ROZDZIAŁ 2

FINANSE PUBLICZNE I POLITYKA FISKALNA

Finanse publiczne - funkcje:

1) alokacyjna - przesunięcie dostępnych czynników produkcji na różne cele, które umożliwiłyby podniesienie poziomu ogólnego dobrobytu społeczeństwa

2) redystybucyjna - korygowanie podziału dochodów poprzez transfery

3) stabilizacyjna - wykorzystanie czynników produkcji dla osiągnięcia zrównoważonego wzrostu gospodarczego m.in. ograniczenie bezrobocia i inflacji

Zasady budżetowe:

- równowagi - wydatki=dochody

- zupełności (powszechności) - wszystkie dochody i wydatki

- jedności formalnej - jeden akt prawny

- jedności materialnej - jedna pula środków

- szczegółowości (specjalizacji) co? komu? gdzie? skąd? ile? kiedy?

- jawności

- przejrzystości

- realności - maksymalna precyzja

- uprzedniości - przed okresem wykonywania

- gospodarności - racjonalne wydatkowanie środków

- operatywności

Funkcje budżetu państwa:

Ekonomiczne:

- redystrybucyjna

- stabilizacyjna - sterowanie procesami gospodarczymi

- bodźcowa

- koordynacyjna - narzędzie kontroli dochodów i wydatków

- kredytowa - rozeznanie zdolności kredytowej

Polityczne:

- ustrojowa - atrybut władzy

- demokratyczna

- planowania

- administracyjna

Funkcje funduszu celowego:

1) alokacja środków publicznych

2) redystrybucja dochodów w gospodarce i społeczeństwie

3) mobilizacja środków publicznych - mogą sprzyjać powiększeniu środków publicznych gdy zawodzą inne metody

4)racjonalności wydatków publicznych - kierowanie, stabilizacja dochodów, zapewnienie ciągłości finansowania, elastyczne kształtowanie wydatków

Kryteria podziału funduszy celowych:

1) rodzaj gestora gromadzonych środków publicznych:

• państwowe

• samorządowe

2)przedmiot finansowany z środków funduszu:

• fundusze finansujące pieniężne świadczenia społeczne

• wspomagające finansowo dziedziny o ograniczonych możliwościach finansowania np. kultura, sport (Fundusz Promocji Twórczości)

• finansujące infrastrukturę społeczną

• finansujące ochronę środowiska (Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej)

• finansujące dziedziny stricte (ściśle) gospodarcze np. rolnictwo

3)źródło dochodów funduszu:

• oparte na przymusowych dochodach np. podatki, opłaty, składki

• bazujące na dobrowolnych wpłatach różnych podmiotów

• zasilane wyłącznie lub częściowo dotacjami z budżetu (transfery wewnątrz systemu finansów publicznych)

Celowe fundusze ponadnarodowe - ONZ i EU

Polityka fiskalna to całokształt polityki podatkowej państwa, decyzje władzy ustawodawczej (parlamentu), rządu, ministra finansów odnośnie do ilości, rodzajów i wysokości wprowadzanych podatków.

1. aktywna:

• zmiany stawek podatkowych

• wydatki na roboty publiczne

2. pasywna:

• wykorzystywanie automatycznych stabilizatorów koniunktury

3. ekspansywna

4. restrykcyjna

Stabilizatory koniunktury:

• podatki od dochodów osobistych

• podatki od dochodów osób prawnych

• podatki pośrednie

• zapomogi dla bezrobotnych i inne świadczenia społeczne

Zadania polityki fiskalnej:

• zaspokojenie popytu państwa na pieniądz (dochody)

• realizacja statutowych zadań władz publicznych za pomocą zgromadzonych środków finansowych

• realizacja pozafiskalnych celów państwa, ale przy wykorzystaniu instrumentów polityki fiskalnej

Fiskalizm przymusowe przejmowanie dochodów podmiotów prywatnych przez władze publiczne.

Podatek świadczenie pieniężne na rzecz państwa, pobierane na podstawie przepisów prawnych określających warunki, wysokość oraz terminy ich płatności.

Cechy podatku:

• przymusowość

• bezzwrotny charakter

• nieodpłatność

• powszechność

Funkcje podatku:

1. fiskalna - nakładanie podatków

2. regulacyjna - kształtuje dochody będące w dyspozycji podatników

3. stymulacyjne - kształtuje reakcje podatników oraz procesy społeczno- gospodarcze

4. informacyjna - dostarcza informacji o prawidłowości lub nieprawidłowościach przebiegu procesów gospodarczych

Klasyfikacja podatków:

1) wg przedmiotu opodatkowania:

• przychodowe

• dochodowe

• majątkowe

• od wydatków

2) wg stosunku przedmiotu opodatkowania:

• bezpośrednie

• pośrednie

3) wg podziału dochodów podatkowych:

• państwowe

• samorządowe

4) wg skali podatkowej:

• progresywne - w których stawka podatku rośnie szybciej niż podstawa opodatkowania

• proporcjonalne - dochody z tytułu podatku rosną w takim samym tempie jak dochody będące przedmiotem opodatkowania

• degresywne - wzrost kwoty podatku, który jest mniejszy niż wzrost podstawy opodatkowania

Podatek przychodowy opodatkowanie przychodu czyli realnej wartości, która stanowi samodzielne źródło korzyści. Przychód podatkowy jest dochodem brutto tzn. bez potrącenia kosztów jego uzyskania.

Podatek dochodowy ma charakter osobisty. Przedmiotem podatku jest dochód jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania np. podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych.

Podatek majątkowy opodatkowanie posiadanego majątku albo jego przyrostu spowodowanego nadzwyczajnymi okolicznościami, może obciążać zbycie majątku np. podatki pobierane z tytułu posiadania nieruchomości oraz podatek od spadków i darowizn.

Podatek konsumpcyjny obciążenia finansowe zawarte w cenach artykułów i dóbr materialnych, których ciężar ponosi konsument np. akcyza, podatek od gier i opłaty monopolowe.

Podatki bezpośrednie:

• przychodowy

• dochodowy

• majątkowy

Podatki pośrednie:

• podatek od obrotu majątkiem

• podatek od wydatków

Gmina wspólnota samorządowa na danym terytorium.

Zadania gminy:

• infrastruktura techniczna np. drogi, wodociągi, zaopatrzenie w elektryczność

• infrastruktura społeczna: oświata i kultura, kultura fizyczna, pomoc społeczna

• ład przestrzenny

• gospodarka terenami i ochrona środowiska

• porządek publiczny i ochrona przeciwpożarowa

Dochody gminy:

• podatki, opłaty i inne wpływy określone w odrębnych ustawach jako dochody gminy

• dochody z majątku gminy

• subwencja ogólna z budżetu państwa

• dotacje celowe na realizację zadań celowych

• wpływy z samopodatkowania mieszkańców

• spadki, zapisy, darowizny

Stopień samodzielności finansowej gminy jest przejawem skali decentralizacji finansów publicznych.

Subwencja bezzwrotna pomoc finansowa udzielana przez państwo z środków budżetowych różnym podmiotom w celu poparcia ich działalności

• nie jest związana z żadnym konkretnym zadaniem lecz jest ogólnym zasileniem budżetu

• przysługuje z mocy ustawy wszystkim gminom.

EBI -Europejski Bank Inwestycyjny

`zamówienia publiczne' wszelkie czynności podejmowane przez zamawiającego w celu wybrania najkorzystniejszej oferty (umowy)

początek: umieszczenie ogłoszenia w siedzibie zamawiającego w miejscu publicznie dostępnym, na stronie internetowej zamawiającego, wysłanie ogłoszenia do publikacji w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich lub Biuletynie Zamówień Publicznych

koniec: wybranie najkorzystniejszej oferty (podpisanie umowy) albo unieważnienie postępowania.

7 trybów udzielania zamówień:

1)przetarg nieograniczony

2) przetarg ograniczony

3)negocjacje z ogłoszeniem

4)negocjacje bez ogłoszenia

5)zapytanie o cenę

6)aukcja elektroniczna

7)z wolnej ręki

Zasady udzielania zamówień:

• równego traktowania i zachowania uczciwej konkurencji

• jawności postępowania

• pisemności postępowania.

Organy systemu nadzoru i kontroli:

• Najwyższa Izba Kontroli

• Regionalne izby obrachunkowe

• Prezes UZP

• Komisje orzekające o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych

Zadania prezesa UPZ:

• przeprowadzanie kontroli uprzedniej

• przeprowadzanie kontroli następczej

• nakładanie kar pieniężnych

• zawiadamianie właściwego rzecznika dyscypliny finansów publicznych

Odpowiedzialność za naruszenie przepisów Prawa zamówień publicznych ponoszą wszystkie osoby występujące po stronie zamawiającego, w tym osoby uczestniczące w pracach komisji przetargowej.

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponoszą pracownicy sektora finansów publicznych oraz inne osoby dysponujące środkami publicznymi.

---