie moralne systemy wartości z negatywnym ich wpływem na społeczeństwo