Elementy przekroju poprzecznego

Przekrój poprzeczny jest rzutem pionowym drogi na płaszczyznę prostopadłą do osi drogi i stanowi odwzorowanie rozmieszczenia elementów drogi przeznaczonych do ruchu i ewentualnie postoju pojazdów oraz elementów odwodnienia drogi. (oś drogi jest przyjmowana w układzie współrzędnych jako Oś X; przekrój poprzeczny jest wykonywany na płaszczyźnie YZ; Y - szerokości i rozmieszczenie zastosowanych elementów; oś Z - rzędne określające wysokości charakterystycznych punktów przekroju z zaznaczeniem wartości spadków poprzecznych)

Wybór przekroju poprzecznego wynika z :

• funkcji i klasy drogi,

• natężenia i struktury przewidywanego ruchu,

• przyjętego poziomu swobody ruchu charakteryzującego wymagane warunki ruchu,

• etapowania przekroju docelowego,

• ukształtowania i zagospodarowania terenu.

W przekroju poprzecznym drogi są lub mogą być zlokalizowane:

1. jezdnie główne składające się z pasów ruchu o szerokości zależnej od V_p ,

2. dodatkowe pasy ruchu lokalizowane:

1. na węzłach jako pasy włączania i pasy wyłączania,

2. na wzniesieniach dróg,

3. na skrzyżowaniach jako pasy wyłączeń na wlotach,

4. na dwupasowych drogach dwukierunkowych o niewystarczającej odległości na wyprzedzanie,

5. na dojazdach do przejść granicznych,

6. na wjazdach i wyjazdach z obiektów przydrożnych,

1. pasy dzielące jezdnie,

2. opaski wewnętrzne i ew. zewnętrzne,

3. pasy awaryjnego postoju ew. zatoki awaryjnego postoju,

4. pobocza gruntowe lub/i utwardzone,

5. boczne pasy dzielące,

6. jezdnie zbiorcze,

7. zatoki autobusowe (tylko na drogach klasy S i niższej),

8. pasy terenu na inne urządzenia dla obsługi ruchu drogowego,

9. rowy drogowe, skarpy drogowe i przeciwskarpy,

10. chodniki,

11. ścieżki rowerowe,

12. pasy zieleni oddzielające różnych użytkowników drogi,

W przekrojach ulicznych mogą ponadto występować:

• pasy manewrowe i postojowe,

• torowiska tramwajowe,

• azyle dla pieszych.

Przekrój poprzeczny drogi ustala się na podstawie schematu blokowego pokazanego na rysunku nr 1 (folia)

Typowe przekroje poprzeczne drogowe: dwujezdniowy i jednojezdniowy oraz przekroje uliczne ilustrują rys. nr 2,3,4,5 (zrobić rysunki na tablicy)

Podstawowe wymiary elementów przekroju poprzecznego zależnie od klasy drogi (prędkości projektowej)

Jezdnie

Szerokość jezdni wynika z liczby pasów ruchu i szerokości pasów ruchu wymaganych dla danej klasy drogi.

Szerokości pasów ruchu

Usytuowanie drogi	Szerokość pasa ruchu [m] na drodze klasy
		A	S	GP	G	Z	L	D
poza terenem zabudowy	3,75 3,50	3,50 3,75	3,50	3,00-3,50	2,75-3,00	2,50-2,75	2,50-2,75 3,50-3,00
na terenie zabudowy			3,50	3,50 3,25	3,50 3,50-3,00	3,50 3,50-2,75	3,00 3,00-2,50	2,50-2,75 3,50-3,00

Pobocza

Szerokość pobocza utwardzonego - 3,00; 2,50m dla A i S, 2,00 dla GP.

Szerokość pobocza gruntowego - zależy od klasy drogi, typu przekroju, zastosowania części pobocza jako utwardzonego lub zastosowanie dodatkowego pasa ruchu - w tym przypadku 0,75m lub wyjątkowo 0,5 m),

w innych przypadkach 2,75 ÷ 1,25 m dla dróg klasy GP, G, Z

lub 1,00 ÷ 0,75 dla klasy L i D.

Szerokość pobocza gruntowego powinna umożliwiać ustawienie np. znaków drogowych, urządzeń organizacji i bezpieczeństwa ruchu.

Pasy dzielące

Szerokość środkowego pasa dzielącego wraz z opaskami wewnętrznymi 2*0,5m - 3,00 ÷ 5,00 m ,

Szerokość bocznego pasa dzielącego 3,00 m - jeżeli pas boczny rozdziela dwie jezdnie i 1,50 m jeżeli oddziela jezdnię od innych użytkowników.

Najmniejsza szerokość pasa dzielącego jezdnie powinna umożliwiać umieszczenie bariery ochronnej. Można umieszczać także urządzenia:

• odwodnienia,

• podziemne,

• podpory obiektów,

• słupy latarń i znaków drogowych,

z zachowaniem warunków bezpieczeństwa.

Zwiększanie szerokości pasa dzielącego winno być uzasadnione np. szerokością ustawianej na nim przeszkody i warunkami bezpieczeństwa.

W obrębie skrzyżowania szerokość pasa dzielącego powinna umożliwić wydzielenie z niego pasa ruchu dla pojazdów skręcających w lewo. Pozostała część pasa powinna mieć minimum 2,00 m szerokości (bez opasek).

Szerokość dodatkowego pasa ruchu - 3,50 ÷ 3,00 m.

Opaski

Stanowią obramowanie jezdni i są wliczane do szerokości pasa dzielącego lub pobocza jeżeli jest to opaska zewnętrzna. Opaska zewnętrzna może być projektowana wyjątkowo na drodze ekspresowej lub drodze klasy GP.

Szerokość zewnętrznej opaski prowadzącej - 0,70 ÷ 0,50 m.

Konstrukcja nawierzchni opaski powinna być taka sama jak jezdni głównej.

Pasy awaryjne

Szerokość pasa awaryjnego:

• zalecana 3,00 ÷ 2,50

• minimalna 2,50 ÷ 2,00

Pochylenia poprzeczne elementów przekroju poprzecznego

Pochylenia poprzeczne jezdni na odcinkach prostych należy przyjmować:

• i_op = 2,0 ÷ 2,5% dla nawierzchni twardych ulepszonych,

• i_op = 3,0 ÷ 3,5% dla nawierzchni twardych nie ulepszonych i gruntowych
  ulepszonych.

Zmiana pochylenia poprzecznego odbywa się na długości krzywej przejściowej tak, aby dodatkowe pochylenie krawędzi jezdni było zawarte w granicach
i_d = 0,3 ÷ 0,75 %. Gdyby nie stosowano krzywej przejściowej zmiana pochylenia powinna zostać wykonana na odcinku przejściowym przed łukiem,
a na krzywych koszowych na łuku o większym promieniu.

Zmiana pochylenia poprzecznego powinna być wykonana przez obrót:

• każdej jezdni wokół jej krawędzi przy pasie dzielącym,

• wokół osi jezdni drogi jednojezdniowej,

dopuszcza się obrót wokół:

• osi każdej jezdni,

• osi pasa dzielącego,

• wewnętrznej krawędzi jezdni drogi jednojezdniowej.

Pochylenia pasów awaryjnych i ewentualnych opasek zewnętrznych, a także dodatkowych pasów ruchu powinny być takie same jak pasów zasadniczych na jezdniach głównych.

Pochylenia poprzeczne pobocza gruntowego - i_p :

• 6 ÷ 8% - na odcinkach prostych i odcinkach krzywoliniowych o pochyleniu jak na prostej przy szerokości pobocza min. 1,00 m.

• 8% - przy szerokości pobocza mniejszej niż 1,00 m.

• o 2 ÷ 3 % więcej niż jezdni lub pasa awaryjnego - na odcinku krzywoliniowym na poboczu wewnętrznym,

• od 2 ÷ 4% w kierunku przeciwnym niż pochylenie pasa awaryjnego, na poboczu zewnętrznym.

• na szerokości 1,00 m pobocza zewnętrznego takie samo jak na jezdni.

Zaleca się utwardzenie części pobocza zewnętrznego skierowanej w stronę jezdni.

Skrajnia drogowa

Skrajnia drogowa jest to obrys koniecznej, niezabudowanej przestrzeni przeznaczonej dla użytkowników drogi.

Wewnątrz skrajni nie powinny znajdować się żadne elementy budowli i słupów oświetleniowych. W obrębie skrajni można umieszczać bariery ochronne oraz znaki drogowe zgodnie z zasadami określonymi dla tych urządzeń.

Wysokość skrajni drogi, nie powinna być mniejsza niż:

4,70 m dla dróg klasy A, S i GP, (wyjątkowo 4,50)

4,60 m dla dróg klasy G i Z, (wyjątkowo 4,20)

4,50 m dla dróg klasy L lub D. (wyjątkowo 3,50)(za zgodą zarządcy drogi)

(wyjątkowo tzn. przy przebudowie lub remoncie drogi jeżeli obiekty nad drogami nie są objęte tymi robotami)

Jezdnie

Jezdnia jest to umocniona część korony drogi, przeznaczona do ruchu pojazdów samochodowych.

Szerokość jezdni wynika z liczby pasów ruchu i szerokości pasów ruchu wymaganych dla danej klasy drogi.

Usytuowanie drogi	Szerokość pasa ruchu w [m] na drodze klasy
		A	S	GP	G	Z	L	D
poza terenem zabudowy	3,75 3,50	3,50 3,75	3,50	3,00-3,50	2,75-3,00	2,50-2,75	2,50-2,75 3,50-3,00
na terenie zabudowy			3,50	3,50 3,25	3,50 3,50-3,00	3,50 3,50-2,75	3,00 3,00-2,50	2,50-2,75 3,50-3,00

Pobocze jest to część korony drogi przyległa do jezdni, wykorzystywana do awaryjnego postoju pojazdów, ruchu pieszych ewentualnie zwierząt.
Pobocze może składać się z pasa o utwardzonej nawierzchni lub/i pobocza gruntowego. Pobocze utwardzone może stanowić pas awaryjny lub opaska zewnętrzna o nośności nawierzchni wystarczającej do postoju i ruchu pojazdów. Gruntowa część pobocza jest wykorzystywana do umieszczania znaków drogowych pionowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu.

Część pobocza	Szerokość pobocza p [m] dla drogi klasy :
		A		S	GP	G	Z	L	D
Prędkość projektowa	120	100/80	120÷80	100÷60	70÷50	60÷40	50÷40	-
Pobocze utwardzone - pu	3,00	2,50	2,50 wyj. 2,00	2,0	-	-	-	-
Pobocze gruntowe - pg	-		-	0,75 wyj. 0,50	-	-	-	-
Tylko pobocze gruntowe - pg	-		-	2,75 min.1,50	2,00 min.1,25	1,50/1,25 min.1,00	1,00/0,75	1,50/1,00

Pasy dzielące

Szerokość środkowego pasa dzielącego wraz z opaskami wewnętrznymi 2*0,5m - 3,00 ÷ 5,00 m ,

Szerokość bocznego pasa dzielącego 3,00 m - jeżeli pas boczny rozdziela dwie jezdnie oraz 1,50 m jeżeli oddziela jezdnię od innych użytkowników.

Najmniejsza szerokość pasa dzielącego jezdnie powinna umożliwiać umieszczenie bariery ochronnej. (2,60 m).

Szerokość dodatkowego pasa ruchu - 3,50 ÷ 3,00 m.

Szerokość zewnętrznej opaski prowadzącej O_z - 0,70 m (S), lub 0,50 m (GP).

Szerokość wewnętrznej opaski prowadzącej O_w - 0,50 m (wliczana do szerokości pasa dzielącego).

SCHEMAT POSTĘPOWANIA PRZY WYBORZE PRZEKROJU POPRZECZNEGO

Miarodajne godzinowe natężenie ruchu, poziom swobody ruchu (PSR),
ruch pieszy

Przyjęcie przekroju poprzecznego

TAK NIE

Zasadniczy przekrój poprzeczny

• pierwszy etap

• układ docelowy

Sprawdzenie czy przyjęty przekrój zapewnia wymagany poziom swobody ruchu, bezpieczeństwa i ekonomiczności

Warunki dodatkowe przy modernizacji

• istniejący przekrój

• ograniczenia terenowe

• elementy planu

• elementy przekroju podłużnego

• widoczność

Przekrój poprzeczny sąsiednich odcinków

Szerokość pasa ruchu

Struktura rodzajowa ruchu

Prędkość projektowa

Ukształtowanie terenu

Klasa drogi

Funkcja drogi

---