Funkcje mediów:
O charakterze podstawowym:
informacyjna - odpowiada na pytania co? kto? kiedy?
rozrywkowa - oferowanie rozrywki
O charakterze wtórnym:
edukacyjna
kontrolna - odpowiada na pytanie dlaczego? Jest to najważniejsza funkcja.
kompensacyjna - dawanie nam tego, czego nie mamy (rozrywka)
kulturalna
aktywizująca - media skłaniają nas do czegoś
Często występuje nakładanie się jednej funkcji na drugą. Informacja jest łączona z rozrywką - powstaje infortainment.
Zadaniem mediów jest zaspokajanie potrzeb odbiorców. Media zamiast informować zaczynają dezinformować ze względu na małą ilość czasu na przygotowanie materiału.
Media publiczne - są niezależne finansowo (finansowanie z abonamentu i reklam). Są także niezależne politycznie według ustawy. W rzeczywistości telewizja się upolitycznia, senat bowiem powołuje KRRiT.
Pierwszą stacja komercyjna, która uzyskała koncesję był Polsat.
Upolitycznienie telewizji publicznej jest sprzeczne z zasadą niezależności mediów i zasadami demokracji po 1989r.
Zawartość programu telewizyjnego jest jeszcze większym niebezpieczeństwem niż upolitycznienie.
Reklama - 1. Musi być wyodrębniona i podana informacja, że nie pochodzi od nadawcy tylko od konkretnego producenta. 2. Nie może przekraczać 15% dziennego czasu emisji i 12% godziny.
Jak telewizja ma służyć życiu politycznemu?
Radio i telewizja muszą nieodpłatnie przed wyborami pokazywać założenia programów partii startujących w wyborach. 30 dni przed wyborami muszą pokazywać audycje komitetów wyborczych mimo, że treści tych audycji mogą nie odpowiadać pod względem merytorycznym do założeń stacji. Reklamodawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Audycje komitetów muszą być emitowane w równej ilości - zarówno tych znanych partii jak i nowych. Audycje mogą być rozpowszechnianie odpłatnie jeśli ich łączny czas przekracza czas emisji oprócz 29,30 i 31 dnia przed wyborami. Wykorzystanie w wyborach swojej roli politycznej np. premier podczas swojej pracy.
Podział na media publiczne i komercyjne dotyczy także innych państw europejskich, nie tylko Polski.
Media publiczne w Polsce cierpią na dwojaką chorobę - upolitycznienie i komercjalizację (także w Europie).
Program telewizji publicznej podlega ocenie. Media komercyjne nie muszą stosować się do norm tak jak media publiczne.
Uchwała z 1994r.
Programy jakościowe - odbiorcą jest cale społeczeństwo, musi mieć wysoką jakość.
Misją telewizji publicznej są programy czyniące zrozumiałymi europejskie kultury. Wysokie standardy programów wysokiej oglądalności. Zapewnienie obiektywnej i niezależnej informacji. Miarą misyjności powinny być parytety ilościowe. Telewizja powinna przeznaczać dziennie minimum 15% na gatunki informacyjne i publicystyczne.
15% - programy dla dzieci, młodzieży i rodziny.
Co najmniej 50% czasu antenowego na gatunki, których misyjność nie podlega wątpliwości.
10% - programy edukacyjne
10% - kulturalne i artystyczne
Planowano stworzyć instrumenty mówiące o audytorium. Dostępność programów misyjnych we wszystkich porach dnia.
Egzamin:
funkcje mediów
czynniki, przez które media nie mogą wypełniać swoich funkcji
KRRiT, ustawodawstwo medialne
Zadania mediów publicznych
Struktura programu, typy poszczególnych programów z podziałem na czas
Prasa
Około 6 tys. tytułów
Kryteria oceny systemu prasy:
Częstotliwość:
Od dziennika - do rocznika (pojęcie synonimiczne dziś: dziennik = gazeta)
Częstotliwość wpływa na:
Nakład :
od dziennika do miesięcznika może rosnąć lub maleć (definiuje zasięg)
Od 2-miesięcznika do rocznika nakłady spadają (charakter pism wysoko wyspecjalizowany np. pisma naukowe)
Mnożnik czytelniczy - od dziennika do rocznika rośnie (im mniej informacji tym w większym stopniu mamy do czynienia z aktualnością).
Charakter:
W grupie dzienników:
Prasa sensacyjna (inaczej: masowa?, rewolwerowa, brukowa, tabloidowa)
„Fakt” - około 500 tys. nakładu
„Super Ekspres” - około 200 tys. nakładu
Natomiast „Gazeta Wyborcza” ,a około 350 tys. nakładu.
Potencjalna liczba odbiorców wynosi 20 mln.
Cechy formalne prasy sensacyjnej:
Przewaga ilustracji nad treścią (ilustracyjność, która spełnia funkcję rozrywkową).
Tematyka różnorodna, ale dotycząca dużego zainteresowania odbiorców (chęć zbudowania więzi emocjonalnej z odbiorcą).
Pismo tanie, wysokonakładowe
Niezbyt wysoki udział reklam
Pisma te łamią prawo, są narażone na procesy sądowe, robiąc sobie w ten sposób darmową reklamę
Jest to segment o niskiej wiarygodności (miara wiarygodności jest powoływanie się na coś).
Funkcja informacyjna i rozrywkowa!
Prasa opiniotwórcza - w przeciwieństwie do prasy sensacyjnej pełni funkcję informacyjną, analityczną (zrozumienie rzeczywistości przez odbiorców). Oddziaływanie na czytelnika, a nie podawanie mu tego, co chce.
W grupie tygodników:
Prasa opiniotwórcza np. „Polityka” ; „Przekrój” , „Uważam rze” ; „Newsweek”.
W 1989 r. „Polityka” drukowała ponad 400 tys. egzemplarzy, dziś drukuje 130 tys.
Funkcje tygodników opiniotwórczych:
W większym stopniu chcą analizować i komentować rzeczywistość.
Tematyka jest bardzo podobna do dzienników opiniotwórczych.
Magazyn - treść bardziej zróżnicowana niż w tygodnikach. Większy stopień rozrywki, większa ilustracyjność. Dziś występuje zatracie pomiędzy pismem o charakterze opiniotwórczym, a magazynowym. Zmiana formuły wydawniczej tych pism - teksty są krótsze, tematy atrakcyjne, które zmieszczą się w kryterium opiniotwórczości.
Tabloidyzacja mediów:
Pisma life stylowe - pisma o życiu, które omijają kwestie polityczne. Bohaterami często są celebryci.
Pisma hobbystyczne (lub branżowe) - skierowane do ludzi, którzy interesują się konkretnymi rzeczami.
Zasięg (pisma informacyjno-analiztyczne):
Ogólnokrajowy
Regionalny (spadek udziału informacji o charakterze międzynarodowym i ogólnokrajowym)
Lokalny - pismo miejskie, małych społeczności
Sublokalny - mniejsze niż pisma miejskie np. o charakterze dzielnicowym
„Pasmo” - pierwsze pismo tego typu, wychodzące na Ursynowie w latach 80-tych.
Pisma lokalne i sublokalne - funkcje kontrolne.
Odbiorca:
Płeć: prasa life stylowa lub hobbystyczna
Wykształcenie - dzienniki, roczniki, prasa opiniotwórcza, prasa wysoko-specjalistyczna
Miejsce zamieszkania: kryterium zasięgu
Zamożność: kupowanie większej ilości gazet
Czytelnictwo spada o około 1-2% rocznie przez telewizję informacyjną i internet.
Dzienniki
W Polsce:
Najniższy spadek prasy o charakterze sensacyjnym
Najwyższy spadek prasy o charakterze opiniotwórczym
Zasięg dzienników o charakterze informacyjnym jest niewielki. Prenumeraty dzienników rozwinięte są np. w Wielkiej Brytanii. W Polsce podjęto próbę prenumeraty dzienników w 1989 r., ale się nie udała. Próbowała to zrobić „Rzeczpospolita” i robi to do dziś, ale nie przynosi to wielkich dochodów. Odbiorcą „Rzeczpospolitej” są zazwyczaj instytucje, a nie indywidualni czytelnicy. Kiedy w Polsce zaczął ukazywać się „Fakt” i osiągnął nakład 0,5 mln egzemplarzy, wywołało to oburzenie, ze przekracza on nakład dzienników informacyjnych. Kultura niska zawiera wypiera bowiem kulturę wysoką.
Tygodniki
W 2006 r. „Polityka” sprzedała 188 tys. egzemplarzy. Dzisiaj sprzedaje 130 tys.
Tygodniki także odnotowały spadek nakładu. Winy trzeba szukać w innych mediach i przyczynach socjologicznych (zmiana grupy docelowej). Telewizja przyzwyczaja ludzi, że wszystko ma być rozrywkowe.
Związek pomiędzy zainteresowanie mediami, a życiem politycznym:
2005-2007 - okres „gorący” politycznie
Kiedy w 2007 r. PO wygrało wybory, sytuacja zaczęła się stabilizować, zaczęło się mniej dziać.
Koncentracja mediów na problematyce krajowej, a nie zagranicznej.
Zaczęła się dyskusja na temat tego, czy media powinny być kontrolowane?:
Media mogą być kontrolowane tylko przez inne media. Mogą to jednak robić tylko media różne od siebie. Media są jednak bardzo podobne do siebie i nie jest to możliwe. Gdyby kontrolowały je partie polityczne to zabrałyby im obiektywizm.
Jeżeli chcemy dotrzeć do odbiorcy to musimy mówić o rzeczach znanych i aktualnych!
Wiarygodność - można zmierzyć liczbą cytowań:
Cytowanie faktów - dowodzi, że gazeta jest dobrze poinformowana. Na I miejscu będzie pod tym względem „Rzeczpospolita”.
Cytowanie komentarzy/opinii
Liczba użytkowników portali tygodników opinii. Na I miejscu będzie tu wprost.pl -odnotowano ponad 300 tys. wejść.
Ważne jest to, w jakiej konwencji cytujemy. Czy:
W przeglądzie prasy
Poza przeglądami prasy np. artykuł dotyczący ważnego wydarzenia zawiera komentarz innej gazety
Audytorium - które się zmienia, bo zmieniają się nasze oczekiwania.
Media są pierwsza władzą - kształtują nasze poglądy i zainteresowania.
Na I miejscu - „Gazeta Wyborcza”
Na II miejscu - „Fakt”
W woj. Mazowieckim - dzienniki :
„Gazeta Wyborcza”
„Metro”
„Fakt”
Tygodniki:
„Tele Tydzień”
„Życie na gorąco”
Chwila dla Ciebie”
2-tygodniki:
„Przyjaciółka”
„Tina”
„Pani domu”
Miesięczniki:
„Twój styl”
„Claudia”
Telewizja
Top 10 (maj 2003 r.):
„M jak miłość” - 8,3 mln
„Na dobre i na złe” - 6,7 mln
„Prognoza pogody”
„Wiadomości”
„Sport”
„Klan”
„Złotopolscy”
„Teleexpres”
„Indiana Jones”
„Plebania”
Maj 2008 r.:
„M jak miłość”
„Ranczo”
„Prognoza pogody”
Struktura
TVP1 i TVP2 - 16% reklam na tydzień.
Polsat - 17% reklam na tydzień.
TVN - 24% reklam na tydzień.
Tele 5 - 31% reklam na tydzień.
Teatr i Film:
TVP1 - 51%
TVP2 - 48%
TVN7 - 52%
TVN - 33%
Programy o charakterze rozrywkowym:
TVP1 - 9%
TVP2 - 13,5%
Polsat - 17%
TVN - 30%
Programy muzyczne:
TVP1 - 0,29%
Polsat - 3%
Programy sportowe:
TVP1 - 0,83%
TVP2 - 3,5 %
TVN - 0,17%
Programy informacyjne:
TVP1 - 11%
TVP2 - 6%
Polsat - 4,6%
TVN - 2,61%
Najpopularniejsze stacje (maj 2010):
TVP1 - 20%
TVN - 15%
TVP2 - 14,5 %
Polsat - 14,4 %
Radio po 1989r.
Powielanie rozwoju radia z krajów Zachodu
Pierwsza komercyjna stacja telewizyjna - 1993 r. (Polsat) - wejście w życie ustawy o radiofonii i telewizji.
I komercyjna stacja radiowa - radio ZET
II stacja - RMF FM
Parytet radia (relacja między słowem, a muzyką) wynosi w radiu publicznym:
60% - audycje muzyczne
40% - audycje słowne
Dziennik informacyjny powinien trwać ok. 7-8 minut.
Target (grupa docelowa) - zdefiniowanie odbiorcy i jego preferencji.
RMF FM jest dziś na I miejscu, na II miejscu - Radio ZET, na III - Program 1 Polskiego Radia.
Radio publiczne w Polsce ma ofertę zróżnicowaną tak jak radia europejskie.
Druga stacją publiczną pod względem słuchalności po Programie 1 Polskiego Radia jest Trójka.
Radio Maryja - 2% słuchaczy (około 900 tys.)
70% słuchaczy - powyżej 60 lat, a 20%sluchaczy - powyżej 76 lat.
49% - mieszka na wsi, a 6% - mieszka w wielkim mieście.
50% - ma wykształcenie podstawowe, a 23% - wykształcenie średnie.
Internet
Jest mordercą wszystkich pozostałych mediów, gdyż jest ich syntezą. Jest radiem, telewizją i prasą w jednym. Znosi podział na nadawców i odbiorców.
Dziennikarstwo obywatelskie = internetowe.
Nadawcy w Polsce są ograniczeni prawem, poglądami politycznymi.
Odbiorca jest nie tylko czytelnikiem, ale ma także wolność wyrażania poglądów.
Przyszłość TVP1 i Programu 1 Polskiego Radia - program będzie stawał się coraz bardziej wyspecjalizowany.
Finlandia uzyskała w swojej konstytucji prawo do korzystania z internetu.
Internet jest najbardziej demokratycznym środkiem, w którym nie ma cenzury. W internecie informacje trzeba samemu wybrać. Synonimem intenetu jest wolność. Wytwarza obszar, który jest inny od przestrzeni publicznej. Wiarygodnośc inteneru nie jest jednak najwyższa.
Funkcje mediów:
Podstawowe:
Informacyjna
Rozrywkowa
Wtórne:
Kontrolna („pies na łańcuchu”)
Edukacyjna
Kompensacyjna
Eksplikacyjna (objaśniająca) - dlaczego coś się dzieje
Jakie czynniki powodują to, że media nie wypełniają swoich funkcji?:
Media się komercjalizują, zrzucają winę na odbiorców, że nie płacą abonamentu
Tabloidyzacja mediów - obniżanie poziomu wiedzy.
Mamy coraz lepszy czas dla mediów rozrywkowych.
10% infortainment w telewizji - skutek komercjalizacji i tabloidyzacji.
Kryteria wpływające na funkcje pisma:
Częstotliwość.
Charakter.
Formuła wydawnicza.
Lokalność.
Odbiorca.
Wskaźniki oglądalności mówią, że odbiorca jest sprofilowany.
Zadania mediów publicznych:
Podstawową misją mediów publicznych jest powszechność i różnorodność - zapewnienie wszystkim mieszkańcom Polski rzetelnej informacji o aktualnych wydarzeniach w kraju i na świecie oraz łatwego dostępu do narodowych i światowych dóbr kultury. Stała obecność na antenach mediów publicznych dziedzictwa kultury i nauki, prezentowana w bezpośrednim kontakcie ze Słuchaczami oraz Widzami, pozwala audytorium mediów publicznych budować świadomość wspólnej tożsamości i społecznej solidarności. Media publiczne dbają m.in. o grupy widzów pomijane przez nadawców komercyjnych (ludność z mniejszych miast, mniejszości narodowe), przyjmują szczególną odpowiedzialność za kształtowanie postaw dzieci i młodzieży, zajmują się tworzeniem programów dla Polaków zamieszkałych za granicą.