URAZ U KOBIETY W CIĄŻY

Przyczyny:

• Wypadki drogowe

• Upadki

• Napady

• Oparzenia

Wystąpienie poważnego urazu u kobiety ciężarnej oznacza zagrożenie dwóch żywych istot. Przeżycie płodu zależy od utrzymania przy życiu matki.

Zmiany anatomiczne

W pierwszym trymestrze płód jest chroniony w macicy przez miednicę matki. W miarę powiększania się macicy, zwiększa się jej podatność na uszkodzenie. Amortyzację płodu zapewnia duża ilość płynu owodniowego w drugim trymestrze ciąży, natomiast pod koniec ciąży ochrona płodu jest niewielka, gdyż względna ilość płynu owodniowego jest mniejsza, a ściany macicy cieńsze. W odróżnieniu od ścian macicy łożysko jest pozbawione tkanek sprężystych. Działające siły poprzeczne( np. w rezultacie urazu tępego)na jamę brzuszną mogą spowodować oddzielenie łożyska.

Zmiany fizjologiczne w przebiegu ciąży

Układ oddechowy

• Zwiększenie objętości oddechowej o 40%

• Niezmieniona częstość oddechowa

• Alkaloza oddechowa

Układ krążenia

• Częstość tętna zwiększona do 90 uderzeń/ min

• RR w drugim trymestrze obniżone o 5-15 mm Hg

• Zwiększenie objętości osocza

• Zespół ucisku aorto- kawalnego

Inne zmiany

• Zwolnione opróżnianie się żołądka

• Ryzyko rzucawki

W porównaniu z kobietami , które nie są w ciąży, do hipowolemii u kobiet ciężarnych dochodzi po utracie większej ilości krwi ( powyżej 35% objętości).

Uraz tępy

Najczęstsza przyczyna- wypadki drogowe, napaść i upadki.

Położnicze powikłania urazu tępego

• Skurcze macicy

• Pęknięcie macicy

• Przedwczesne wystąpienie akcji porodowej

• Poród przedwczesny

• Odwarstwienie łożyska

• nadmierna pobudliwość macicy

• wrażliwość uciskowa brzucha

• zwiększona wysokość dna macicy

• wstrząs hipowolemiczny u matki

• cechy zagrożenia płodu

• Poronienie/ śmierć płodu

• Zwolnienie akcji serca płodu

• Krwawienie przez pochwę

Uraz przenikający

Najczęstsza przyczyna- rany kłute, postrzałowe jamy brzucha.

Ciężarna macica stanowi jak gdyby osłonę dla innych narządów jamy brzusznej matki. Często dochodzi do uszkodzenia i śmierci płodu , natomiast wysoki jest odsetek przeżyć matki ( macica nie jest narządem decydującym o życiu).

Oparzenia

Przekraczające 50% powierzchni ciała oparzenia w II lub III trymestrze ciąży są wskazaniem do natychmiastowego rozwiązania ciąży.

W tym okresie część rzutu serca trafia do krążenia maciczno- łożyskowego . wskutek tego czynniki stanowiące dodatkowe obciążenie mogą prowadzić do śmierci matki.

Wskazania do hospitalizacji: krwawienia przez pochwę, wyciek płynu owodniowego, pobudliwość macicy, wrażliwość dotykowa brzucha, hipowolemia, nieprawidłowe tony serca płodu.

Wskazania do interwencji chirurgicznej lub położniczej

• Konieczność leczenia obrażeń matki

• Przenikające urazy jamy brzusznej

• Pęknięcie macicy

• Odwarstwienie łożyska

• Cechy zagrożenia płodu w wieku ciążowym powyżej 25 tyg.

• Oparzenia ponad 50% powierzchni ciała w II lub III trymestrze ciąży

• Konieczność wykonania cięcia cesarskiego po śmierci matki.

POSTĘPOWANIE Z CIĘŻARNĄ PO URAZIE

• Ocena wstępna

• A - kontrola dróg oddechowych i szyjnego odcinka kręgosłupa,

• B- oddychanie

• C- krążenie; ułożenie pacjentki zmniejszające ucisk aortalno- kawalny oraz opanowanie krwawienia,

• D- zaburzenia czynności OUN

• E- obejrzenie całego ciała

• Wywiad- określenie czasu trwania ciąży i problemy związane z tą i poprzednimi ciążami.

• Określenie mechanizmu urazu.

• Leczenie

• Stabilizacja kręgosłupa,

• Tlenoterapia,

• Założenie 2 kaniul do żyły + płynoterapia krystaloidy lub koloidy i.v.

• Pobranie krwi na badania: morfologia, grupa krwi i czynnik Rh, mocznik i kreatynina, pozom glikemii,

• Założenie zgłębnika nosowo- żołądkowego zmniejsza zagrożenie regurgitacją i zachłyśnięciem,

• RTG , USG płodu

• Monitorowanie stanu płodu przez 4 h nawet jeśli uraz matki nie jest pewny( kardiotokografia),

• Tkliwość brzucha, hipowolemia lub pogarszający się stan płodu mogą wymagać pilnej laparatomii,

• NZK u pacjentki może być wskazaniem do wykonania natychmiastowego cięcia cesarskiego

Opracowała mgr Grażyna Zacharska Stany zagrożenia życia w chirurgii

2

---