RAMOWY PROGRAM
INSTRUKTAŻU STANOWISKOWEGO
W oparciu o Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
1) Cel szkolenia
Celem szkolenia jest uzyskanie przez pracownika:
- Informacji o czynnikach środowiska pracy występujących na danym stanowisku pracy i w jego bezpośrednim otoczeniu oraz o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą
- Wiedzy i umiejętności dotyczących sposobów ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi i zagrożeniami dla zdrowia w warunkach normalnej pracy i w warunkach awaryjnych
- Wiedzy i praktycznych umiejętność z zakresu bezpieczeństwa wykonywania powierzonej pracy
2) Tematy szkolenia
a) Omówienie warunków pracy z uwzględnieniem:
- elementów pomieszczenia pracy, w którym ma pracownik, mających
Wpływ na warunki pracy pracownika, np. oświetlenie
Ogólne, ogrzewanie, wentylacja, urządzenia techniczne, urządzenia
Ochronne
POMIESZCZENIE PRACY- pomieszczenia przeznaczone na pobyt pracowników w celu wykonywania czynności produkcyjnych, usługowych, badawczych, itp.
WYMOGI DLA POMIESZCZENIA PRACY:
- Oświetlenie naturalne i sztuczne
- Odpowiednia temperatura
- Zabezpieczenia przed wilgocią
- Zabezpieczenie przed niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem
- Zabezpieczenie przed drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uciążliwościami
- Odpowiednie wymiary pomieszczeń
- Prawidłową ewakuację
- Właściwa odporność ogniwa elementów budowlanych
W ZALEŻNOŚCI OD CZASU PRZEBYWANIA PRACOWNIKÓW, POMIESZCZENIA PRACY DZIELIMY NA:
POMIESZCZENIA NA POBYT STAŁY- łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby przekracza 4 godziny
POMIESZCZENIA NA POBYT CZASOWY - łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby trwa od 2 do4 godzin
W pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia takie jak (wysoka temperatura, hałas, drgania promieniowanie, gazy, pyły, ip )powinny być zastosowane rozwiązania techniczne uniemożliwiające przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń pracy oraz do pomieszczeń higieniczno sanitarnych
OŚWIETLENIE- ważny czynnik wpływa na wydajność pracy, wypadki przy pracy oraz zdrowie pracownika. Niewłaściwe warunki oświetleniowe wywołują wiele niekorzystnych zmian i reakcji organizmu ludzkiego, co prowadzi do zmęczenia oczu i pogorszenia stanu psychicznego
Dobre i racjonalne oświetlenie przynosi wiele korzyści np.
- Umożliwia uzyskanie najwyższego poziomu produkcji pod względem danej ilości i jakości
- Zmniejsza ryzyko wypadku
- Zapobiega potrzebie nadwerężenia wzroku, a zarazem przedwczesnemu jego osłabieniu
- Przyczynia się do usprawnienia transportu wewnętrznego
- Ułatwia rozróżnienie właściwych barw w otoczeniu
- Stwarza poczucie wygody i estetyki oraz dobre ogólne samopoczucie
Chcąc jak najlepiej wykorzystać światło, należy oświetlenie przystosować do danego wzroku człowieka.
PODZIAŁ OŚWIETLELNA WYSTĘPUJĄCEGO NA STANOWISKU PRACY:
OŚWIETLENIE DZIENNE - najprostszy rodzaj oświetlenia, lecz ze względu na nasze warunki klimatyczne musi być wspomagane przez oświetlenie sztuczne(elektryce).
PODZIAŁ OŚWIETLENIA DZIENNEGO:
- Górne, jeżeli światło pada przez świetliki dachowe
- Boczne,jeżeli światło dzienne pada przez okna
- Mieszane(łącznie górne i boczne)
-
Najlepszym oświetleniem jest oświetlenie górne, ponieważ stwarza możliwości równomiernego oświetlenia pomieszczenia.
OŚWIETLENIE SZTUCZNE- niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy, należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.
Oświetlenie elektryczne traktuje się jako niewystarczające lub niezadowalające w zależności od przeznaczenia oświetlenie elektryczne dzielimy na:
PODSTAWOWE -przewidziane dla danego rodzaju pomieszczenia. Ten rodzaj oświetlenia dzielimy na:
OŚWIETLENIE OGÓLNE- oświetlenie przestrzeni bez uwzględnienia szczególnych wymagań, dotyczących oświetlenia niektórych jej części.Ogólne oświetlenie sztuczne pomieszczenia przeznaczonego na stały pobyt ludzi powinno zapewnić odpowiednie warunki używania całej jego powierzchni.
OŚWIETLENIE MIEJSCOWE- oświetlenie niektórych części przestrzeni np. miejsc pracy z uwzględnieniem szczególnych potrzeb oświetleniowych jak zwiększenie natężenie oświetlenia itp.
OŚWIETLENIE ZŁOŻONE - na to oświetlenie składa się z oświetlenia ogólnego i miejscowego
AWARYJNE- stosowane w pomieszczeniach i miejscach pracy, w, których w razie awarii oświetlenia podstawowego mogą wystąpić zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników.
Oświetlenie awaryjne należy stosować w:
- pomieszczeniach produkcyjnych, magazynowych, oraz przeznaczonych na pobyt ludzi , w których poruszenie się ludzi w ciemnościach może spowodować wybuch, pożar lub inne zagrożenie dla
- życia lub zdrowia, a także mających powierzchnię użytkową ponad 2000m
- budynkach użyteczności publicznej, obejmujących :
- sale sportowe i widowiskowe z widowniami na ponad300 osób
- sale zebrań i auditoria o 300 i więcej osób
- pomieszczenia handlowe o powierzchni ponad 300 m oraz skarbce
- budowlach zamieszkania zbiorowego przeznaczonych dla więcej niż 200 osób
Pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt stały ludzi oraz na drogach komunikacji wewnętrznej, oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym o powierzchni powyżej 1000m
-
PODZIAŁ OŚWIETLENIA AWARYJNEGO:
OŚWIETLENIE BEZPIECZEŃSTWA-rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiający bezpieczne dokończenie lub kontynuacje wykonanych czynności
OŚWIETLENIE EWAKUACYJNE-umożliwiające łatwe i pewne wyjście z budynku w czasie zaniku oświetlenia podstawowego .Należy także stosować oświetlenie znaki wskazujące kierunki edukacji
OŚWIETLENIE PRZESZKODOWE- stosowane w pomieszczeniu, jest używane przy zgaszonym oświetleniu, zasilane napięciem bezpiecznym, służące uwidocznieniu przeszkód wynikających z układu budynku, drogi komunikacyjnej lub sposobu ich użytkowania
KLASY OŚWIETLENIOWE STOSOWANE W PRZEMYŚLE
KLASA 1 - używana w pomieszczeniach, w których wykonywane są dokładne lub specjalne prace np. przemysł precyzyjny, prace biurowe, sale wykładowe, przychodnie lekarskie
KLASA II- używane jest zwykle w pomieszczeniach, których wykonywana jest zwykła praca np. praca przy maszynach
KLASAIII - używana jest w pomieszczeniach, których wykonywana jest zwykła praca np. praca w cięgnach
WENTYLACJA- wymiana powietrza w pomieszczeniu lub jego części mających na celu usunięcie powietrza zużytego i zanieczyszczonego i wyprowadzenie powietrza zewnętrznego. Dokonuje się poprzez wentylacje naturalną.
PODZIAŁ WĘTYLACJI WYSTĘPUJĄCEJ W PRZEMYŚLE;
WENTYLACJA NATURALNA- zachodzi wskutek działania naturalnych sił przyrody tj. naporu siły wiatru, siła wyporku termicznego. Jeżeli jest spowodowana przez różnicę gęstości powietrza na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia to wtedy jest to wentylacja grawitacyjna
Przy wykorzystywaniu dodatkowych elementów wspomagających i otwór o obliczonej regulowanej powierzchni będziemy mieli odczynienia z aeracją.
Intensywność wentylacji określa krotność wymiany powietrza ( liczba wymian powietrza).
Jest to liczba, która określa ile razy w ciągu godziny przepływa przez pomieszczenie strumień powietrza o objętości równej objętości pomieszczenia.
Wentylacja naturalna stosowana jest w budynkach przemysłowych użyteczności publicznej, szkołach i garażach, budynkach mieszkalnych itp.
Do wentylacji naturalnej można zaliczyć jeszcze:
- infiltracje
-eksfiltracje
-przewietrzenie
INFILTRACJA- zjawisko przenikania powietrza przez pory materiałów budowlanych oraz szczeliny wokół otworów do pomieszczenia , wobec czego nie może być kontrolowana przez użytkowników. Intensywność wymiany powietrza zależy od różnicy ciśnień między powietrzem wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia.
EKSFILTRACJA - w odróżnieniu od infiltracji polega na wpływie powietrza z pomieszczenia przez otwory i nieszczelności w przegrodach
PRZEWIETRZENIE- wymiana powietrza wywołana przez otwarcie okien.Przewietrzanie stosuje się,gdy powietrze zewnętrzne może być bezpośrednio wprowadzone do pomieszczenia przez otwory
Wentylacja naturalna powinna zapewniać stałą, co najmniej półkrotną wymianę powietrza na godzinę z każdego pomieszczenia pracy
WENTYLACJA MECHANICZNA-jest wynikiem działania urządzeń mechanicznych lub strumieniowych, wprawiających w powietrze w ruch.
W pomieszczeniach pracy, w zależności od potrzeb, można stosować:
Wentylację ogólną, powodującą wymianę powietrza w całym pomieszczeniu
Wentylację miejscową, polegającą na wymianie powietrza w określonej przestrzeni w
Pomieszczeniu, w obrębie stanowiska pracy lub urządzenia technologicznego.
Wentylację awaryjną - pozwalającą w krótkim czasie obniżyć niebezpieczne stężenia substancji
Toksycznych lub niebezpiecznych grożących wybuchem
OGRZEWANIE POMIESZCZEŃ PRACY - w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rozwoju wykonywanej pracy ( metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższa niż 14 C (287 K),chyba, że względy technologiczne na to nie pozwalają.
W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie powinna przekraczać 18 C ( 291 K)
Pomieszczenia i stanowiska pracy powinny być zabezpieczone przed niekontrolowaną emisją ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji oraz przed napływem chłodnego powietrza zewnątrz
b) Omówienie elementów stanowiska roboczego mający wpływ na bezpieczeństwo i higienę (np. pozycja przy pracy, oświetlenie miejscowe wentylacja miejscowa, urządzenia zabezpieczające, ostrzegawcze i sygnalizacyjne, narzędzia surowce i produkty)
URZĄDZENIA ZABEZPIECZAJĄCE
- Wyłączniki awaryjne, które odcinają napięcie jak np. wyłącznik różnicowo prądowy
- Bezpiecznik topikowy
Pracownik powinien pracować w miejscu wyznaczonym, przez swoich przełożonych.
Pracownik powinien pamiętać o takich zasadach jak:
- Do wykonywanej pracy używać narzędzi sprawnych, o każdej awarii powinien zawiadomić o tym swojego przełożonego, bądź oddać narzędzie do narzędziowni
- Jeżeli dany pracownik zatrudniony jest przy maszynie i z jakiś względów ona nie chodzi powinien o tym zawiadomić sowiego przełożonego np. majstra
- Jeżeli pracownik ma włosy długie przed przystąpieniem do pracy powinien je spiąć w warkocz
- Podczas pracy z substancjami toksycznymi bądź rakotwórczymi należy postępować zgodnie z instrukcja i rozsądkiem pracownika
c) Przebieg procesu pracy na stanowisku pracy w nawiązaniu do procesu produkcyjnego (działalności) w całej komórce organizacyjnej i zakładzie pracy
d) omówienie zagrożeń występujących przy poszczególnych czynnościach na stanowisku pracy,wyników i oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą i sposobów ochronny przed zagrożeniami oraz zasad postępowania w razie awarii:
e) Przygotowanie stanowiska roboczego do określonego zadania
f) Pokaz przez instruktora sposobu wykonywanej pracy na stanowisku pracy,z uwzględnieniem metod bezpiecznego wykonywania poszczególnych czynności i ze szczególnym zwróceniem uwagi na trudne i niebezpieczne
g) Próba wykonania zadania przez pracownika pod kontrolą instruktora
h) Samodzielna praca pracownika pod nadzorem instruktora
i) Omówienie i ocena przebiegu wykonania pracy przez pracownika
MOŻLIWE ZAGROŻENIA NA STANOWISKACH PRACY
ZAGROŻENIE ŹRÓDŁO ZAGROŻENIA (PRZYCZYNA) MOŻLIWE SKUTKI ZAGROŻENIA ŚRODKI OCHRONY PRZED ZAGROŻENIAMI
Upadek na tym samym poziomie Śliska nawierzchnia Stłuczenia Wskazana ostrożność
Ostre krawędzie i powierzchnie Ostre krawędzie narzędzi,maszyny Skaleczenia zakłócenia rany rąk Wskazane jest, aby stosować środki ochronny indywidualnej
Uderzenia o przedmioty Maszyny inne narzędzia Potłuczenie złamania palców,guzy,siniaki Wskazana ostrożność
Pochwycenie przez się elementy maszyny Napędy maszyny, części obrotowe Śmierć, ciężkie uszkodzenie ciała, zdarcie skóry, zdarcie paznokci Osłony, sprawne wyłączniki, przestrzeganie instrukcji
Przygniecenie Ciągnik, inne maszyny Złamania, zmiażdżenia kalectwo śmierć Przestrzeganie przepisów
Wymuszona pozycja Praca na kolanach Choroby układu ruchu Przerwy w pracy
Zaprószenia oczu Ostrzona (wiór)z obrabianego przedmiotu, który może się dostać do oka pracownika Urazy oczu Osłony oczu lub twarzy
Pożar Spawanie gazowe lutowanie twarde Poparzenie Stosować się do instrukcji
Wybuch Spawanie gazowe lutowanie twarde śmierć Stosowanie się do instrukcji
Poparzenia termiczne Gorące elementy, płomień palnika Oparzenia Stosowanie instrukcji, stosowanie rękawic wzmożona uwaga
Porażenie prądem elektrycznym Narzędzia elektryczne Śmierć Ochronna przeciwporażeniowa sprawne narzędzia
Hałas Obrabiarki mechaniczne Uszczerbek słuchu Środki ochronny osobiste:- Stopery- Nauszniki
Substancje chemiczne Olej Alergia Rękawice
Pył Szlifierka Choroba zawodowa (pylica) Stosowanie urządzeń odpylających, środki ochronny indywidualnej
Drgania mechaniczne Pracę pilarkami łańcuchowymi, jazda ciągnikiem Choroby układu pokarmowego i ruchu Ergonomiczne siedzisko, ograniczony czas pracy, zgodnie z instrukcją przerwy w pracy
Przeciążenia układu ruchu Ręczne pracę transportowe Choroby układu ruchu Przestrzeganie norm podnoszenia prawidłowe podnoszenie
Mikroklimat Praca w różnych warunkach atmosferycznych Udar cieplny, omdlenia, przeziębienia, odmrożenia Odpowiednie ubranie, zimne lub gorące napoje, ogrzewanie kabiny
Jeżeli ryzyko zawodowe istnieje, należy podczas szkolenia zapoznać z tym ryzykiem
Wskazane jest, aby pracownik po zapoznaniu się podpisał to ryzyko.
ZASADY POSTĘPOWANIA W RAZIE WYPADKÓW LUB AWARII
- Gdy pracownik zauważy wypadek powinien w pierwszej kolejności udzielić pomocy
- Zawiadomić kierownika zmiany o zaistniałym wypadku
- Kierownik zmiany, lub inna osoba zawiadamia pracownika służby BHP o zaistniałym wypadku na terenie zakładu
- Pracownik służby BHP w wspólnie ze społecznym inspektorem pracy dokonują dochodzenia powypadkowego