Czym jest socjologia- jest nauką o zbiorowościach ludzkich, a przedmiotem jej badań są zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowego ludzi i struktury tych zbiorowości , zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach wynikające ze wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie
1.kim jest socjolog- jest to ktoś kto dąży do poznania społeczeństwa w zdyscyplinowany sposób naukowy. postępuje wg reguł badawczych, stara się być obiektywny. posługuje się metodologia [szczególnie statystyka] i specjalna terminologia. poznaje zjawiska dla samego poznania czyli jego zainteresowania maja charakter czysto teoretyczny. jest to” typ idealny”.2.jaki jest przedmiot badan socjologii- zjawiska powstałe w wyniku oddziaływania ludzi na siebie ,takie jak: formy świadomości, zachowania postawy i motywacje, uznanie wartości, normy moralne, więzi, konflikty, władza i autorytet, struktury zbiorowości3.co to jest społeczeństwo-duża zbiorowość społeczną, zamieszkującą dane terytorium, posiadające wspólną kulturę, wspólną tożsamość oraz sieć wzajemnych stosunków społecznych. Społeczeństwo posiada własne instytucje oraz formę organizacyjną w postaci państwa, plemienia czy narodu, symbole narodowe (flaga, godło, hymn).4.socjologia wśród innych nauk społecznych i humanistycznych-na pierwszym miejscu trzeba wymienić psychologie ,-PSYCHOLOGIE SPOŁECZNĄ. Na podstawie socjologii i psychologii społecznej oraz psychoanalizy rozwinęły się dla potrzeb praktyki dwie teorie mające duże znaczenie dla socjologii są to: teoria zachowania się jednostek w sytuacjach społecznych, teoria zachowania się całych zbiorowości w rożnych sytuacjach. Oczywiście do opracowania tych teorii była potrzebna także współpraca czasami psychiatrii ,ale także innych nauk społecznych jak historii i ekonomii, prawoznawstwa, etnografii etnologii. Socjolog oprócz tych teorii często korzysta z materiałów innych nauk dla opracowania i naświetlenia możliwie wszechstronnych zjawisk i procesów społecznych5.socjologia ogólna i socjologie szczegółowe-socjologia ogólna tworzy teorie obejmujące zespoły zjawisk występujące w społeczeństwach ,które służą wyjaśnieniu zjawisk i procesów podstawowych ważnych dla wszystkich dziedzin życia społecznego. Socjologia szczegółowa zajmuje się systematycznym opisem poszczególnych dziedzin i wyjaśnieniem zachodzących w nim zjawisk6.metody, typy i techniki badan socjologicznych- w metodologii badań socjologicznych wyróżnia się 2 sposoby obserwacji rzeczywistości społecznej obserwacje zewnętrzną i wewnętrzną. obserwacja zewnętrzna polega na rejestracji fizycznych lub biologicznych aspektów ludzkich zachowań np. sposób ubierania się, sposób wielkość wykonywanej pracy. obserwacja zewnętrzna jest podobna do tej jaka prowadzi. w badaniach empirycznych socjologowie posługują się rożnymi metodami i technikami zbierania informacji do najczęściej stosowanych metod badan socjologicznych należą: sondaże eksperymenty panele. w każdej z tych metod badawczych stosuje się jedna lub kilka technik pozyskiwania informacji, do których należą: obserwacja ,ankieta ,wywiad ,analiza dokumentów. Więź, kontrola społeczna, osobowość i postawy1. wzajemne relacje człowiek- społeczeństwo-człowiek jest istotą rozumną , może kierować swoim postępowaniem , dokonywać wyborów i podejmować decyzje związane z własnym życiem, jak i przynależności do danej grupy społecznej. Człowiek obok potrzeb fizjologicznych i bezpieczeństwa odczuwa potrzeby przynależności miłości , które skłaniają do nawiązania bliskości , przyjaźni , kontaktów z innymi ludżmi . Chcąc zaspokoić swoje potrzeby musi funkcjonować , w różnych zbiorowościach ludzkich i grupach społecznych realizując wyznaczone mu role i zadania. Całościowy rozwój człowieka przebiega w społeczeństwie i dzięki społeczeństwu. 2.więź społeczna, mechanizm jej powstawania i czynniki ją osłabiające- więź społeczna to zorganizowany system stosunków instytucji środków kontroli społecznej skupiający jednostki pod grupy i inne elementy składowe zbiorowości w całość zdolna do przetrwania i rozwoju. każda zbiorowość jeśli ma trwać istnieć i rozwijać się musi posiadać więź powodującą jej wewnętrzną spójność zapewniającą zaspokojenie potrzeb indywidualnych zbiorowych lojalność członków wobec całości i przeciwstawienie się innym zbiorowością lub współpracę z nimi. każda zbiorowość musi być wewnętrznie zorganizowana i uporządkowana. aby scharakteryzować jakość, zbiorowość nie wystarczy opisać jej część składową cechy jej członków charakter jej struktury. trzeba przede wszystkim opisać jej więź.3. kontrola społeczna: jej mechanizmy i prawomocność- kontrola społeczna to system nakazów, zakazów, sankcji innych środków metod, które służą grupie lub społeczeństwu do utrzymania konformizmu ich członków wobec wartości i wzorów zachowania przyjętych w danej zbiorowości. Kontrola społeczna: formalna nieformalna wewnętrzna i zewnętrzna. Mechanizmy: przemoc fizyczna, środki prawne i polityczne, presja ekonomiczna, kodeksy, przepisy, normy, dezaprobata, system moralny, obyczajowy, zwyczajny, sankcje religijne i instytucje społeczne.4. osobowość społeczna i jej typy- to zespół trwałych cech jednostki, wpływających na jej postępowanie, wyrastających na podbudowie cech biologicznych i psychicznych, a pochodzących z wpływu kultury i struktury zbiorowości, w których jednostka została wychowana, i w których uczestniczy; to zintegrowana i zinternalizowana kultura nadbudowana nad biologiczną natura człowieka. Typy: biogenne, to genetyka- wzrost, psychogenne- inteligencja, pamięć, socjogenne- struktura norm i wartości (wyobrażenie o własnej osobie), struktura pełnionych ról (wyobrażenia co inni o nas myślą), struktura jaźni (subiektywna, odzwierciedlona).5. postawy społeczne, ich klasyfikacje i cechy- klasyfikacja: pozytywne i negatywne, ogólne i specyficzne, publiczne i prywatne, personalne. postawa składa się z 3 elementów: poznawczy (przekonania, nasza wiedza o przedmiocie), emocjonalny (uczucia moralne, estetyczne, religijne), zachowaniowy (czynności, które podejmujemy w stosunku do pewnego przedmiotu). postawa daje się opisać przez: treść przedmiotową, zakres, kierunek, siłę, złożoność, zawartość, trwałość.6. stygmatyzacja, dyskryminacja, uprzedzenia- psychologowie definiują uprzedzenia jako wrogą bądź negatywną postawę wobec osób w wyróżnionej grupie, opartą wyłącznie na tym, że są one jej członkami. uprzedzenie jest postawą, która składa się z 3 komponentów: afektywnego albo emocjonalnego, poznawczego i behawioralnego. Stygmatyzacja, etykietowanie, naznaczanie jest to proces nadawania określeń w kategoriach zachowania jednostkom, grupom społecznym czy kategoriom społecznym w wyniku czego przyjmują one nadane im cechy i zaczynają działać zgodnie z przypisanymi im etykietami. Dyskryminacja- często występująca forma wykluczenia społecznego, objawiająca się poprzez traktowanie danej osoby mniej przychylnie, niż inną w porównywalnej sytuacji ze względu na jakąś cechę (np. płeć, tożsamość seksualna, wiek, niepełnosprawność, religia lub przekonania czy pochodzenie etniczne lub rasowe).Analiza struktury społecznej1. Przyczyny zróżnicowania społecznego oraz różne sposoby jego definiowania i opisywania- zróżnicowanie społeczne-układ często hierarchiczny jednostek, klas czy grup uzależnionych od cech społecznych oraz od ocen tych cech w strukturze danej zbiorowości .Do najczęściej stosowanych podziałów należą-kryterium miejsca zamieszkania, kryterium klasowo-warstwowe, kryterium społeczno zawodowe , kryterium aktywności zawodowej, kryterium płci, kryterium wieku. W badaniach uwzględniane są następujące wymiary zróżnicowania społecznego- wykształcenie, dochody, poziom konsumpcji, styl życia, aktywność kulturalna, partycypacja polityczna 2. pozycja i status społeczny- Pozycja społeczna-wyróżnione i określone w danej kulturze, miejsce jednostki społecznej w hierarchii społecznej i szerzej w strukturze społecznej. Pozycja społeczna określa prestiż jednostki. Z zajmowanej pozycji społecznej wynika rola społeczna jaką odgrywać powinna jednostka. Osoba znajdująca się na pewnej pozycji społecznej związana jest też z określonymi przywilejami obowiązkami, jakie powinna pełnić wobec grupy czy społeczeństwa. Status społeczny - pozycja, jaką jednostka zajmuje w grupie społecznej. Pozycja ta może mieć charakter przypisany, lub osiągnięty. O pozycji przypisanej mówimy wtedy, gdy jednostka nie ma wyboru, co do jej zajmowania Pozycja osiągana to taka, którą jednostka zyskuje poprzez swoje działania.3. stratyfikacja społeczna- inaczej "uwarstwienie społeczne" - pojęcie wyrażające fakt, że wszelka społeczność składa się z poziomów pozostających ze sobą w relacjach nadrzędności i podporządkowania. Mierzona jest dostępnością do pięciu podstawowych zasobów społecznych, jakimi są: władza, pieniądze, prestiż, wykształcenie, zdrowie. Mówiąc prościej, stratyfikacja oznacza, że każde społeczeństwo ma pewien system rang: pewne warstwy stoją wyżej, inne zaś niżej. Ich suma stanowi system stratyfikacyjny danego społeczeństwa. Historia zna cztery podstawowe systemy stratyfikacji społeczeństw ludzkich: niewolnictwo, system kastowy, system stanowy i system klasowy.4. grupa społeczna- jest to zbiór co najmniej 3 osób powiązanych więzią społeczną. wyróżnia się następujące składniki tej grupy: członkowie, wspólne cele i poczucie solidarności grupowej, identyczność wyrażająca się poprzez odrębność od innych grup i zbiorowości, ośrodki skupienia. które przybierają formę materialna, wartości symboli i idei.
Organizacje i instytucje społeczne1. Socjologiczne spojrzenie na organizację- Organizacja to celowa grupa społeczna, która funkcjonuje według pewnych reguł i zasad, współpracująca ze sobą - by osiągnąć określony cel. Istotą organizacji jest świadomość zasad, reguł, misji, celów oraz synergia (dopasowanie, wspomaganie działań innych).4.Kultura a organizacje-kultura to całokształt zachowań społeczeństwa zarówno pozytywnych jak i negatywnych. Jest to ogół wytworów działalności ludzkiej materialnych jak niematerialnych wartości , sposobów postępowania zobiektyzowanych i przyjętych w danym środowisku. Organizacja to celowa grupa społeczna, która funkcjonuje według pewnych reguł i zasad, współpracująca ze sobą .5. Co to jest proces społeczny- jest to seria zjawisk mających wpływ na osobowość jednostki bądź grupy społecznej. Grupy te i jednostki ścierają się ze sobą pod wpływem różnego rodzaju zależności przyczynowych lub strukturalno-funkcjonalnych. I w wyniku tych zjawisk następują różnego rodzaju przeobrażenia społeczno-kulturowe.6. Typologia procesów społecznych-układ w jakim przebiegają: procesy interpersonalne, procesy zachodzące między jednostkami, procesy zachodzące między jednostką, a grupą, procesy zachodzące między dwoma grupami. ze względu na dążenia jednostek i grup społecznych: procesy przystosowania, procesy współpracy, procesy współzawodnictwa, procesy konfliktowe. ze względu na zmiany w organizacji: procesy rozwoju i postępu, procesy dekadencji, procesy reorganizacji, procesy dezorganizacji.7. Konflikt i jego znaczenie- jest to układ skierowanych przeciwko sobie działań co najmniej dwóch stron, z których każda dąży do osiągnięcia tych samych pożądanych dóbr, a jednocześnie neutralizuje, ogranicza lub eliminuje działania innej strony.Typy konfliktu- jawny, ukryty , klasowy, kulturowy ,organizacyjny ,poznawczySocjologia rodziny1. Współczesna rodzina- Współczesna rodzina z reguły opiera się na równorzędności kobiety i mężczyzny. Jest ona przeważnie dwupokoleniowa. Obejmuje rodziców i ich dzieci. Cechą, która w sposób szczególny charakteryzuje współczesną rodzinę jest zmiana decyzji kobiety. Kobieta stała się współżywicielką rodziny. Praca, aktywność stały się przyczyną ograniczenia liczby dzieci.
We współczesnej rodzinie wzajemne więzi są coraz silniejsze, nabierają charakteru rzeczowego współdziałania i współpartnerstwa.2. Definicje rodziny- to podstawowa grupa społeczna, złożona z osób połączonych stosunkiem małżeńskim i rodzicielskim3. Funkcje rodziny- biologiczne (prokreacyjne i seksualne), ekonomiczne (zarobkowe, zabezpieczające byt), psychiczne (emocjonalno-ekspresyjne, zapewnienie podstawowych potrzeb emocjonalnych i możliwości ich wyrażenia), społeczne (statusowa, wyznacza pozycję jednostki w społeczeństwie), socjalizacyjne (wychowawcze).4. Typy więzi rodzinnej- ze względu na stopień pokrewieństwa. Ze względu na współmałżonków: monogamiczne, poligamiczne. Ze względu na hierarchię władzy i prestiżu w rodzinie Ze względu na pochodzenie).5. Sposoby zawierania małżeństw- Ślub kościelny. Ślub cywilny. Ślub konkordatowy ,porwania, kupno, kontrakt małżeński( pomiędzy rodzinami), Socjologia medycyny: zdrowie, choroba, społeczeństwo1. Czym zajmuje się socjologia medycyny- jest to jedna z dziedzin socjologii zajmująca się badaniem społecznych aspektów zdrowia, choroby i opieki zdrowotnej. Socjologia medycyny prowadzi badania społeczne systemu szpitalnictwa i innych placówek leczniczych oraz społecznych ról zawodów medycznych: 2. Zdrowie, choroba i śmierć jako problemy społeczne- zdrowie-to stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego a nie tylko jako brak choroby lub zniedołężnienia .Wyznacznikami zdrowia są-biologia, środowisko, styl życia, opieka zdrowotna. śmierć- stan charakteryzujący się ustaniem oznak życia. Stosunek do śmierci uwarunkowany jest kulturowo i społecznie. choroba-odstępstwo od stanu określanego jako pełnia zdrowia organizmu , polega na zaburzeniu funkcji lub uszkodzeniu struktury organizmu.W wyniku choroby następuje wiele zmian w życiu chorego i jego rodziny , wystepują również reakcje otoczenia społecznego na fakt choroby. Konsekwencją choroby jednego z członków rodziny są zmiany w obowiązkach i rolach oraz w środowisku życia i w pracy3Niepełnosprawność i postawy wobec niej-niepełnosprawność jest to stan , w którym występują pewne ograniczenia w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka .Ograniczenia te spowodowane są na skutek obniżenia sprawności funkcji fizycznych lub psychicznych, wad fizjologicznych, anatomicznych. psychicznych. Utrata ta może być całkowita , częściowa, trwała i okresowa wrodzona lub nabyta. Konsekwencją niesprawności jest zmiana w rolach i pozycji człowieka chorego oraz zmiana w obrazie siebie( niska samoocena ,poczucie osamotnienia, subiektywne poczucie krzywdy)4Medycyna jako profesja i jej społeczne znaczenie 5Medykalizacja życia społecznego