02.04.2011 r.
GIEŁDA - miejsce, gdzie spotykają się podmioty, które zamierzają dokonać kupna
i sprzedaży. Typy giełd:
z punktu widzenia podmiotowego
towarowe - spotykają się kupujący i sprzedający na określone towary,
pieniężne (finansowe) - na których obraca się instrumentami finansowymi, m. in. papiery wartościowe, akredytywy,
giełda papierów wartościowych,
usług - giełdy frachtowe, ubezpieczeniowe,
z punktu widzenia zasięgu
krajowe,
lokalne,
międzynarodowe.
Cechy giełd:
transakcje są zawierane w określonym miejscu i czasie,
ceny transakcji podawane są do publicznej wiadomości,
uczestników obowiązują ściśle określone zasady zawierania transakcji.
GPW w Warszawie - spółka akcyjna powstała w 1992 r., powołana przez Skarb Państwa.
Kapitał zakładowy wynosi 41.972.000,00 zł i jest podzielony na akcje imienne uprzywilejowane z serii A oraz akcje zwykłe na okaziciela serii B, o wartości 1 zł każda. Zadania:
organizacja obrotu instrumentami finansowymi. Giełda zapewnia koncentrację w jednym miejscu i czasie ofert kupujących i sprzedających w celu wyznaczenia kursu i realizacji transakcji. System obrotu charakteryzuje się tym, że kursy poszczególnych instrumentów finansowych ustalane są w oparciu o zlecenia kupujących i sprzedających, stąd też zwany jest rynkiem kierowanym zleceniami.
Obecnie GPW realizuje strategię rozwoju, mająca na celu wzmocnienie atrakcyjności i konkurencyjności polskiego rynku oraz uczynienia z Warszawy centrum finansowego regionu Europy Środkowo - Wschodniej. Obecnie polska giełda jest liczącym się rynkiem kapitału w Europie i liderem w Europie Środkowej i Wschodniej. Wykorzystując potencjał rozwojowy polskiej gospodarki oraz dynamizm polskiego rynku kapitałowego.
GPW w Warszawie prowadzi handel na 4 rynkach:
Główny Rynek GPW działa od dnia uruchomienia Giełdy w dniu 16.04.1991 r.,
New Connect to zorganizowany i prowadzony przez Giełdę rynek działający w formie alternatywnego systemu obrotu, który rozpoczął działalność 30.08.2007 r.,
catalyst - rynek instrumentów dłużnych - obligacji komunalnych, korporacyjnych i listów zastawnych, który powstał 30.09.2009 r.,
Poee Rynek Energii GPW - jest najmłodszym rynkiem Warszawskiej Giełdy, rozpoczął działalność 11.12.2010 r.
Warunki opuszczenia akcji do obrotu na rynku regulowanym określone są Regulaminie Giełdy (warunki rynku równoległego i rynku podstawowego):
sporządzenie odpowiedniego dokumentu informacyjnego, zatwierdzenie go przez właściwy organ nadzoru albo sporządzenie odpowiedniego dokumentu informacyjnego, którego równowartość w rozumieniu przepisów Ustawy o ofercie publicznej została stwierdzona przez właściwy organ nadzoru lub stwierdzenie równowartości dokumentu informacyjnego nie jest wymagane,
brak toczącego się postępowania upadłościowe oraz likwidacyjne,
nieograniczona zbywalność akcji,
iloczyn liczby wszystkich akcji emitenta i prognozowanej ceny rynkowej tych akcji, a przypadku gdy określenie tej ceny nie jest możliwe - kapitał własny emitenta, wynoszą równowartość w zł co najmniej 10 mln euro,
w posiadaniu akcjonariuszy, z których każdy uprawniony jest do wykonania mniej niż 5 % głosów na walnym zgromadzeniu, znajduje się co najmniej:
15 % akcji objętych wnioskiem o dopuszczenie do obrotu giełdowego,
100 tys. akcji objętych wnioskiem o wartości równej co najmniej 1 mln euro, liczonej wg ostatniej ceny sprzedaży lub emisyjnej,
akcje znajdujące się w posiadaniu takiej liczby akcjonariuszy, która stwarza podstawę dla kształtowania się płynnego obrotu giełdowego.
4 segmenty na rynku regulowanym:
MINUS 5 - akcje spółek, których kapitał nie przekracza 5 mln euro,
PLUS 5 - akcje spółek, których kapitał wynosi od 5 do 50 mln euro,
PLUS 50 - akcje spółek, których kapitał wynosi od 50 do 250 mln euro,
PLUS 250 - akcje spółek, których kapitał przekracza 250 mln euro.
Jedynym kryterium kwalifikacji spółek do nowych segmentów rynku regulowanego jest wartość kapitalizacji spółek, liczona jako średnia arytmetyczna kapitału z 3 ostatnich miesięcy. Wartość kapitalizacji spółek na potrzeby kwalifikacji do segmentów rynku regulowanego ustalona jest na podstawie kursu zamknięcia akcji i praw do akcji.
NewConnect jest rynkiem akcji, opartym na alternatywnym systemie obrotu prowadzonym przez GPW w Warszawie S.A.
30.08.2007 r. ruszył nowy, zorganizowany i prowadzony przez GPW w warszawie rynek finansujący rozwój młodych przedsiębiorstw o wysokości potencjalnego wzrostu. To również nowa propozycja GPW dla interesów akceptujących podwyższone ryzyko, w zamian za potencjalnie wysoki zwrot z inwestycji. NewConnect ma status rynku zorganizowanego, lecz prowadzony jest przez GPW poza rynkiem regulowanym w formule alternatywnego systemu obrotu. To oferta dla młodych, rozwijających się firm, działających zwłaszcza w obrocie nowych technologii.
NewConnect jest rynkiem dla spółek:
o dużej dynamice wzrostu,
o historii nie dłuższej niż 3 - 4 lata lub dopiero powstających, które budują swoją „historię”,
o przewidywanej kapitalizacji do ok. 20 mln zł,
poszukujących kapitału dla kilkuset tys. do kilkunastu mln zł,
reprezentujących sektory innowacyjne, oparte przede wszystkim na aktywach niematerialnych (np. IT, media elektroniczne, telekomunikacja, biotechnologie, ochrona środowiska, energia alternatywna, nowoczesne usługi),
z wizja i prawdopodobieństwem debiutu na rynku giełdowym w nieodległej przyszłości.
NewConnect to:
nowoczesny rynek finansujący dynamiczne przedsiębiorstwa,
niewielkie wymogi formalne (dopuszczeniowe oraz wynikające z obowiązków informacyjnych),
niskie koszty debiutu i notowań,
doskonała ekspozycja firmy na inwestorów,
prestiż i renoma organizatora rynku,
promocja i rozpoznawalność firmy.
CATALYST - rynek obligacji GPW; rozpoczął działalność 30.05.2009 r. Prowadzony jest na
platformach transakcyjnych GPW w Warszawie i BondSpot. Catalyst tworzą 4 platformy obrotu. 2 prowadzone przez GPW w formule rynku regulowanego i ASO - przeznaczone dla klientów detalicznych, analogiczne 2 rynki BondSpot'u dla klientów hurtowych. Wszystkie przeznaczone są dla nieskarbowych instrumentów dłużnych - obligacji komunalnych, korporacyjnych oraz listów zastawnych. Taka architektura Catalystu sprawia, że jest on stosowany do emisji o równych wielkościach i różnej charakterystyce, a także do potrzeb różnych inwestorów - hurtowych, detalicznych, instytucjonalnych i indywidualnych.
Instrumenty notowane na GPW w Warszawie:
papiery wartościowe: akcje, prawa poboru, prawa do akcji, prawa pierwszeństwa z obligacji, certyfikaty inwestycyjne, indeksy giełdowe,
instrumenty pochodne: futures, opcje, warranty, jednostki indeksowe,
pozostałe: produkty strukturyzowane.
PRODUKTY STRUKTURYZOWANE - instrumenty finansowe, których cena jest uzależniona
od warunków określonego wskaźnika rynkowego. Są emitowane przez instytucje finansowe, najczęściej banki lub domy maklerskie. Emitent produktu strukturyzowanego zobowiązuje się w stosunku do nabywcy (inwestora), że w terminie wykupu instrumentu wypłaci mu kwotę rozliczenia kalkulowaną wg określonego wzoru. Formuła określająca zasady wypłaty ułatwia posiadaczowi takich instrumentów śledzenia bieżącego materiału danego instrumentu.
W zależności od konstrukcji instrumentu możemy wyróżnić 2 podstawowe:
produkty gwarantujące ochronę kapitału - bardzo bezpieczne, dają inwestorowi określony udział w zyskach, jakie generuje wbudowany w produkt wskaźnik rynkowy i jednocześnie 100 % gwarancję zwrotu zainwestowanego kapitału (inwestor nie poniesie straty),
produkty nie gwarantujące pełnej ochrony kapitału - instrumenty bardziej ryzykowne, gdyż większy jest udział inwestora zarówno w zyskach, jak i w stratach generowanych przez produkt wbudowany (niemniej inwestor ma szansę na duży zarobek).
WARRANT - uprawnia do nabycia określonej ilości innego instrumentu w określonym czasie
i w określonej cenie.
Opcja składa się z:
cena realizacji,
premia operacyjna.
Rodzaje opcji:
call (zakupu),
put (zakupu).
Podmioty obsługujący na rynku giełdowym:
pośrednicy giełdowi (maklerzy, brokerzy) - podmioty odpowiedzialne za sprawy przebiegu obrotu na rynku giełdowym,
samodzielni uczestnicy,
urzędnicy,
goście.
Pośrednicy giełdowi
Gr. I Maklerzy kursowi - odpowiedzialni za sporządzanie arkuszy zleceń oraz wyznaczenie optymalnej ceny obrotu. Może składać własne zlecenia, ale tylko jeżeli ma to na celu zrównoważenie rynku.
Specyficzny jest market makler - makler odpowiedzialny za zapewnienie ciągłości obrotu instrumentami finansowymi. Śledzi (cały czas) przebieg transakcji.
Gr. II Maklerzy wolni - maklerzy prowizyjni, parkietowych trajderów oraz zdalnych członków giełdy.
Maklerzy prowizyjni - podmiot pełniący rolę pośrednika pomiędzy parkietem giełdy a domem maklerskim.
Maklerzy parkietowi - realizują zlecenia maklerów prowizyjnych w sytuacjach, gdy mają zbyt dużo zleceń aby mogli je obsłużyć.
Maklerzy trajderzy - maklerzy zawierający transakcje na własny rachunek.
Zdalni członkowie giełdy - maklerzy mający siedzibę zagraniczną, a którzy podpisali umowę o przestrzeganiu danego regulaminu giełdowego.
Samodzielni uczestnicy
Osoba dopuszczona di handlu giełdowego z prawem zawierania transakcji na własny rachunek i w własnym imieniu.
Urzędnicy
Osoby, które na pewien okres czasu zostali dopuszczeni do obrotu giełdowego i które zawierają transakcje w imieniu przedsiębiorstwa, którego są pracownikami.
Goście
Osoby, które przebywają na giełdzie, ale nie mają prawa do uczestnictwa w prowadzonym handlu.
Sposób zawierania transakcji na giełdach:
giełdy działające w oparciu o system aukcyjny - transakcje zamienne są poprzez słowne zgłoszenie przez maklerów określonych zleceń kupna lub sprzedaży waloru,
giełdy działające w oparciu o system elektroniczny - transakcje zamienne są poprzez słowne zgłoszenie za pomocą środków elektrycznych i zapisywane w pamięci głównego komputera.
Instytucja pozagiełdowa rynku regulowanego - ustala transakcje z „góry” określonym czasie. Nie posiadają określonej siedziby.
BondSpot S.A. - instytucja dysponująca licencją na prowadzenie regulowanego rynku pozagiełdowego i może tworzyć platformy elektrycznego obrotu papierami wartościowymi i instrumentami finansowymi, także na rynku nieregulowanym (tzn. niepodlegającym nadzorowi KNF).
Strategia rozwoju, którą aktualnie realizuje spółka prowadzone jest w następujących obszarach działalności:
rynek MTS POLANS - hurtowy rynek obrotu obligacjami i bonami skarbowymi. Stanowi część globalnej platformy obrotu, działa w oparciu o najnowsze technologie stosowane przez wiodące europejskie rynki papierów skarbowych. Uczestniczy w nim 29 największych krajowych i zagranicznych banków,
rynek regulowany (pozagiełdowy) - podmiotem obrotu są papiery wartościowe, obligacje skarbowe oraz papiery dłużne. W rynku uczestniczy 13 wiodących krajowych domów maklerskich
KDPW - Krajowy Departament Papierów Wartościowych - centralna instytucja odpowiedzialna za prowadzenie i nadzorowanie systemu depozytowo - rozliczeniowego w zakresie obrotu instrumentami finansowymi w Polsce. Obrót ten jest wzorowany na najlepszych światowych rozwiązaniach w tym na zasadzie całkowitej dematerializacji papierów wartościowych.
Główne zadania realizowane przez KDPW:
rozliczenie transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz w alternatywnym systemie obrotu w zakresie zdematerializowanych papierów wartościowych,
dokonywanie rozrachunku w instrumentach finansowych i środków pieniężnych w związku z transakcjami zawieranymi w alternatywnym systemie obrotu,
prowadzenie depozytów papierów wartościowych oraz wykonywani czynności w zakresie prowadzenia systemu rejestracji instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi, które zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu,
nadzorowanie zgodności wielkości emisji z liczby papierów wartościowych zarejestrowanych w depozycie papierów wartościowych znajdujących się w obrocie,
realizacja zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych,
prowadzenie systemu zabezpieczenia płynności rozliczeń, w tym systemu gwarantowania rozliczeń transakcji zawartych na rynku regulowanym,
zarządzanie obowiązkowym systemem rekompensat,
zadania związane z systemem ubezpieczeń społecznych.