Lakiery i emalie do paznokci są roztworami substancji tworzących film z dodatkiem żywic i plastyfikatorów w łatwopalnych organicznych rozpuszczalnikach. Barwę otrzymuje się przez wprowadzenie odpowiednich barwników rozpuszczalnych, pigmentów i brokatów. Lakier po naniesieniu na paznokieć i wyschnięciu tworzy przezroczystą błonę (może być także barwna). Emalie tworzą film nieprzezroczysty.
O jakości lakieru stanowią następujące czynniki:
Substancja tworząca film: np. nitroceluloza, octan celulozy, poliuretany, poliamidy. Tworzą one twardy, ale łatwo pękający (odpryskujący) film o niskim połysku. Nitroceluloza jest podstawową substancją tworzącą film o odpowiedniej trwałości, twardości, przyczepności i wysokim połysku. Charakteryzuje się również dobrą rozpuszczalnością w rozpuszczalnikach. Film utworzony przez nitrocelulozę dobrze przylega do powierzchni paznokcia, co zapewnia korzystny wygląd na dłuższy czas Ciekawostką jest że nitroceluloza jest najstarszą znaną substancją wytworzona przez człowieka spośród czynników tworzących warstwę, która schnie przez parowanie bez dalszego utleniania i polimeryzacji. Wadą nitrocelulozy jest tendencja do kruszenia i łamania, powoduje niski połysk oraz niewystarczające przyleganie do powierzchni, dlatego też dodawane są do niej różnego rodzaju żywice.
Żywice: zwykle, formaldehydowe (sulfonamido- formaldehydowe), lub akrylowe. Modyfikują własności filmu. Żywice to komponenty lakierów zwiększające przyleganie do paznokcia i twardość filmu oraz podwyższające połysk powłoki lakierowej. Żywice dzielimy na naturalne jak i syntetyczne. Spośród naturalnych należy wymienić: damarową, kopale, kalfonie. Spośród żywic syntetycznych możemy wyróznic: alkidowe schnące i nieschnące, poliwinylowe, metaakrylowe.
Plastyfikatory: np. olej rycynowy, kamfora, trioctan glicerylu, estry kwasu cytrynowego. Dodawane w celu zwiększenia elastycznosci i trwałości filmu. Plastyfikatory to środki zmiękczające, emulgujące, pozwalające na uzyskanie odpowiednich parametrów mechanicznych obrabianej substancji. Są ważnymi składnikami lakierów , ponieważ sama nitroceluloza tworzy film zbyt kurczliwy i łamliwy. Zapobiegają one marszczeniu się filmu po odparowaniu rozpuszczalnika oraz poprawiają połysk i właściwości płynięcia lakieru. Plastyfikatory klasyfikuje się na dwie grupy:
Rozpuszczalnikowe: (żelujące)- wysokowrzące rozpuszczalniki nitrocelulozy, głównie estry wysokocząsteczkowe. substancje żelujące powinny być stosowane w ilości 1,3- 1,5%
Nierozpuszczalnikowe: (nieżelujące)- zmiękczacze. np. olej rycynowy, stearynian butylu, które po odparowaniu rozpuszczalników nitrocelulozy zwiększają elastyczność filmu.
Dyspergatory: - substancja powierzchniowo czynna, wpływająca dodatnio na jakość lakierów (polepsza zwilżalność pigmentu, zwiększa przyczepność emalii do paznokcia, ułatwia rozprowadzanie emalii, ułatwia wymieszanie się tworzących się osadów emalii.
Rozpuszczalniki: octan butylu, octan etylu. Służą do wprowadzenia do receptury nitrocelulozy. Rozpuszczalnik stanowi około 80% ogólnej masy produktu. Powodują, że wszystkie składniki są w płynnej formie. Mają one bezpośredni wpływ na: łatwość nakładania lakieru, szybkość schnięcia, twardnienie. Im dłuższa jest temperatura wrzenia rozpuszczalnika, tym niższa lepkość uzyskanego lakieru i wyższa zdolność krycia powierzchni paznokcia.
Rozpuszczalniki nitrocelulozy są rozpatrywane w trzech kategoriach: aktywne rozpuszczalniki, czynniki sprzęgające, rozcieńczalniki. Preferuje się mieszaninę rozpuszczalników o niskiej (<100 st.C) i średniej (100-130 st.C) temp. wrzenia. Jako niskowrzące należy wymienić aceton i octan etylenu. Natomiast średnia temp. wrzenia charakteryzuje octan butylu lub octan izobutylu. Wysokowrzące rozpuszczalniki (>130 st.C), do których zaliczamy glikol etylenowy oraz octan i mleczan glikolu, spełniają rolę jednocześnie rozpuszczalników i plastyfikatorów nitrocelulozy. Wpływają one korzystnie na połysk filmu.
Rozcieńczalniki: np. toluen, izopropanol, etanol, butanol. Umożliwiają aplikację i po ich odparowaniu utworzenie cienkiej warstwy filmu. Są to organiczne związki, mieszające się z nitrocelulozowymi rozpuszczalnikami, ale same nie będące dla niej rozpuszczalnikami. Rozcieńczalniki stosuje się dla obniżenia kosztów produktu. Pomagają one w obniżeniu i stabilizacji lepkości lakieru i mogą spełniać rolę rozpuszczalników dla zastosowanych żywic. Jako rozcieńczalniki stosowane są alkohole oraz aromatyczne i alifatyczne węglowodory. Spośród alkoholi wymienić należy butylowy i etylowy. Stosunek tolerancji dla nich wynosi 9:1. tzn na jedna objętość roztworu nitrocelulozy można zastosować maksymalnie 9 objętości rozcieńczalnika.
Jako rozcieńczalnik spośród alifatycznych węglowodorów stosuje się eter naftowy. Ma on jednak bardzo niski współczynnik tolerancji 1:1
Barwniki: pigmenty, laki, składniki nadające perłowy efekt (guanina, mika), składniki kryjące (ditlenek tytanu, tlenochlorek bizmutu).W przypadku lakierów stosuje się barwniki rozpuszczalne w zastosowanym rozpuszczalniku. Natomiast do emalii stosuje się laki lub pigmenty nieorganiczne, nierozpuszczalne w kompozycji rozpuszczalników. Barwniki nierozpuszczalne mają tendencje do sedymentacji dlatego dodaje się do nich substancje powierzchniowo czynne, przeciwdziałające opadaniu substancji barwnej. (monostearynian glikolu lub oksyetylenowane alkilofenole). Dla ochrony barwników przed promieniowaniem UV dodaje się substancje promieniochronne. Zadaniem pigmentów, stosowanych w kosmetyce, jest upiększanie, tworzenie efektu wizualnego. Kosmetyka wykorzystuje jeszcze inną istotną właściwość pigmentów - dzięki temu, że odbijają one promienie światła w wielu kierunkach, dają natychmiastowy efekt korygujący.
Naturalne pigmenty purynowe- Guanina. Pierwsze pigmenty perłowe zostały otrzymane przez ekstrakcję z rybich łusek. Stąd pochodzi ich opisowa nazwa - "naturalne rybie srebro". Jest to mieszanina dwóch zasad purynowych: guaniny występującej w przewadze i hypoksantyny. Wyróżnia je spośród znacznie tańszych pigmentów syntetycznych stosunkowo mały ciężar właściwy. Dlatego, mimo wysokiej ceny, stosowane są w zawiesinach, które nie powinny ulegać sedymentacji np. w lakierach do paznokci.
Tlenochlorek bizmutu o wzorze BiOCl był pierwszym syntetycznym, nietoksycznym pigmentem perłowym. Używa się go od kilku dziesięcioleci. Jest związkiem praktycznie nierozpuszczalnym w składnikach receptur kosmetycznych. Otrzymuje się go w reakcji hydrolizy rozpuszczalnych soli bizmutu w obecności anionów chlorkowych.
Mika pokryta tlenkami metali. Poczynając od lat sześćdziesiątych w kosmetyce stosuje się syntetyczne pigmenty o połysku perłowym, będące połączeniem miki i tlenków metali, tzw. pigmenty interferencyjne. Do grupy tej zaliczamy związki, w których odpowiedni dobór warstewek barwnika umożliwia takie odbijanie (względnie pochłanianie) padającego światła, które powoduje jego rozszczepienie na poszczególne barwy. Pigmenty interferencyjne są barwnymi pigmentami perłowymi o słabej intensywności barwy. Ciemne światło powoduje jednak wyraźne jej pogłębienie. Szczególną własnością pigmentów interferencyjnych jest zdolność wywoływania mieniących się efektów.
Pigmenty kombinowane, opracowano w celu połączenia połysku perłowego z efektami barwnymi. Efekt ten możliwy był do osiągnięcia dzięki powleczeniu mikowych pigmentów z ditlenkiem tytanu (barwnik interferencyjny) dodatkowo jednym lub kilkoma barwnikami absorpcyjnymi, takimi jak tlenki żelaza czy chromu.
Wszystkie omówione pigmenty mogą być stosowane w kosmetyce, gdyż nie drażnią, nie powodują uczuleń i nie budzą zastrzeżeń pod względem toksykologicznym. Wyjątek może tu stanowić tlenochlorek bizmutu, który stosowany na skórę nieskaleczoną nie budzi zastrzeżeń, jednak w przypadku skóry uszkodzonej może działać toksycznie.
Należy wspomnieć również o nowszych pigmentach wielowarstwowych, które na razie nie zdobyły takiej popularności jak tlenki metali naniesione na mikę. Obecnie producenci sprowadzają gotowe bazy lakierowe, do których dodają pigmenty.
Stabilizatory: najczęściej modyfikowane glinki, np. bentonit. Zapobiegają osiadaniu cząstek pigmentów.
Utwardzacze do paznokci są modyfikacją emalii które są używane aby chronić paznokcie przed złamaniem. W przeszłości, wspólnym aktywnym składnikiem utwardzaczy był formaldehyd. Jednak był on przyczyną wielu chorób paznokci i skóry m.in. zapalenie skóry, przebarwienie płytki paznokciowej reakcje krwotoczne. Ponad 30 lat temu formuły zawierające formaldehyd stosowane do paznokci zostały zabronione w USA. Dziś dostępne są tylko te utwardzacze które zawierają jedynie do 5% formaldehydu i stosowane są jedynie na brzeg wolny paznokcia, pozostając przyczyną niekorzystnych efektów. Obecnie istnieje wiele alternatywnych do formaldehydu składników w powszechnie używanych utwardzaczach, m.in. teflon, jedwab, nylon, żywice akrylowe, i polimery tytanu, krzemu, cyrkonu. Niektóre zawierają również biotynę, wapń, keratynę, i witaminy.
Przykładowa formuła lakieru do paznokci:
● Nitroceluloza 10%
● Żywica alkidowa 10%
● Cytrynian acetylotributylu 5%
● Octan etylu 20%
● Octan butylu 15%
● Alkohol etylowy 5%
● Toluen 35%
● Pigment
● Dyspergator