Z roku 2009
Zadanie 1
Które słowa lub formy słów pojawiły się w naszym języku jako innowacje funkcjonalnie uzasadnione lub nieuzasadnione? Odpowiedź uzasadnij.
SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE
a) asertywność;
b) bezmyślenie;
Do bez-tęsknoty i do bez-myślenia…
Do tych, co mają tak za tak-nie za nie
Bez światło-cienia…. (Cyprian Norwid, Moja piosnka)
c) gołoledzie (lm. Od gołoledź);
d) kablówka (`telewizja kablowa');
e) laptop (`mały, przenośny komputer');
f) oglądalność (`miara zainteresowania programem telewizyjnym, zależna od liczby osób oglądających go');
SZKOŁY GIMNAZJALNE
a) demo (`demonstracyjna wersja jakiegoś produktu');
b) gościu (forma mianownika wyrazu gość, np. Przyszedł jakiś gościu i pyta…);
c) ochroniarz (`pracownik zatrudniony do ochrony osób lub mienia');
d) kinderparty (` spotkanie towarzyskie przeznaczone dla dzieci');
e) klikać (`naciskać klawisz myszy komputerowej aby uruchomić program komputerowy, wydać określone polecenie itp.');
Zadanie 2
Ze względu na jakie kryterium odrzucono poniższe neologizmy jako innowacje funkcjonalnie nieuzasadnione:
SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE
a) brzmiennik `przyrząd służący stroicielowi instrumentów muzycznych do uzyskania odpowiedniego;
b) poprawiacz `adiustator tekstu';
c) szłem `szedłem';
SZKOŁY GIMNAZJALNE
a) drzewnik `las'
b) siju (see you `do zobaczenia');
c) winogron (lp. od winogrona, np. Poproszę jabłka i winogron.);
Zadanie 3
Oceń poniższe wypowiedzi i wskaż przyczyny, dla których są one nieudane. Zwróć uwagę na braki w sprawności językowej, społecznej
i komunikacyjnej
SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE
POLITYK UDZIELAJĄCY WYWIADU DZIENNIKARZOWI:
Im wyżej małpa wchodzi na drzewo,tym wyżej odsłania tyłek. Nie mogę zrozumieć polityków, którzy mając ewidentną skazę na życiorysie, pchają się na takie poziomy, gdzie jest oczywiste, że zostaną dokładnie prześwietleni. (A. Olechowski)
SZKOŁY GIMNAZJALNE
UCZEŃ ZDAJACY PRZED KOMISJĄ USTNY EGZAMIN Z HISTORII:
No i wtedy ta partia rozwaliła cały rząd, a oni, ci, co wygrali, to oni chcielijeszcze, żeby tamci się zgodzili na to….
Zadanie 4
Objaśnij budowę słowotwórczą i znaczenie żartobliwych neologizmów artystycznych:
SZKOŁY PONADGIMNZJALNE
a) z języka Witkacego:
upiżamić, obrzydlaczek, kretynowisko, żyćkozobaczymycobędzizm,artyściątko, okropnostka;
b) z języka Leśmiana:
bezdomnie,bezimiennie,najdalszość, śródniebie.
SZKOŁY GIMNAZJALNE
a) z języka Tuwima: nijactwo, wierszobójca, …mnóstwo tych pisarzy, pisistów, pisaków,
pisaczy;
b) z języka Gałczyńskiego: ględologia, ewentuś- „człowiek niezdecydowany”, obęcwalić się;
Zadanie 5
Popraw poniższe zdania, w których niewłaściwie użyto wyrazów obcego pochodzenia, co dało efekt humorystyczny. Na czym te błędy polegają?
SZKOŁY PONADGIMNZJALNE
a) Dandyzm jest to kierunek filozoficzny wymyślony przez Dantego.
b) Obrazy Chełmońskiego pełne są realizmu i naturyzmu.
c) Rycerz, który spełniał określone warunki, otrzymywał miecz i ostrygi.
SZKOŁY GIMNAZJALNE
a) Każdy rycerz miał swojego geremka.
b) Jedną z form walki uczniów były tajne komplementy.
c) To jest antybiotyk o szerokim spektrum, zabija wszystkie bakterie naraz.
Z roku 2010
ZADANIA DO PREZENTACJI
PG, G- Do podanych słów dopisz wyrazy, które są zbudowane przy użyciu tego samego morfemu rdzennego i są częścią rodziny danego wyrazu- będą więc dobrym przykładem ilustrującym zasadę łączliwości funkcjonująca w podsystemie leksykalnym:
śpiewak
pisać
słodycze
kwiat
droga
PG,G- Przeczytaj zamieszczony poniżej krótki fragment Dziadów cz. II Adama Mickiewicza i wypisz z niego wszystkie użyte przez poetę zdrobnienia. Następnie określ ich funkcję w tekście. Czy wszystkie wskazane przez Ciebie zdrobnienia zostały utworzone przy użyciu tego samego formantu? Uzasadnij swoją wypowiedź, omawiając ich budowę.
Adam Mickiewicz Dziady cz. II
Na głowie ma kraśny wianek
W ręku zielony badylek
A przed nią bieży baranek
A nad nią leci motylek.
Na baranka bez ustanku
Woła: baś, baś mój baranku,
Baranek zawsze z daleka;
Motylka rózeczką goni
I już już trzyma go w dłoni;
Motylek zawsze ucieka.
PG, G- Ułóż zdania, w których- dzięki kontekstowi - wykażesz, ze następujące wyrazy są wyrazami wieloznacznymi: amator, okienko, maska, kurs, pasja.
PG, G- Homonimia i synonimia słów to zjawiska często wykorzystywane w poezji. Ułóż własna krótką fraszkę lub krótki wiersz, w których wykorzystasz polisemiczność lub homonimiczność wybranych wyrazów.
PG, G- Podaj 5 par wyrazów, które pozostają względem siebie w relacji paronimii. Następnie wymyśl sytuacje, w której pomylenie podanych przez Ciebie wyrazów zrodzi efekt komiczny.
PG, G- W poniższych zdaniach wytłumacz wszystkie obce i niezrozumiałe dla Ciebie słowa. Podaj także ich synonimy.
Eskalacja konfliktu miedzy tymi państwami staje się coraz bardziej niepokojąca.
Jan opanował erystykę do perfekcji.
Nie uważam, żeby jego słowa miały charakter imperatywu, nie zamierzam być im posłuszny.
Co ty mi tu imputujesz?! Wypraszam sobie!
Pan Adam znów zapodział gdzieś swój neseser.
Kiedy będziesz oddawał do druku ten artykuł, musisz dołączyć do niego resume.
Restytucja dóbr kultury powinna dokonać się w trybie natychmiastowym.
Nasz klub ma w przyszły piątek resursę.
W wyniku furkacji w naszej szkole są teraz klasy o różnych profilach: humanistycznym, matematyczno- fizycznym i biologiczno- chemicznym.
Przeraża mnie serwilizm Joanny- ona zrobi wszystko, by dostać premię.