Łacinka ^^

1. Iloczas - Rozróżnienie samogłosek długich i krótkich.

2. Akcent - 2 lub 3 zgłoska od końca.

3. Przypadki (Casus)

1. Nominativus (kto?co?)

2. Genitivus (kogo?czego?czyj)

3. Dativus (komu?czemu?dla kogo?dla czego?)

4. Accusativus (kogo?co?dokąd?)

5. Ablativus (od kogo?od czego?kim?czym?o kim?

6. Vocativus (wołacz)

4. Rodzaje (genera) - masculinum, femininum, neutrum

5. Podział deklinacji

Deklinacja	I	II	III	IV	V
Genitivus Singularis	-ae	-i	-is	-us	-ei
przykład	Plantae	Succi	Doloris	Fructus	Faciei
rodzaj	Fe	Ma,ne	Ma,fe,ne	Ma,ne	fe

6. Deklinacja I

Casus	Singularis	Pluralis
Nom.	-a	-ae
Gen.	-ae	-arum
Dat.	-ae	-is
Acc.	-am	-as
Abl.	-a	-is
Voc.	-a	-ae

• przymiotniki oraz rzeczowniki rodzaju żeńskiego

• deklinacja I pochodzenia greckiego: Aloe, Aloes, Aloae, Aloen, Aloe, Aloe ; diabetes, diabetae, diabetae, diabeten, diabeta, diabete.

• wyjątek : collega (m) odmienia się wg dekl.I

7. Deklinacja II

r. męski

Casus	Singularis	Pluralis
Nom.	-us , - er	-i
Gen.	-i	-orum
Dat.	-o	-is
Acc.	-um	-os
Abl.	-o	-is
Voc.	-e , -er	-i

• Vir, viri ( deklinacja II)

• rzeczowniki&przymiotniki zakończone na -er, zatrzymujące samogł. -e w odmianie,to:

puer, pueri , puero etc ; liber , liberi, libero

• wyjątki r.żeńskiego odmieniają się jak rzeczowniki r. męskiego

+ periodus, -i ; methodus, -i ; crystallus, -i; diameter, -tri; humus, -i; alvus, -i ; bolus, -i;

r.nijaki

Casus	Singularis	Pluralis
Nom.	-um	-a
Gen.	-i	-orum
Dat.	-o	-is
Acc.	-um	-a
Abl.	-o	-is
Voc.	-um	-a

• Dekl.II rodz.nijakiego pochodzenia greckiego

np. sceleton, sceleti, sceleto, sceleton, sceleto, sceleton ; pluralis tak samo jak w łacińskiej.

• Wyjątki r.nijakiego odmieniają się wg reguł o r.nijakim ( nom.,acc.sing. są sobie równe, a w plur. te przypadki kończą się na -a)

+ virus, -i ; vulgus, -i ; pelagus, -i

8. Ogólne reguły deklinacyjne

Drzewa, Kraje,Wyspy,Miasta mają rodzaj jak niewiasta! ^^

Dat.& Abl. pluralis są sobie równe w każdej deklinacji

9. Zaimki dzierżawcze (pronomina possessiva)

Masculinum Femininum Neutrum

me-us me-a me-um mój,3

tu-us tu-a tu-um twój,3

su-us su-a su-um swój,3

nost-er nostr-a nostr-um nasz,3

vest-er verstr-a vestr-um wasz,3

• zaimki dzierżawcze odmieniają się wg dekl. II (m,n) oraz I (f)

np. medicus noster, collega meus

10. Podział koniugacji

Koniugacja	I	II	III	IV
temat	a	e	ĕ (czyli na spółgłoskę)	i
Przykład	lauda-re	docē-re	leg-ĕ-re	audi-re

Końcówki osobowe indicativus praesentis activi

Osoba	Sing.	Plur.
1	- o(m)	- mus
2	- s	- tis
3	- t	- nt

• K III → spójka -i w 2 i 3 os. singularis oraz

1 i 2 os. pluralis

spójka -u w 3 os.pluralis

• K.IV → spójka -u w 3 os. pluralis

11. Imperativus czasowników K. I&II

Koniugacja	Singularis	Pluralis
I → temat a	zostaje na temacie	+ te
II → temat e	zostaje na temacie	+te
III → temat spółgłoska	-e	+ (spójka -i )te
IV → temat i	zostaje na temacie	+ te

12. Genus passivum

indicativus praesentis passivi

Osoba	Sing.	Plur.
1	- or(-r)	- mur
2	- ris	- mini
3	- tur	- ntur

• K III → spójka -e w 2 os. singularis

spójka -i w 3 os. singularis oraz

1 i 2 os. pluralis

spójka -u w 3 os. pluralis

• K.IV → spójka -u w 3 os. pluralis

Infinitivus praesentis passivi - bezokolicznik czasu teraźniejszego strony biernej K. I&II&IV, ma końcówkę -ri , zaś K. III ma końcówkę -i , które dodaje się do tematu czasu teraźniejszego,

stronę bierną mają czasowniki pochodne (verba transitiva), tzn czasowniki,których czynność przechodzi na inną osobę lub przedmiot . np.:

podmiot orzeczenie dopełnienie

activum : medicus curat aegrotum (Acc.)

passivum : aegrotus curatur a medico (Abl.)

13. Participium perfecti passivi - jest przymiotnikiem utworzonym od czasowników. Ma zakończenia rodzajowe: -us, -a, -um i odmienia się wg dekl.II (m&n) oraz dekl.I (f)

14. Odmiana słowa posiłkowego sum

Indicativus

Osoba	Singularis	Pluralis
1	s-u-m	s-u-mus
2	es	s-u-tis
3	est	s-u-nt

Imperativus

Osoba	Singularis	Pluralis
2	Es	es-te

Coniunctivus praesentis (byłbyś, bylibyśmy etc)

Osoba	Singularis	Pluralis
1	sim	simus
2	sis	sitis
3	sit	sint

15. Orzeczenie imienne

Składa się z łącznika ( przeważnie esse ) i orzecznika (rzeczownik lub przymiotnik)( Zawsze Nom. ) . Np.:

Collega medicus est → kolega jest lekarzem

Folium Salviae remedium est → liść szałwi jest lekiem

Sophia mea amica bona est → Zofia jest moją dobrą przyjaciółką ^^

16. Przyimki

Abl.

a & ab → przez? Od? ( ab medico)

in → gdzie? ( in apotheca)

e & ex → z czego ,skąd / wykonanie ? ( ex materiis)

de → o ? (de Plantae)

sub -> pod? (sub Pino)

Cum → z kim? Z czym? ( cum aqua)

sine → bez (sine viro)

Acc.

in → dokąd ? ( in scholam)

sub → pod ? ( sub Pinum)

4

---