Wykłady przeprowadzone w trakcie zastępstwa

Pojęcie administracji

Termin administracja (z łac. Ministrare - służyć) jest używany w języku potocznym jako służba, przewodnictwo, kierownictwo, prowadzić, zarząd itp.

Administrację można więc rozumieć jako pewne działanie, a także jako pewną wyodrębnioną organizację.

Administracja jest organizacją ludzi wyodrębnioną w celu realizacji zadać wymagających wspólnego działania.

Administracja publiczna - czyli administracja wykonywana przez państwo i związki publiczno-prawne.

Podstawowym wyznacznikiem administracji publicznej jest publiczny charakter jej zadań (spraw), które polegają na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb ludności.

Cechy administracji publicznej:

- działanie administracji rządowej w imieniu i na rachunek państwa,

- działanie na podstawie prawa i w granicach prawem przewidzianych,

- charakter monopolistyczny, a więc działanie w ramach powierzonych przez prawo,

- działanie w ramach struktur administracji rządowej jej organów,

- charakter władczy - możliwość stosowania środków przymusu administracyjnego, w granicach, jakie są dopuszczone prawem,

- działanie na zasadzie kierownictwa i podporządkowania,

- opieranie się w swym działaniu na urzędach państwowych,

- działanie w sposób ciągły i stabilny.

Prawo administracyjne - gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem zadań organizatorskich wypełnianych
w swoistych formach działania. Termin prawa administracyjnego stanowią te przepisy, które mogą stanowić podstawę powstania stosunku administracyjno-prawnego.

Cechy prawa administracyjnego:

• Jest to gałąź prawa, taj jak np. prawo cywilne, karne, pracy.

• Jest to prawo pozytywne, nie oparte np. na zwyczajach, normach moralnych i składa się z wielu normatywnych zakazów, nakazów, upoważnień itp.

• Gwarancją przestrzegania tych nakazów i zakazów jest system używanych przez państwo sankcji prawnych.

• Reguluje sposób realizacji procesów administrowania, gdzie instytucje te mogą stosować przymus administracyjny w sytuacjach prawem określonych.

• Stanowi część składową systemu prawa w państwie.

Organ administracji publicznej - każdy podmiot, któremu ustawa przyznała kompetencje
z zakresu prawa administracyjnego, niezależnie od tego, czy stanowi on część struktury państwa.

Organy, jako kryterium utworzenia samorządu terytorialnego, możemy podzielić na:

- rządowe, podporządkowane Radzie Ministrów,

- samorządowe.

Przyjmując jako kryterium skład organów, dzieli się je na:

- jednoosobowe, np. wojewoda, starosta, wójt,

- kolegialne, np. Rada Ministrów, sejmik województwa.

Biorąc pod uwagę zakres kompetencji, organy można dzielić na:

• Decydujące, mające możliwość władczego rozstrzygania spraw.

• Pomocnicze i doradcze, których zadaniem jest przedstawianie opinii, wniosków.

Organem administracji jest prawnie wyodrębniona część aparatu administracyjnego, działająca w imieniu państwa lub samorządu w ramach przyznanych kompetencji i upoważniona do stosowania środków doradczych.

ORGANY:

- rządowe (naczelne: prezydent, premier, Rada Ministrów, centralne: GUS, ABW oraz tzw. TERENOWE)

SAMORZĄDOWE (gmina, powiat, samorząd gospodarczy, województwo, samorząd zawodowy).

Samorząd terytorialny

1. stan prawny

- ustawa z dnia 29 grudnia 1998r. o samorządzie gminnym.

Dz. U. z 2001r. nr 142 poz. 1591

- ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym

Dz. U. z 2001r. nr 142 poz. 1592

- ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie województwa

Dz. U. z 2001r. nr 142 poz. 1590

- Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, sporządzona w Strasburgu.

b) pojęcie samorządu terytorialnego

Oznacza prawo i zdolność społeczności lokalnych, w granicach określonych prawem, do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców.

Samodzielność samorządu wyraża się w:

- kształtowaniu ustroju wewnętrznego,

- samodzielności finansowej,

- prawie do ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych,

- samodzielności majątkowej,

- samodzielności wykonywania zadań publicznych służących zaspokajaniu potrzeb wspólnoty jako zadań własnych.

Gmina i jej zadania:

- zadania własne - zaspokajanie potrzeb wspólnoty:

a) obowiązkowe (zadania, jakie bezwzględnie trzeba wykonać, niewielka forma swobody co do formy załatwiania spraw),

b) pozostałe (gmina sama decyduje, czy je wykona).

Zadania zlecone: pochodzą one z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów powszechnych oraz referendum. Mogą one wynikać z ustaw, bądź z porozumień zawartych przez gminę z organami tej administracji.

Zadania własne gminy dzielimy na 4 kategorie:

1. Infrastruktura techniczna (gminne drogi, kanalizacja, czystość)

2. Infrastruktura społeczna (ochrona zdrowia, pomoc społeczna, oświata, polityka, kultura).

3. Porządek i bezpieczeństwo publiczne (organizacja ruchu drogowego, porządek publiczny).

4. Ład przestrzenny i ekologiczny (planowanie przestrzenne, ochrona środowiska).

ORGANY GMINY

- Rada Gminy, organ kontrolny,

- WÓJT - organ wykonawczy.

RADA GMINY:

W jej skład wchodzą radni w liczbie zależnej od liczby mieszkańców gminy, wybierani są
w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych. W ramach kompetencji stanowiących rada gminy podejmuje uchwały, np. statut gminy, budżet. Ponadto kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych, powołuje komisję rewizyjną, która jest złożona z dwóch radnych. Powołuje do określonych zadań komisje, stałe lub doraźne. Obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego rady. Pracę rady organizuje i prowadzi jej obrady przewodniczący. Kadencja Rady trwa 4 lata, odwołanie Rady przed upływem tego terminu (kadencji) może nastąpić w wyniku referendum gminnego.

WÓJT

• Wybierany w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych.

• Objęcie przez niego obowiązków następuje z chwilą złożenia ślubowania wobec Rady Gminy.

• Kadencja trwa 4 lata.

• Do zadań wójta należy przygotowywanie projektów uchwał Rady Gminy oraz określanie sposobu ich wykonania.

• Gospodarowanie mieniem komunalnym.

• Wykonywanie budżetu.

• Zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

• Reprezentacja gminy na zewnątrz.

• Podlega Radzie Gminy.

• Jest pracownikiem samorządowym zatrudnianym na podstawie wyborów.

• Wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu gminy, którego jest kierownikiem.

• Jest uprawniony do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, od tej decyzji przysługuje odwołanie.

MIENIE I FINANSE GMINY:

Mieniem gminy jest własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych lub przedsiębiorstw. Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie uchwalonego na rok kalendarzowy budżetu gminy (przygotowuje go wójt).

Dochodami gminy są: podatki, opłaty, dochody z majątku gminy, subwencja ogólna z budżetu państwa, dotacje na realizację zadań zleconych oraz dofinansowanie zadań własnych, spadki, darowizny itp.

POWIAT

1. zadania

- wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym,

- ponadgminna infrastruktura techniczna,

- ponadgminna infrastruktura społeczna,

- ponadgminny porządek i bezpieczeństwo publiczne,

- ponadgminny ład przestrzenny i ekologiczny.

ORGANY

Rada Powiatu - organ stanowiący i kontrolny

Zarząd Powiatu - organ wykonawczy.

RADA POWIATU

- Stanowienie przepisów prawa miejscowego.

- Wybór zarządu.

- Kadencja trwa 4 lata.

- Rada powiatu wybiera ze swego grona przewodniczącego, którego zadaniem jest organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad.

- Rada obraduje na sesjach.

ZARZĄD POWIATU

- liczy od 3-5 osób, w skład jego wchodzą: starosta, wicestarosta i członkowie,

- zarząd wybierany jest przez Radę,

- zarząd wykonuje uchwały rady i zadania powiatu,

- przygotowanie projektów uchwał Rady i wykonywanie uchwał,

- gospodarowanie mieniem powiatu,

- wykonywanie budżetu.

Starosta - opracowuje plan operacyjny.

WOJEWÓDZTWO - zakres działania:

• Samorząd województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy. Jego zadania koncentrują się wokół funkcji o znaczeniu regionalnym. Zadania obejmują strategie rozwoju województwa:

1. cele kształtowania i utrzymania ładu przestrzennego,

2. pobudzanie aktywności gospodarczej,

3. zachowanie infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim.

POLITYKA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA

1. programowanie rozwoju regionu,

2. wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli,

3. wspieranie rozwoju nauki,

4. ochrona i kształtowanie środowiska naturalnego.

ORGANY WOJEWÓDZTWA

• Sejmik województwa - organ stanowiący i kontrolny,

• Zarząd województwa - organ wykonawczy.

W skład sejmiku województwa wchodzą radni. Sejmik Województwa:

- stanowi akty prawa miejscowego,

- uchwalanie strategii rozwoju województwa,

- uchwalanie budżetu województwa,

- pracę sejmiku organizuje i prowadzi jego obrady przewodniczący, który zwołuje sejmik.

Zarząd województwa:

1. W jego skład liczący 5 osób wchodzi marszałek województwa, wicemarszałkowie, a także pozostali członkowie.

2. Marszałek kieruje bieżącymi sprawami województwa.

Zadania zarządu województwa:

- wykonywanie uchwał sejmiku,

- gospodarowanie mieniem województwa,

- wykonywanie budżetu,

- przygotowywanie strategii rozwoju województwa,

- organizowanie współpracy ze strukturami samorządu w innych krajach,

- kadencja trwa 4 lata.

2

Organy administracji ogólnej

Organy administracji specjalnej

Organy administracji zespolonej

POLICJA

Organy administracji niezespolonej

(dyrektor izby celnej,

Naczelnik urzędu skarbowego)

---