CEBULA
-kształt cebuli : kulisty, kulistospłaszczony, płaski, kulistowydłużony. Zależy od war uprawy:
zbyt głębokie sadzenie- kuliste robią się wydłużone, zbyt płytkie- robią się spłaszczone, zbyt wcześnie zakończona wegetacja- kształt butelkowaty, zbyt gęsty siew- boczne spłaszczenie.
-przyleganie łusek suchych - długie przechowywanie to grube łuski ściśle przylegające
-ścisłość- zależy od terminu zbioru- dobre przyleganie po zbiorze w momencie 50-60% złamanego szczypioru
-zabarwienie łusek okrywających- białe, żółte, brązowe, czerwone, fioletowe. Odm o żółtych i brązowych są zwykle upr na przechowywanie. Białe są podatne na grzyba, barwne są odporne.
-barwa łusek mięsistych- biała, biała z odcieniem zieleni i żółci, czerwona, fioletowa
-liczba wierzchołków wzrostu
-skłonność do rozszczepiania
-smak- łagodny lub ostry
-twardość- związana ze ścisłością przylegania łusek
-równomierne załamywanie się szczypioru
-odporność na uszkodzenia mechaniczne
-długość okr wegetacji ok. 5 miesięcy
-skłonność do tworzenia cebul bączastych. Średnio wczesne -mała skłonność, późne-duża
CZOSNEK
-2 TYPY: wytwarzające i nie wytwarzające pędów kwiatostanowych-cechy ustalone
(wytwarzające): cebule regularne, zarys zaokrąglony, eliptyczny, 1 okółek ząbków!! Ząbków mało ale są duże. Słabo okryte łuskami suchymi. Źle się przechowują. Są bardzo plenne. Uprawa z sadzenia jesiennego.
(nie wytwarzające): kształt nieregularny cebul, dużo małych ząbków ułożonych spiralnie w 2-3 okółkach. Dobrze się przechowują. Sadzenie wiosenne
POR
-długość cebuli: krótka (8-15cm), długa (do30cm). Odm letnie dłuższe cebule niż zimowych
-2 GRUPY: letnie i zimowe
-odm letnie mają krótszy okr wegetacji, wrażliwe na niskie temperatury, liście jasno zielone, delikatne w smaku, soczyste i o miękkiej blasze liściowej
-odm zimowe- odporne na mróz, ostry smak, liście ciemnozielone, ma skłonność do wytwarzania cebulek przybyszowych
SZCZYPIOREK
-wymaga się: dużej plenności, delikatności smaku, soczystości.
OGÓREK
-wielkość owoców: korniszony 3-7d 1-2,5ś, konserwowe 6-10d 2,5-4,5ś, sałatkowe 12-20d
-kształt: jajowaty, jajowaty wydłużony, maczugowaty, wężowaty
-nasada: bez szyjki lu z zaznaczona szyjka
-zakończenie kielichowe: spiczaste, wydłużone, zaokrąglone, okrągłe, tępe
-włoski na zawiązkach: proste, złożone, mieszane/ białe , czarne, brązowe
-powierzchnia owoców: gładka, szorstka, brodawkowata - skolerowana z rodz owłosienia
-barwa owoców (dojrzałość uzytkowa): mlecznobiała, jaznożółtozielona, jasnozielona, ciemnozielona. Odm o włoskach czarnych mają zabarwienie zielone z różnymi odcieniami żółci.
-barwa (dojrzałość fizjol) : brunatna, pomarańczowa, żółta, prawie biała, żółtozielona
-powierzchnia owocu (dojrz fiz): gładka, pokryta rysunkiem
-smak: gorzki lub pozbawiony goryczy. Gorzki smak- glikozydy- kukurbitacyny
-okr wegetacji do pierwszego zbioru- 2-3 miesiące
-okres plonowania- ok. 2 miesiące, cykliczne
-stosunek kwiatów męskich do żeńskich: 10:1 do 40:1
-odm szklarniowe, inspektowe, gruntowe. GRUNTOWE: na konserwy, kwaszeniaki,salatki. SZKLARNIOWE: owoce partenokarpiczne, dobry smak, duża plenność, wczesność.
-ogórki konserwowe: wysoki plon krótkich owoców, wierność plonowania, owoce proste, gładkie, jednolicie zabarwione
-kwaszeniaki: kształt cylindryczny, trwałe zielone zabarwienie, nie tracą jędrności, bez pustych komór
-sałatkowe: małe komory nasienne, nasiona nie wypadające, delikatna skórka
MELON
-kształt: kulisty lekko spłaszczony, kulisty, elipsoidalny,jajowaty, odwrotnie jajowaty, cylinsdryczny i wężowaty
-powierzchnia: gładka, pomarszczona, żebrowana
-barwa: biała, żółta, pomarańczowa, brązowa, zielona.
-miąższ: biały, zielonkawy, zółty, pomarańczowy, zielony / włóknisty, masłowy, mączysty, chrupiący
-soczystość
-aromat
-słodycz
-przydatność do tansportu
-plenność
-dług okr wegetacjji
KAPUSTA GŁOWIASTA I WŁOSKA
-rozpiętość liści przed zawiązaniem główek
-kształt liści: lancetowaty, owalny, odwrotnie jajowaty, okrągły, poprzecznie owalny, nerkowaty.
-unerwienie liści: rzadkie i cienkie, grube
-głąb: zewnętrzny niski 10-12, średnio wysoki 15-20, wysoki ponad 20.
-wysokość głąba wewnętrznego: 1/5 do ¾
-kształt główki: kulisty, kulisto spłaszczony, stożkowaty, jajowaty, elipsoidalny
-współczynnik kształtu; wysokość : średnica
-twardość główki: bardzo luźne, luźne, średnio twarde, twarde i bardzo twarde
-skłonność do pękania
-zabarwienie liści wewnętrznych u kapust gł białych: prawie białe/ u czerwonych: intensywnie fioletowoczerwony, czerwony./ kapusta włoska: zielone
-długośc okr wegetacji: wczesne 60-90 dni, śr wczesne 100-120, średnio późne 120-140, późne ponad 140
-przydatnośc do kwaszenia: białe l wewnętrzne, krótki głąb, delikatne unerwienie, delikatne liście, soczyste, kruche, niełamliwemin zawartość cukru w świeżej masie 3%
-trwałośc przechowalnicza: nadają się późne o twardych główkach
KAPUSTA BRUKSELSKA
-liczba główek: 40-60 odm ustalone, 60-120 odm heterozyjne
-wyrównanie pod zwględem wielkości główek
-równomiernośc dorastania
-wyrównanie wysokośći
ogławianie dobrze wpływa na wyrównanie i równomierność
-ułożenie głowek: luźne, ścisłe
-zwięzłośc głowek
-odporność na wewnętrzne brunatnienie główek
JARMUŻ
-wysokośc roslin
-rozpiętość liści
-stopień kędzierzawienia liści
-zabarwienie liści
-smak
-odporność na warunki atmosf
-wrażliwość na przemarzanie
-długośc okresu wegetacji (90-130dni)
KALAREPA
-wielkośc i kształt zgrubienia: kulistospłaszczone, kuliste , owalne
-skłonnośc do drewnienia
-skłannośc do pękania
-liczba liści
-wielkość liści
-pokrój rośliny: pionowy i skupiony, skosny i rozłożysty, oliściach luźno ułożonych
-barwa liści i zgrubienia: jasnozielona, zielona, jasnofioletowa, ciemnofioletowoniebieska
KALAFIOR
-róże mogą być: płaskie, średnio spłaszczone, półkuliste
-zwięzłość róży
-stopień przykrycia: dobrze , słabo
-zabarwienie; śnieżno białe, kremowe
-wielkośc róży:
-równoczesność wykształcania róż
-długośc okr wegetacji
MARCHEW
-stosunek masy liści do masy całej rosliny: 12-40%
-wielkośc korzenia
-kształt korzenia: walcowaty z zaokrąglonym końcem, klinowate ze spiczastym końcem. Typowe gdy temp 16-20stopni, średnio wilgotna gleba.
-stosunek średnicy walca do średnicy korzenia: im mniejsza tym lepiej
-zabarwienie: intensywne na zawnątrz i wewnątrz
-zabarwienie główki na kolor zielony
-konsystencja
-soczystość
-smak: zalezy od zawartości cukrów
-długośc okresu wegetacji 85-200dni: wczesne 120, śr wczesne 150 , późne ponad 150
-przechowywanie: dobrze odm późne
-wysokość plonów: odm późne najwyższe plony
PIETRUSZKA
--długośc i grubośc korzenia
-stopień zwężenia
-in dłuższy icieńszy klorzeń tym dłuższy okr wegetacji, lepsze przechowywanie, lepsza mrozoodporność, bardziej aromatyczna
-skłonnośc do rozwidlania korzeni
SELER
-wielkośc rozety liściowej
-pokrój: wzniesiony, rozpierzchły
-kształt korzenia
dobra odm: słabo wykształcone korzenie boczne, korzenie tylko u dołu, bez guzów, blizny płytkie. Gdy zbyt sucho robi się broda
-miąższ: biały, lekko kremowy, zwarty i jędrny, luźny i gąbczasty
-skłonność do parcenia
-występowanie przebarwień
BURAK ĆWIKŁOWY
-długośc okr wegetacji: 3-5miesięcy
-kształt korzenia spichrzowego: płaski, kulistospłaszczony, kulisty, owalny
-barwa: amarantowa- do prawie czarnej
-pierścienie: wyraźnie widoczne, prawie nie zaznaczające się
-intensywność zabarwienia: ilość betaminy, nagromadzenie podczas fotosyntozy
-smak: zal od ilość cukrów ikwasów
-delikatność korzeni
SKORZONERA
Dobra odm: szybki wzrost i grubienie. Korzenie niezbyt długie a grube, cylindryczne, nie zwężający się i nie rozszerzony, nie może mieć skłonności do rozwidlania się korzeni i ich parcinia. Korzeń nie ciemnieje po ugotowaniu
RZODKIEWKA I RZODKIEW
-kształt korzenia: bardzo zależy od warunków zewnętrznych!!!!!
-skórka: biała, różowa, czerwona, fioletowa/ jednobarwna, dwubarwna
-skórka rzodkwi: różowa, biała, czarna
-parcenie
-stosunek masy zgrubienia do liści: wczesne 2:1, późne 1,2:1 / rzodkiew: 0,7:1 do 1,7:1
BRUKIEW
-kształt korzenia: zalezy od war zewn
-barwa miąższu: żółtawa i biała
-etiolowane liście odm żółtomiąższowych są żółte, białomiąższowych białe
-okr wegetacji ok. 3 miesiące
SZPINAK ZWYCZAJNY
-pokrój rośliny: wzniesiony, rozłożysty
-wielkość rozety liściowej
-liczba liści
-grubość liści
-barwa liści: ciemnozielona, zielona, jasnozielona
-powierzchnia liści: gładka, karbowana
-stosunek roślin męskich, żeńskich, jednopiennych
-wczesność wyrastania pędów kwiatostanowych ( związane z reakcją fotoperiodyczną)
-mrozoodporność
-owoce: gładkie, kolczaste
SAŁATA
SAŁATA LISTKOWA - rozety liściowe, zielone, zielonożólte, żółte, mogą być lekko brązowawe.
SAŁATA RZYMSKA - rozeta lub luźna główka, gruba tkanka, gorzki smak
SAŁATA ŁODYGOWA - szparagowa, wyrasta w wydłużone pędy, kwasi się jak ogórki
SAŁATA GŁOWIASTA
-typy: do uprawy w pomieszczeniach (okres zimowy i wczesnowiosenny), do przyspieszania pod folią, wiosenne odmiany gruntowe i odm letnie
-szybkość wyrastania pędów kwiatostanowych- najszyb szklarniowe i pod folią
-liście: SAŁATA MASŁOWA I KRUCHA
MASŁOWA: miękka delikatna soczysta blaszka liściowa. Szybko traci jędrność.
KRUCHA: twarda, sztywna, soczysta, krucha.
-pokrój roślin: wzniesiony, rozłożysty
-kształt główek: okrągły, spłaszczony, podłużnie owalne
-kształt liści: okrągłe, poprzecznie owalne, wydłużone, lancetowate
-barwa liści: zielona, żółta, biała
-wielkość główek ( mierzona poprzeczną średnicą)
-szybkość wzrostu
-odporność na choroby(mączniak rzekomy)
-długość okr wegetacji- modyfikuje się przez zmiany warunków uprawy- siew w listopadzie 130-140dni, siew w styczniu 105-110, luty 85-95
-gorzknienie- laktucyna
CYKORIA SAŁATOWA
-najlepsze główki przy temperaturze 15-20 stopni + optymalna wilgotność podłoża
-pędzi się w ciemności
-gorzknienie- laktucyna i laktukopikryna
-wybór partii o równych korzeniach
ENDYWIA
-pokrój rośliny: wzniesiony, filiżankowaty, rozłożysty
-liście: całobrzegie, ząbkowane, piłkowane / wydłużone, łopatkowate
-powierzchnia: gładka, pęcherzykowata
-barwa: zielona, żółtozielona, żółta
-konsystencja: delikatna, cienka, krucha/ gruba, mięsista, twarda
SELER NACIOWY
-barwa: jasnozielone, ciemnozielone
-barwa ogonków liściowych: odm jasnozielonych- zielonożółte, żółte, zółtobiałe, białosrebrzyste (samobielące się) // odm ciemnozielone- zielone, plenne, miej skłonne do parcenia, dobre przechowywanie, transport
-tworzenie pośpiechów
-wysokość plonu
POMIDOR
-wysokość łodygi: wysokie, karłowe (samokończące się)
-łodyga: sztywnołodygowe, wiotkołodygowe
-liście: typowo pomidorowe, ziemniaczane
-kwiatostany: pojedyncze, podwójne, złożone
-wielkość owocu:
-barwa owocu: czerwone(skórka: karoten, miąższ: karoten i likopen), malinowe(s: bezbarwna, m: likopen), pomarańczowe(s: karoten, m: karoten), żółte(s: bezbarwna, miąższ :karoten)
-kształt owocu: od wydłużonego do spłaszczonego, w PL najczęściej uprawiane: kuliste, kulistospłaszczone
-powierzchnia owocu: gładka , karbowana
-ilość komór
-występowanie piętki
-bielenie przed zabarwieniem
-zawartość suchej masy (ok. 5%)
-cechy użytkowe: plenność, odpornośc na choroby, dobre wybarwienie owoców
-grubość skórki
-twardośc owocu
-równoczesne dojrzewanie
-łatwość oddzielenia kielicha od szypułek
-smak
dług okresu wegetacji: superwczesne, wczesne, średnio wczesne, średnio późne, późne
PAPRYKA
-pokrój: ścielący i rozłożysty, zwarty i wzniesiony
-wielkośc liści
-barwa liści: jasnozielona, zielona, ciemnozielona
-wielkośc owoców
-kształt owoców:
-grubość ścianek owocu:
-powierzchnia: gładka, żebrowana/ ostro , tępo zakończona
-owoce: zwisające, stojące
-barwa owoców: czerwone, pomarańczowe, żółte
-słodkie, ostre (kapsaicyna)
ZIEMNIAK
--wygląd kielichów „świetlnych”
-wczesność
-długośc okr wegetacji
-szybkośc przyrastania bulw (bardzo wczesne, wczesne)
-plenność, odp na choroby, mało wymagające, bulwy z gładką skórką, płaskimi oczkami o dobrym smaku
FASOLA
-długośc łodygi + sztywność : 1.karłowe do 60cm sztywne, 2.tyczne 2-3m wiotkie, 3.biczykowate 80-120cm górne wiotkie ze zdolnością do owijania
-ilość włókna w strąkach: włókniste, bezwłókniste(szparagowe)
SZPARAGOWE: zielonostrąkowe(plenniejsze, odporniejsze na choroby i war środowiska)
i żółtostrąkowe
-dobra odmiana szparagowa: mięsiste, proste, długie, o przekroju okrągłym, gładkiej powierzchni, bez zwężeń i wybrzuszeń
-szparagowa do sprzętu mechanicznego: równoczesnośc dorastania strąków wysokie i skupione umieszczenie, łatwe oddzielanie od rośliny
NA SUCHE ZIARNO: równoczesnośc zasychania
-kształt nasion
-barwa nasion
-wielkość nasion
-barwa znaczka
-długośc okr wegetacji: 60-80dni, karłowe o miesiąc dłuższe
GROCH ZIELONY
-długośc łodygi: karłowe 15-60cm, średnio wysokie 60-90cm, wysokie
dobra odmiana: sztywna łodyga, równoczesne dojrzewanie, niesbyt szybkie przejrzewanie, nadawanie o młócenia w stadium zielonych strąków
-odporność na wyleganie-osadzenie straków na szypułce: pojedyncze, podwójne
-szybkośc dojrzewania i przejrzewania
--twardośc nasion
odm do młócenia: duża wydajnośc nasion z zielonej masy, straki silnie trzymające się łęcin, łatwo otwierające się, nasiona odporne na uszkodzenia
-długośc okresu wegetacji- można regulować przez terminem siewu
-nasiona: wielkość, barwa, smak
1