Źródła:
Zeliaś A., Pawełek B., Wanat S. (2002), Metody statystyczne. Zadania i sprawdziany, PWE, Warszawa.
Zeliaś A. (2000), Metody statystyczne, PWE, Warszawa.
Statystyka ogólna, red. Woźniak M. (2002), wyd. trzecie poprawione, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
Opis statystyczny - jest opisem liczbowym i może być realizowany w postaci danych liczbowych zestawionych w szeregi i tablice (opis tabelaryczny), w postaci wykresów ujawniających prawidłowości (opis graficzny) oraz w postaci charakterystyk liczbowych, zwanych parametrami, odnoszących się do różnych prawidłowości (opis parametryczny).
Np. parametrem opisującym w syntetyczny sposób kształtowanie się płac osób zatrudnionych w polskiej gospodarce jest średnia płaca, parametrem opisującym stan zdrowia społeczeństwa jest wskaźnik umieralności na wybrane choroby, a charakterystyką opisującą proces inflacji - wskaźnik (indeks) cen detalicznych.
Wyróżniamy:
opis struktury zbiorowości poprzez określenie przeciętnego poziomu, dyspersji (zróżnicowania), asymetrii i koncentracji cech;
opis współzależności poprzez analizę korelacji i regresji;
opis zmian zjawisk w czasie poprzez analizę indeksową oraz analizę składników szeregów czasowych (trend wahania sezonowe i wahania przypadkowe).
Zbiór pomiarów wszystkich elementów badanego zbioru ze względu na badaną cechę ilościową bądź jakościową nazywamy populacją lub zbiorowością generalna. Jeżeli zebranie wszystkich danych nie jest możliwe (gdy populacja jest nieskończona lub bardzo liczna), należy wypowiadać się o badanym zjawisku na podstawie danych częściowych. W praktyce posługujemy się próbą (zbiorowością próbną). Właściwości jednostek statystycznych tworzących badaną zbiorowość nazywamy cechami statystycznymi.
Cechy (inaczej zmienne) są to te właściwości, którymi poszczególne jednostki różnią się między sobą, przyjmując odmienne warianty cechy. Badając cechy statystyczne otrzymujemy odpowiedź na postawione pytania lub weryfikujemy hipotezy, zawarte w celu badania. Istotnym kryterium podziału cech jest sposób ich pomiaru. Według tego kryterium wyodrębniamy cechy jakościowe (opisowe) i cechy ilościowe (liczbowe). Warianty (realizacje) cech jakościowych wyrażamy opisowo (np. wykształcenie podstawowe, średnie, wyższe), natomiast warianty cechy ilościowych wyrażamy za pomocą liczb pochodzących z pomiaru (np. waga w kilogramach, czas w godzinach) lub zliczania (np. liczba osób w rodzinie).
Cecha opisowa, która przyjmuje tylko dwa warianty (np. płeć) nosi nazwę cechy jakościowej dwudzielnej (dychotomicznej), natomiast cecha posiadająca więcej niż dwa warianty jest nazywana cecha wielodzielną.
Cechy ilościowe mogą być skokowe (dyskretne) lub ciągłe. Cechy ilościowe skokowe to te, które mogą przyjmować tylko określone wartości całkowite, z natury niepodzielne. Cechy ilościowe ciągłe to te, których zmienność w danym przedziale wartości jest ciągła. Znaczy to, że pomiędzy dowolnie wybranymi wartościami mogą występować różne wartości pośrednie.
Wartości cechy, uzyskane z obserwacji lub pomiarów, nazywamy wynikami lub obserwacjami.
Jednostka statystyczna to jednostka badania, np. gospodarstwo domowe, rodzina, pełnoletni obywatel, pracownik, kobieta, klient, itp.
zad. 1
W pewnej firmie, zatrudniającej 20 pracowników, zebrano dane o miesięcznych zarobkach brutto: 2000 zł, 1500 zł, 3000 zł, 1800 zł, 1300 zł, 1500 zł, 1400 zł, 2000 zł, 2100 zł, 2100 zł, 3500 zł, 3000 zł, 2000 zł, 2300 zł, 2800 zł, 2800 zł, 2100 zł, 4000 zł, 5000 zł, 1400 zł.
Proszę określić jednostkę statystyczną, zbiorowość generalną i cechę badania.
Proszę przedstawić zebrane dane w postaci szeregu szczegółowego prostego.
Proszę przedstawić zebrane dane w postaci szeregu szczegółowego ważonego (w wielu podręcznikach występuje termin szereg rozdzielczy punktowy)
Proszę przedstawić zebrane dane w postaci szeregu rozdzielczego z przedziałami klasowymi. (Jak określić liczbę klas, rozpiętość klas czyli interwał, od jakiej wartości rozpocząć pierwszy przedział, czy końce przedziałów powinny być domknięte czy otwarte?)
Proszę przedstawić zebrane dane na wykresie, w postaci histogramu. Proszę zaznaczyć na tym samym wykresie diagram.
Do szeregu rozdzielczego proszę dodać kolumnę zawierającą liczebność skumulowaną i narysować histogram ilustrujący szereg skumulowany oraz krzywą liczebności.
Na kolejne zajęcia proszę przygotować wzory i interpretacje:
miar położenia (tendencji centralnej),
miar zmienności (zróżnicowania, dyspersji),
miar asymetrii
miar koncentracji.
Wszystkie powyższe miary dotyczą opisu rozkładu cechy (vide histogram).
Statystyka międzynarodowa Ćwiczenia 1