Prawo ubezpieczeń gospodarczych - wykład I 19.02.2006 r.

Wykładowca - Prof. dr hab. Henryk Goik

Egzamin i przedtermin - pisemnie

Prawo ubezpieczeń gospodarczych zaliczamy do dziedzin prawa kompleksowego. Nie jest to odrębna gałąź prawa, lecz dziedzina kompleksowa. Za dziedzinę kompleksową uważa się taką dziedzinę, która posiada obfitą ilość przepisów prawnych, które będą regulowały kwestie ważne społecznie i będzie to regulacja zwartego problemu ( a nie każdy z osobna). Ubezpieczenia gospodarcze spełniają te wymagania. Problem ubezpieczeń gospodarczych jest powszechny, tendencja rozwojowa w tym zakresie istnieje oraz akty prawne w tej materii są - jest to co najmniej 5 ustaw, które regulują tą problematykę.

Istota ubezpieczenia z punktu widzenia gospodarczego

Ubezpieczenia gospodarcze są odpowiedzią na pewne specyficzne zapotrzebowanie klientów i bardzo ważne miejsce w sektorze usług. Pierwsze wzmianki o ubezpieczaniu się sięgają starożytności, pomimo że nie istniały jeszcze wtedy żadne organizacje zajmujące się ubezpieczaniem. W chwili obecnej z ubezpieczeń gospodarczych korzystają tzw. gospodarstwa domowe, czyli w zasadzie osoby fizyczne, a także druga grupa podmiotów - podmioty gospodarcze oraz inne podmioty nie prowadzące działalności gospodarczej. Podmiotami korzystającymi z ubezpieczeń są podmioty określone w K.C.:

• osoby fizyczne,

• osoby prawne,

• ułomne osoby prawne.

Podmioty te korzystają z ubezpieczeń gospodarczych, które ewoluują w coraz to nowsze formy. Zmiany następują zarówno po stronie firm ubezpieczeniowych, które to oferują coraz to nowsze formy ubezpieczenia, a także kupujących je, którzy mają coraz to nowsze oczekiwania i wymagania co do przedmiotu upezpieczenia.

Funkcje ubezpieczeń:

1. Funkcja gospodarcza - ubezpieczenia to pewne narzędzie, instrument służący do łagodzenia lub pełnego likwidowania negatywnych skutków zdarzeń losowych poprzez rozłożenie ciężaru łagodzenia na wiele podmiotów które są tymi zagrożeniami dotknięte lub mogą być dotknięte, czyli podstawowym zadaniem ubezpieczeń jest ochrona przed skutkami niepomyślnych zdarzeń. Z tego wynika druga bardzo ważna funkcja - funkcja ochronna ubezpieczeń.

2. Ujęcie rynkowe - ochrona ubezpieczeniowa to usługa świadczona przez firmę ubezpieczeniową (ubezpieczyciela), którą może nabyć każdy podmiot który odczuwa potrzebę takiej ochrony w takim zakresie w którym ubezpieczyciel ją prowadzi oraz na warunkach w jakich ją oferuje.

Ubezpieczenie gospodarcze dostarcza podmiotom gospodarującym, a dotkniętym szkodą środków, które pozwolą na wyrównanie zakłóceń powstałych w procesach gospodarczych, zwłaszcza przez restytucję (odnowienie) zniszczonych składników majątku trwałego. Łącznie z funkcją ochronną współdziała funkcja kompensacyjna - czyli pozwalająca na wyrównywanie strat.

Ochrona ubezpieczeniowa nie prowadzi wprost do uniknięcia wypadku, szkody, ale zapewnia w razie wystąpienia uniknięcie finansowych następstw tej szkody, bowiem za utracony czy uszkodzony przedmiot ubezpieczyciel wypłaca ekwiwalent pieniężny = odszkodowanie. Odszkodowanie to zgodnie z zasadą odszkodowania nie może przekroczyć wartości szkody. Taka forma ubezpieczeń to ubezpieczenia gospodarcze.

Kompensacja jest dokonywana z funduszu scentralizowanego powstałego ze składek zdecentralizowanych opłaconych przez ubezpieczających. Oznacza to, że ubezpieczenie sprowadza się do przekazania odpowiedzialności za ewentualne straty spowodowane zdarzeniem losowym ubezpieczycielowi, ale ubezpieczyciel za taką usługę dyktuje swoją cenę, czyli domaga się zapłaty stawki ubezpieczeniowej.

Często stosuje się pojęcie interes ubezpieczeniowy oznacza to, że ubezpieczyciel w istocie ubezpiecza interes ubezpieczeniowy - czyli jest to stosunek dzięki któremu ktoś na skutek przewidzianego w umowie zdarzenia może ponieść szkodę. Inaczej mówiąc interes ubezpieczeniowy jest to dobro majątkowe, które ubezpieczony traci wskutek wypadku, zarazem wartość pieniężną jakiegoś dobra, korzyść którą ubezpieczony odnosi jeśli wypadek nastąpi; jest to potrzeba zabezpieczenia się przed określonym ryzykiem.

Składka ubezpieczeniowa nie jest ekwiwalentem szkody, jest ceną za ochronę ubezpieczeniową, za gotowość ubezpieczyciela do kompensaty strat, a nie jedynie fizyczna wypłata odszkodowania. Czyli jest to wzajemność określona w umowie ubezpieczeniowej.

Dwie wyżej wymienione funkcje to funkcje podstawowe, ale wyróżnić można i inne.

3. Funkcja stymulacyjna - zespół środków (działań) jakie stosuje ubezpieczyciel w celu polepszenia ryzyka. Polepszenie ryzyka oznacza zmniejszenie stopnia zagrożenia ubezpieczonego podmiotu. Instrumenty tej funkcji: różnego rodzaju bonifikaty czy zniżki za posiadanie np. urządzeń alarmowych czy dodatkowych zamków itp.

4. Funkcja kontrolna - wiąże się z kontrolą bezpieczeństwa jakie ubezpieczający zapewnia ubezpieczonemu mieniu.

5. Funkcja prewencyjna - ubezpieczyciel może wyasygnować pewne środki na opracowanie technologii ogniotrwałych, systemu zabezpieczeń itp.

6. Funkcja akumulacji kapitału - poprzez tworzenie centralnego funduszu ubezpieczeniowego następuje kumulacja różnego rodzaju składek, a przez to że ubezpieczyciel musi tworzyć określone rezerwy, może je uaktywniać wtedy kiedy to jest konieczne.

Funkcji ubezpieczeń gospodarczych jest bardzo dużo, zaliczyć tutaj m.in. można: funkcję redystrybucyjną, alokacyjną, stabilizacyjną, fiskalną, bodźcową, kontrolną, społeczną, ekonomiczną, ochrony ubezpieczeniowej, prewencyjną, akumulacji kapitałowej, finansową, rozdzielczą, oszczędnościową, wspomagającą przy zaciąganiu pożyczki, zabezpieczającą dochody na starość.

Niektóre z tych funkcji odnoszą się do ubezpieczeń majątkowych, inne do osobowych, jedne i drugie są ubezpieczeniami gospodarczymi.

Aby spełniać te funkcje ubezpieczyciele muszą spełniać pewne zadania, w związku w świetle tych wymagań mówi się o istnieniu pewnych zasad ubezpieczeń gospodarczych.

1. Realność ochrony ubezpieczeniowej - sytuacja w której ubezpieczony może liczyć na to, że strata losowa zostanie mu wyrównana przez ubezpieczyciela w granicach ubezpieczenia oraz zgodnie z obowiązującymi go warunkami, pod warunkiem że nie popełnił błędu z punktu widzenia ekonomicznego czy prawnego np. ktoś ubezpieczy się od tych czynności cywilnych, których nigdy by na przykład nie dokonał, a od istotnych w jego przypadku nie (błąd prawny).

Ubezpieczany jest zainteresowany istnieniem realności tej gwarancji ochrony ubezpieczeniowej, gwarancja ta może przybrać formę ekonomiczną (odrębny fundusz gwarancyjny) lub prawną

2. Zasada pełności ochrony ubezpieczeniowej - ubezpieczenia powinny w pełni pokrywać straty powstałe w wyniku zdarzeń losowych. Zasada ta jest przejrzysta, logiczna, bardzo słuszna, natomiast jej realizacja nie przebiega już tak prosto. Zasadę tą ograniczają takie elementy jak stosunek sumy ubezpieczeniowej do wartości ubezpieczeniowej, system ubezpieczeniowy z którym zawarto umowę ubezpieczenia, stosowane przez ubezpieczycieli zabezpieczenia, zastrzeżenia które zmniejszają stopień ochrony ubezpieczeniowej.

3. Zasada powszechności ubezpieczeniowej - jest wyznacznikiem ekspansywności rozwoju ubezpieczeń, czego wynikiem powinna być dostępność do usługi dla wszystkich podmiotów, które są zainteresowane jej wykorzystaniem. Przez zainteresowanie rozumie się uzasadnione stosowanie ubezpieczenia pod kątem przydatności (a nie dostępność środków finansowych nie mam co z nimi zrobić więc się ubezpieczę). Czyli zasada ta ma zastosowanie (powszechność) dla tych podmiotów które nie powinny pozostawać w gronie nieubezpieczonych.

Ubezpieczenie jest usługą:

• niematerialną,

• nierozdzielną,

• zmienną,

• nietrwałą.

Klasyfikacja służy uporządkowaniu wiedzy na pewien temat, ułatwieniu jego przyswojenia.

Podstawowe (powszechnie stosowane)

klasyfikacje ubezpieczeń gospodarczych:

Przedmiot ubezpieczenia: osobowe, majątkowe.	111. Forma własności instytucji oferującej ubezpieczenia: publiczne, prywatne.
2. Charakter prawny: publiczne, prywatne	112. Forma organizacyjno-prawna instytucji oferującej ubezpieczenia: ubezpieczenia komercyjne, ubezpieczenia wzajemne.
3. Forma powstania stosunku ubezpieczenia: dobrowolne, przymusowe	113. Zasada rozłączności: ub. morskie, ub. lądowe.
4. Geneza i cel powstania: prywatne, społeczne.	114. Zakres terytorialny usługi: ub. w obrocie krajowym, ub. w obrocie międzynarodowym.
Geneza instytucji oferujących przedmiot ochrony: społeczne, gospodarcze.	115. Forma transferu ryzyka: bezpośrednie, pośrednie.
6. Przedmiot ubezpieczenia: osobowe, majątkowe.	16.Przesłanki powstania, cele i przedmiot ubezpieczenia: społeczne, gospodarcze.
7. Występowanie swobody nawiązania stosunku ubezpieczeniowego: obowiązkowe, dobrowolne.	17. Przedmiot objęty ubezpieczeniem: majątkowe, osobowe.
8. Podział ustawowy: na życie i pozostałe ubezpieczenia osobowe, majątkowe.	18. Powstanie stosunku ubezpieczenia: obowiązkowe, dobrowolne.
9.Liczba podmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową: indywidualne, zbiorowe.	19. Podział ustawowy: na życie i pozostałe ubezpieczenia osobowe, majątkowe.
10. Podmiot ubezpieczenia: ubezpieczenia podmiotów gospodarczych, ubezpieczenia ludności.

Cechy poszczególnych ubezpieczeń (społecznych i gospodarczych):

Ubezpieczenia gospodarcze	Ubezpieczenia społeczne
Osobowe i majątkowe.	Tylko osobowe.
Powstają na mocy umowy lub prawa.	Powstają na mocy prawa
Pokrycie roszczeń następuje w formie pieniężnej.	Oprócz świadczeń pieniężnych stosuje się świadczenia rzeczowe (np. bezpłatne leczenie, aparaty ortopedyczne, wózki itp.).
Koszt zwykle ponosi ubezpieczony.	Koszt zwykle ponosi zakład pracy
Pokrywają potrzeby zgłaszane przez ubezpieczających.	Pokrywają fundamentalne potrzeby określone przez przepisy prawa.

UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE

Przedmiotem majątkowych ubezpieczeń rzeczowych jest majątek, czyli określone mienie. Jeśli chodzi o ubezpieczenie interesu majątkowego, to różnią się one od ubezpieczeń rzeczowych tym, że nie dotyczą bezpośrednio majątku. Są to dwie grupy ubezpieczeń które trzeba wyróżnić. W pierwszym przypadku ubezpieczany jest konkretny majątek, a w drugim przypadku nie majątek ale sytuacja finansowa ubezpieczonego (np. ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnoprawnej).

Przedmiotem ubezpieczeń osobowych są dobra osobiste, czyli życie, zdrowie. Natomiast ubezpieczenia komunikacyjne łączą w sobie cechy ubezpieczeń majątkowych jak i osobowych gospodarczych.

Ubezpieczenie jako metoda manipulacji:

Ubezpieczenie jest pewną techniką, metodą manipulowania ryzykiem. Czy istnieją inne metody manipulowania ryzykiem? Istnieją, ale są one względem siebie uzupełniające, komplementarne lub substytucyjne.

Inne metody manipulowania ryzykiem:

1. Inny transfer - Transfer ryzyka na podmioty inne niż ubezpieczyciel (umowa factoringu)

2. Kompensata.

3. Ubezpieczenie.

4. Samoubezpieczenie.

5. Podział i wspólnota - Podział ryzyka i wspólnota ryzyka - dzielimy się zyskiem ale także ryzykiem

6. Prewencja.

7. Unikanie.

8. Metody represyjne - polegają na zmniejszaniu zasięgu strat, które uprzednio wystąpiły (np. gaszenie pożaru).

Ad. 7. Unikanie ryzyka jest zaliczane do negatywnych metod manipulowania, oznacza że określony podmiot nie podejmuje działań obarczonych zbyt dużym ryzykiem. Jest to swojego rodzaju hamulec przedsiębiorczości, ponieważ nie będą podejmowane pewne wyzwania, a uniknięcie wszystkich ryzyk przecież i tak nie jest możliwe.

Metody prewencyjne to wszystkie środki działania, które mają na celu zapobieganie niekorzystnym zdarzeniom i niedopuszczanie do ich nastąpienia. Są to różne zabiegi mogące polegać na wyborze odpowiednich, rzetelnych partnerów w kontaktach, stosunkach gospodarczych, zabezpieczaniu się przez różne klauzule które istnieją w prawie cywilnym, handlowym, zabezpieczeniu zapłaty, czy innych formach zabezpieczani. Dobór jest pochodną spodziewanych zysków, czyli charakteru ryzyka którego realizacji nie chce się dopuścić. Prewencja nie oznacza jednak nie podejmowania ryzyka, jej istota polega na pozytywnym ukształtowaniu okoliczności ryzyka, albo realizacji ryzyka, czyli zapobieganiu stratom. Natomiast elementy ryzyka w stosunku do których prewencja nie skutkuje, takie elementy należy zabezpieczyć pod kątem pokrycia ewentualnych strat.

Niezbędne jest tworzenie pewnych rezerw finansowych na wypadek zaistnienia zdarzeń losowych. Ze względu na źródło kompensacji (podmiot odpowiedzialności) wyróżnić można dwie podstawowe metody kompensacyjne:

1. Ubezpieczenie - oznacza transfer na inną osobę, na ubezpieczyciela. Kosztem składki firma przejmuje odpowiedzialność za ewentualne przyszłe straty.

2. Samoubezpieczenie - samemu gromadzi się środki w postaci rezerw finansowych. Decyzja o samoubezpieczeniu powstaje wtedy gdy:

• składka ubezpieczeniowa jest za wysoka,

• ubezpieczenie nie obejmuje ochrony danego ryzyka (nie ma takiego ubezpieczenia),

• nie można dostosować innej formy transferu ryzyka,

• tworzenie rezerw jest obowiązkiem uregulowanym w określonych przepisach prawnych.

Samoubezpieczenie się występuje często jako jedna z form ubezpieczania się, jest metodą wspomagającą ubezpieczenie.

Poszczególne metody raczej uzupełniają się niż zastępują. Ubezpieczenia podobnie jak inne metody stosowane w odosobnieniu nie stanowią remedium (środka) na wszystkie problemy ograniczania ryzyka.

Częste zarzuty stawiane ubezpieczeniom:

1. Zbyt duży koszt ochrony ubezpieczeniowej - składka jest nieproporcjonalnie wysoka w stosunku do udzielanej ochrony ubezpieczeniowej. Mechanizm kalkulacji składki jest tak zbudowany, że różnicuje jej wysokość w zależności od grup i od rodzaju ubezpieczenia. Firmy ubezpieczeniowe dostosowują wysokość składki do rodzaju ubezpieczanego ryzyka. Istnieje tutaj indywidualizacja w zakresie grup i rodzajów ubezpieczeń (np. ubezpieczenia obowiązkowe są droższe, a np. od następstw pożaru, czy wypadku tańsze). Polski rynek ubezpieczeniowy nie jest zbyt rozwinięty oraz mentalność ludzi nie jest dostosowana do ubezpieczeń.

2. Niepełne pokrycie ubezpieczeniowe lub jego brak - zarzut ten jest wynikiem przykrych doświadczeń ludzi, którzy ubezpieczenie zapłacili a w wyniku szkody nie uzyskali rekompensaty lub odszkodowanie nie pokryło w pełni poniesionych strat. Częste rozbieżności w tym zakresie wynikają z tego, że ludzie nie czytają ogólnych warunków umowy, albo je czytają ale nie rozumieją.

3. Wątpliwa realność usługi ubezpieczeniowej (częste upadki firm ubezpieczeniowych) - zarzut ten ma uzasadnienie w tym, że swojego czasu powstawało bardzo dużo firm ubezpieczeniowych, które często po zebraniu ubezpieczeń upadały (np. Hestia). W chwili obecnej istnieją wymogi jakie ktoś musi spełnić aby firmę ubezpieczeniową założyć, a także zabezpieczenia w postaci np. funduszy gwarancyjnych.

Ryzyko ubezpieczeniowe - jest rozumiane różnie, jako:

1. Możliwość zaistnienia straty.

2. Prawdopodobieństwo zaistnienia straty.

3. Przedmiot ubezpieczenia.

Tym pojęciem często posługujemy się mówiąc o działalności zakładów ubezpieczeń. Ubezpieczamy ryzyko, które jest tym z punktu widzenia klienta tym czego chce się pozbyć, a z punktu widzenia ubezpieczyciela jest tym na czym chce on zarobić.

Źródła ryzyka poszukuje się w dwóch obszarach:

1. Niebezpieczeństwo - reprezentujące na ogół nieodłączne cechy przedmiotu ryzyka i posiadające charakter względnie obiektywny.

2. Hazard - zespół warunków, które w istotny sposób sprzyjają powstaniu ryzyka. Hazard składa się z kilku części:

• czynniki fizyczne - zespół obiektywnych okoliczności w określonych sytuacjach realizacji ryzyka (np. drewniana konstrukcja budynku).

• nonszalancja - skłonność ubezpieczonych do zaniedbywania podstawowych zasad i podstawowych ostrożności. Nadmierne oddziaływanie na świadomość, że ewentualna szkoda stanie się wyłącznym problemem ubezpieczyciela.

• oszustwa - działania ubezpieczonych, które mają na celu wyłudzenie nie należących im środków od ubezpieczyciela.

Skutki realizacji ryzyka:

1. Bezpośrednie - następują szybko, są widoczne, można je zmierzyć, obliczyć. Dla podmiotu dotkniętego mogą oznaczać konieczność odtworzenia tego co zostało zniszczone. Podmiot ubezpieczający występuje tutaj w roli poszkodowanego lub odpowiedzialnego za szkodę.

2. Pośrednie - ujawniają się w różnym czasie (np. przerwanie produkcji, szkody w środowisku, likwidacja miejsc pracy, utrata wiarygodności).

Każdy podmiot powinien mieć świadomość, że zarówno pośrednie i bezpośrednie straty mogą u niego wystąpić i powinien je w swoich rozważaniach uwzględnić.

Dla ubezpieczyciela problem sprowadza się do właściwego, prawidłowego ustalenia przedmiotu i zakresu ubezpieczenia i podjęcia właściwej, racjonalnej decyzji. Szczególnie niebezpiecznie następstwa w formie realizacji ryzyka są takie, których strata jest efektem wielu mniejszych strat o umiarkowanym, drobnym charakterze (czyli kumulacja strat; mówi się o tzw. efekcie domina ). Jeżeli brak jest odpowiednich, skutecznych zabezpieczeń wówczas następstwa jednego natychmiast rozszerzają się na coraz nowe elementy i obejmują coraz większy obszar. Jest to jeden z ważniejszych powodów dla których istnieje tzw. reasekuracja - czyli ubezpieczenie się ubezpieczyciela.

Klasyfikacja ryzyka:

1. Możliwość przestawienia skutków w formie pieniężnej:

• finansowe,

• niefinansowe.

2. Ilościowy zasięg skutków:

• fundamentalne - skutki dotykają wielu jednostek,

• partykularne - skutki obciążają jednostki, małe grupy (np. pożar).

3. Jakościowy zasięg skutków:

• ryzyko osobowe - dotyczy dóbr osobistych,

• ryzyko majątkowe - ryzyko związane z mieniem.

4. Związek z ogólnie rozumianym postępem:

• statyczne - ryzyko występuje zawsze bez względu na postęp (np. żywioły),

• dynamiczne - kształtowane pod wpływem nowych technologii, mody, zmian kulturowych (np. ryzyko złamanych nóg).

5. Ryzyko czyste i spekulatywne - w czystym ryzyku może powstać tylko i wyłącznie strata, natomiast następstwem ryzyka spekulatywne może być albo strata, albo zysk. Ryzyko czyste pozostaje poza zasięgiem podmiotu, którego dotyczy (czyli jest od niego niezależne), natomiast ryzyko spekulatywne charakteryzuje się możliwością takiego oddziaływania.

Jaki jest ogólny wzorzec ryzyka aby mogło zostać ubezpieczone (co musi być spełnione aby ryzyko nadawało się do ubezpieczenia; paradygmat ubezpieczalności ryzyka):

1. Dany typ ryzyka dotyczy dużej grupy - czyli ryzyko jest rozłożone. Sytuacja taka umożliwia przewidywanie prawdopodobieństwa zaistnienia i ekonomicznych skutków strat, a to jest wyjścia i warunkiem racjonalnej kalkulacji ceny za ubezpieczenie dla ubezpieczyciela.

2. Zaistniałej stracie musi towarzyszyć możliwość jej pomiaru i wyrażenia w formie pieniężnej. Warunek ten jest wymagany w celu oceny zasadności roszczeń osób dotkniętych szkodą.

3. Realizacja ryzyka jest przypadkowa - czyli jest to zdarzenie losowe; niezależna od woli i działań ubezpieczonego.

4. Skutki realizacji ryzyka (czyli straty) nie mogą mieć charakteru katastrofy.

Tak sformułowane warunki wydają się być racjonalne, wynikają one z teorii, ale praktyka ubezpieczeń odbiega od tych warunków.

Pojęcia techniczne:

Wartość ubezpieczeniowa - pojęcie to zostało wprowadzone do przepisów prawnych i jest to (z punktu ekonomicznego) ustalona za aprobatą ubezpieczającego i ubezpieczyciela wartość przedmiotu ubezpieczenia. Wg teorii ubezpieczeniowej wartość ta powinna odpowiadać rzeczywistej wartości ubezpieczanego mienia. Prawidłowe oszacowanie rzutuje bezpośrednio na wielkość ewentualnego odszkodowania, dlatego regułą jest że wysokość odszkodowania nie może przekroczyć wartości ubezpieczeniowej (górnym pułapem odszkodowania jest wartość ubezpieczeniowa).

Wartość ubezpieczeniową osiągamy (sposoby i wartość oszacowania są różne):

• na podstawie cen nabycia ubezpieczonych przedmiotów z uwzględnieniem ich amortyzacji (zabieg formalno-prawny),

• na podstawie cenników opracowywanych przez ubezpieczyciela zatwierdzonych przez właściwe organy (np. ubezpieczenia samochodów),

• na podstawie taksy - oceny rzeczoznawcy powołanego przez ubezpieczającego lub ubezpieczyciela.

W okresie ubezpieczenia wartość ubezpieczeniowa majątku może ulegać zmianom i jest inna w chwili zaistnienia zdarzenia od tej w chwili zawierania umowy. Dlatego często w umowie określa się wartość otaksowaną, która określa wartość początkową, wartość aktualna, wartość końcową, a na końcu okresu ubezpieczenia dokonuje się pewnej prawidłowości w postaci określenia wartości otaksowanej i ewentualna nowelizacja umowy. Oznacza to, że w niektórych sytuacjach, gdyby okazało się, że wartość ubezpieczeniowa została przeszacowana to można doprowadzić do zwrotu części składki.

Ubezpieczenie wartości nowej - strony umawiają się, że w razie wystąpienia zdarzenia, nastąpi wypłata odszkodowania w takiej wartości która pozwoli na odnowienie takiego obiektu czy mienia (nawet jeśli był amortyzowany, zużyty).

Teoria ubezpieczeń, która mówi że ustalona wartość ubezpieczeniowa powinna odpowiadać rzeczywistej wartości rynkowej rzeczy, często rozmija się z rozwiązaniami praktycznymi.

1

ubezpieczenia majątkowe

ubezpieczenia osobowe

interesu majątkowego

rzeczowe

ubezpieczenia życiowe

ubezpieczenia od następstw NW

na życie

renty

komunikacyjne, rzeczowe, odpowiedzialność cywilna, NW

---