Prawo administracyjne - wykład 4. (zastępstwo Mędrzycki)
ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Specyfika prawa administracyjnego:
Badanie organów
- wielkie zróżnicowanie
- wiele różnych podstaw działania
- wiele różnych czynników wpływających na to działanie
Prawo administracyjne → skierowane do samej administracji i podmiotów poza administracją
Różnorodność i specyfika prawa administracyjnego - mamy do czynienia z różnorodnością i wielorodnością organów
Źródła prawa w sensie:
formalnym - akty stanowienia prawa
źródła poznania prawa
materialnym - czynniki społeczno-polityczne kształtujące treść norm prawnych
źródła prawa sensu stricte
wymienione wprost przez Konstytucję → tylko źródła prawa powszechnie obowiązującego
źródła prawa sensu largo
źródła sensu stricte
wymienione w Konstytucji źródła prawa wewnętrznego
fakty prawotwórcze nie wymienione w katalogu konstytucyjnym (szczególnie ważne dla prawa administracyjnego)
system zamknięty - wskazany przez Konstytucję katalog źródeł prawa
„szara strefa prawotwórstwa”
Legalność (działa na podstawie prawa) i praworządność (działamy w granicach prawa) ← art. 7 Konstytucji
Przepisy administracyjne a źródła prawa - konsekwencja zamknięcia katalogu źródeł prawa
Źródła prawa administracyjnego
Źródła prawa sensu largo
Źródła prawa w znaczeniu rzeczywistym (praktycznym) a nie formalnym
Ułatwiają analizowanie administracji publicznej
Służą poznaniu administracji publicznej
Pozwalają objąć myślą wszystkie „uwikłania prawne” w jakich znajduje się organ administracji publicznej
Konstytucja jako źródło prawa administracyjnego
→ Znaczenie podstawowych zasad Konstytucji:
zasada demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji)
- przymiot prawa i poszanowanie praw i wolności obywateli
- gwarant: sądowa kontrola administracyjna
zasada praworządności i legalności
zasada równości wobec prawa
zasada podziału i równowagi władz
określenie źródeł prawa
określenie struktury organów administracji publicznej
kontrola administracji publicznej
→ Problem bezpośredniego stosowania Konstytucji (art. 8 ust. 2 Konstytucji) ← skierowane przede wszystkim do sądów
* Minister Obrony Narodowej → jako jedyny minister nazwany w Konstytucji
Ustawa
prawo administracyjne zbudowane z pojedynczych ustaw - zakres prawa administracyjnego
bezpośredniość działania ustaw - nie trzeba ustawy implementować do porządku prawnego
samoistność ustaw
materia ustawowa
Rozporządzenie z mocą ustawy - art. 234 Konstytucji
Ratyfikowane Umowy Międzynarodowe - art. 89 Konstytucji
Prawo unijne → europeizacja prawa administracyjnego
Rozporządzenia
rozporządzenia Unii Europejskiej
rozporządzenia prezydenta z mocą ustawy
rozporządzenia jako akty prawa miejscowego stanowione np. przez wojewodę
rozporządzenia wykonawcze
akt prawa delegowanego (musi być jakaś delegacja do wydania rozporządzenia)
akt niesamoistny (potrzebna podstawa prawna)
ścisły związek z ustawą (rozporządzenia muszą wykonywać ustawę)
wydawane przez administrację publiczną
mają charakter powszechnie obowiązujący
Cele rozporządzenia:
konkretyzacja ogólnych przepisów ustawy
możliwość pozostawienia przepisów ustawy ogólnymi
mają charakter bardzo technicznych
art. 92 Konstytucji - delegacja do stanowienia rozporządzenia
Upoważnienie zawiera:
→ organ upoważniony do wydania rozporządzenia
→ zakres spraw do uregulowania
→ wytyczne treści
Organ administracji może
Upoważnienie fakultatywne
Organ administracji wydaje
Upoważnienie obligatoryjne
Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzeń:
Rada Ministrów
Prezes Rady Ministrów
Minister resortowy (z teką, chociaż pojęcie resortowy to raczej pojęcie politologiczne) - minister kierujący działem administracji rządowej
Przewodniczący Komitetów* określonych w ustawie
* Komitety ustanawiane w drodze ustawowej i którzy mają przewodniczących, np. Komitet Integracji Europejskiej (ostatni komitet, który istniał do początku 2010 r. , a raczej do końca 2009 r.; UKIE - Urząd Komitetu Integracji Europejskiej) - teraz żaden taki komitet nie istnieje
KRRiT organy nie będące organami
Prezydent RP administracji rządowej
Zakaz SUBDELEGACJI, np. Minister Zdrowia nie może zlecić Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji wydania rozporządzenia.
Bezczynność normatywna → wtedy, kiedy istnieje delegacja do wydania rozporządzenia, a organ do tego uprawniony go nie wydaje (obstrukcja ustawy)
AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO
Nie służą wykonywaniu ustawy jako takiej, służą dostosowaniu ustawy do warunków lokalnych
Obowiązują tylko na terenie działania organów, które akt wydały
Prawo powszechnie obowiązujące
Przesłanki aktów prawa miejscowego:
stanowić może samorząd terytorialny a także organy administracji rządowej w postaci wojewody i niezespolonej administracji rządowej
Charakter ustrojowo - organizacyjny → np. statut gminy
Charakter wykonawczy → np. uchwała o wysokości podatków i opłat lokalnych
Charakter porządkowy → tylko przez organy samorządu gminnego i samorządu powiatowego, na terenie województwa wydawanie tych przepisów leży w kompetencji wojewody
3