04.06.2011r.

1. Instrumenty rynku kapitałowego - średnio bądź długoterminowe dokumenty potwierdzające prawo właściciela do określonych roszczeń majątkowych, a ich charakter zależy od źródła prawa zawartego w instrumencie.

Podział na kategorie:

• Instrumenty towarowe - instrumenty, które uprawniają do dysponowania towarem; a szerzej do dysponowania majątkiem. Przykłady:

• konosamenty - transport morski,

• listy zastawne - wystawiany na bazie nieruchomości,

• listy przewozowe - transport lądowy bądź powietrzny,

• dokumenty składowe.

- instrumenty finansowe - instrumenty, które stwierdzają prawo do kapitału oraz do wynikających z niego roszczeń i przywilejów. Podział:

• instrumenty udziałowe: certyfikaty inwestycyjne,

• instrumenty dłużne: obligacje, skrypty dłużne, jednostki uczestnictwa, polisy.

2. Instrumenty rynku kapitałowego - zostały zdefiniowane w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi - papiery wartościowe oraz nie będące papierami wartościowymi tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania prawa majątkowe, kontrakty terminowe, opcje i inne instrumenty dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym bez terminu wymagalności lub których termin wykupu jest dłuższy niż jeden rok.

Cechy instrumentów rynku kapitałowego:

• Prawo do określonych roszczeń - mogą mieć charakter roszczeń pieniężnych lub niepieniężnych; (zapewniają określony dochód, prawo nabycia innego instrumentu)

• Zbywalność - jest to możliwość ich odsprzedaży na rynku wtórnym, jest uzależniony od płynności danego rynku.

• Standaryzacja - są dokładnie sprecyzowane warunki do danego instrumentu

• Zamienność - inwestor ma prawo zamień ten instrument na inny instrument finansowy

• Emisja w serii - każda emisja ma swoje oznaczenia i swoje symbole;

Funkcje papierów wartościowych rynku kapitałowego:

• Kapitałowa - pozwala emitentowi pozyskać niezbędny kapitał, do realizacji określonych potrzeb czy zadań

• Kredytowa - powstanie kapitału powoduje, że dla emitenta powstaje dług który musi uregulować; szczególnie widoczna jest przy dłużnych papierach wartościowych;

• Obiegowa - jest bezpośrednio powiązana z cechą zbywalności; papier wartościowy może przechodzić z rąk do rąk;

• Gwarancyjna - papier wartościowy może być wykorzystany jako przedmiot zabezpieczenia wielu innych transakcji; mogą być zabezpieczeniem chociażby kredytu;

• Legitymacyjna - jest funkcja która pozwala zidentyfikować emitenta;

3. Klasyfikacja instrumentów rynku kapitałowego:

• rodzaj inkorporowanego prawa:

• ucieleśniające prawa udziałowe (akcje, certyfikaty inwestycyjne, kwity depozytowe) - dają możliwość uczestnictwa w wypracowanych dochodach, i dają prawo do udziału w podziale masy majątkowej,

• ucieleśniające wierzytelności (obligacje, listy zastawne, certyfikaty depozytowe, bankowe papiery wartościowe),

• ucieleśniające prawa rzeczowe (konosamenty, dowody składowe),

• rodzaj roszczeń:

• uprawniające tylko do roszczeń majątkowych - roszczenia można dochodzić na majątku finansowym przedsiębiorstwa ; ucieleśniające wierzytelności,

• uprawniające do roszczeń majątkowych i własnościowych - uprawniają do stopy zwrotu i do udziału; ucieleśniające prawa udziałowe,

• uprawniające do rozporządzania towarami - czyli ucieleśniające prawa rzeczowe,

• rodzaj dochodu:

• stałym dochodzie - stała niezmienna stopa zwrotu (papiery wierzytelnościowe),

• o zmiennym dochodzie,

• podział papierów wartościowych z punktu widzenia formy dokumentów:

• zmaterializowane,

• zdematerializowany.

4. Akcje: - papiery wartościowe, dokument stwierdzający ułamkowe prawo własności akcjonariusza spółki akcyjnej. Cena nominalna 1 akcji w Polsce to 1 grosz. Dają dwa rodzaje praw:

• korporacyjne - wynikają ze współwłasności, np. prawo głosu, prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu, prawo do informacji o spółce (otrzymywania raportów, sprawozdań), do zaskarżania decyzji podjętych przez władze spółki

• majątkowe - prawa do dywidendy, udziału w masie likwidacyjnej, nabycia nowej serii, nowej emisji.

Rodzaje akcji:

• akcje zwykłe i uprzywilejowane - dają standardowe prawa korporacyjne i majątkowe, w przypadku uprzywilejowanych właściciel ma oprócz praw standardowych dodatkowe przywileje, np. prawo głosu, mogą być uprzywilejowane co do dywidendy (zapewniona dywidenda bez względu na zysk, czy stratę),

• na okaziciela i imienne - czy akcjonariusz jest określony poprzez swoje dane, czy jest anonimowy,

• nieme - akcjonariusz nie posada prawa głosu,

• złote - akcje które dają bardzo specyficzne przywileje właścicielowi,

• gotówkowe, aportowe - gotówkowe - to akcje które inwestor nabył za środki finansowe, aportowe - nabył za wkłady rzeczowe lub prawa majątkowe,

• krzyżowe - emitują je grupy kapitałowe, emituje je macierzysta spółka dominująca i które zostały nabyte przez spółkę zależną.

5. Obligacje - są definiowane jako papier wartościowy o charakterze wierzycielski, który posiada w sobie korzyści zarówno o charakterze pieniężnym (odsetki, premie), jak i niepieniężnym (prawo do objęcia akcji).

Rodzaje obligacji:

• skarbowe - obligacje emitowane przez Skarb Państwa, mają na celi sfinansowanie inwestycji,

• municypalne (komunalne), - emitowana przez jednostki samorządu terytorialnego,

• korporacyjne - klasyczne przedsiębiorstwa,

• klasyczne - obligacje które uprawniają tylko i wyłącznie do korzyści o charakterze pieniężnym (obligacje zero kuponowe = są to obligacje gdzie nie następuje wypłata odsetek czyli odsetki wypłacane są w całości w terminie wykupu; funkcjonują one na zasadzie bonów skarbowych); odsetki nie są kapitalizowane,

• nowoczesne - dodatkowe warunki; odsetki są kapitalizowane; zaliczamy tutaj obligacje niskoprocentowe = charakteryzują się tym, że zapewniają one zmienne oprocentowanie, sprzedawane są z dyskontem; obligacja z opcją = opcja uprawnia do nabycia w określonej przyszłości określonej ilości papierów wartościowych w przyszłości; obligacje z prawem wykupu = albo inwestor albo emitent ma prawo wykupić te obligacje przed terminem ich zapadalności; obligacje zamienne = obligacje uprawniające do zamiany na papiery udziałowe, o zamianie decyduje inwestor lub emitent.

6. Wycena ceny obligacji:

• jest wyznaczona jej wartość na konkretny moment, a polega ona na dyskontowaniu określonych strumieni pieniężnych otrzymanych od inwestora z tytułu posiadania obligacji w ramach tzw. obsługi obligacji przez emitenta, na które składają się:

• wypłacanie cyklicznie odsetek, których wysokość uzależniona jest od konstrukcji przyjętej w programie i od zwrotu wartości nominalnej w dniu wykupu.

Obligacje o stałym oprocentowaniu, gdzie odsetki są wypłacane raz w roku to wycenę dokonuje się w oparciu o wzór:

_n O Wn

C = ∑ +

^{i = 1} (1 + Y)ⁱ (1 + Y)ⁿ

i - kolejny rok

Y - rentowność do dnia wykupu; wewnętrzna (oczekiwana) stopa zwrotu

Wn - wartość nominalna

O - obligacja

n - ilość lat na jaką została wyemitowana obligacja

Jeżeli odsetki są wypłacane częściej niż raz w roku:

O

_n m Wn

C = ∑ +

^{i = 1} (1 + Y)ⁱ (1 + Y)^{n * m}

m m

m - ilość okresów odsetkowych w roku

Obligacje o zmiennej stopie procentowej:

_n Oi Wn

C = ∑ +

^{i = 1} (1 + Y)ⁱ (1 + Y)ⁿ

Jeżeli chcemy poznać cenę dla obligacji zerokuponowej:

Wn

C =

(1 + Y)ⁿ

7. Ocena efektywności inwestycji w oparciu o parametry:

• stopa przychodów bieżących z obligacji - prosta zmiana rocznego dochodu realizowanego z obligacji. Stopa pokazuje ocenę korzyści czerpanych z obligacji:

O

CY = * 100

Cb

Cb - cena bieżąca z obligacji

• stopa zwrotu w terminie do wykupu prosta - „japońska stop zwrotu”. Przeciętna stopa zwrotu za okres trwania obligacji (nie uwzględnia wartości pieniądza w czasie):

Wn - Cb

SY = CY + * 100

n - Cb

n - ilość lat na jaką emitowano obligację

• całkowita stopa zwrotu z obligacji - kupuje się i sprzedaje na rynku wtórnym (nie uwzględnia zmian wartości pieniądza w czasie, stosuje się w krótkoterminowych inwestycjach):

Cs - CK + D

R = * 100

CK

Cs - cena sprzedaży, wykupu

CK - cena nabycia

D - dochód z odsetek

• stopa zwrotu w terminie do wykupu (YTM) - do porównania atrakcyjności inwestycji, stopa pokazuje korzyści jakie uzyska inwestor z inwestycji w obligację przy spełnieniu 3 założeń:

• przetrzymywanie do dnia wykupu,

• przy reinwestowani otrzymanych odsetek,

• dokonana reinwestycja nastąpi po stopie procentowej równiej stopie do wykupu.

Wn - C

O + n

YTM = * 100

Wn +C

2

Wycen obligacji z wykorzystaniem tylko rynku wtórnego:

Cr = K * Wn + I

Cr - cena obligacji na rynuk wtórnym

K - aktualna cena giełdowa (w %)

I - wartość odsetek

t_ok r

I = * Wn *

T 100

t_ok - czas od ostatniego kuponu odsetkowego (kiedy ostatnio zostały realizowane)

T - ilość dni w roku

r - stopa oprocentowania obligacji: stała lub zmienna

Stopa zwrotu z obligacji dokonanych na rynku wtórnym:

Cs - Ck T

rw = * * 100

Ck t_w

r_w - stopa zwrotu

t_w - czas posiadania danej obligacji

Do wyceny obligacji najczęściej bierze się rynkową stopę procentową

---