Parlament Europejski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii.

Parlament Europejski to jednoizbowy parlament reprezentujący obywateli państw należących do Unii Europejskiej. Oficjalną siedzibą Parlamentu jest Strasburg, choć komisje parlamentarne i władze klubów mieszczą się w Brukseli. Sekretariat i biblioteka ma zaś swoją siedzibę w Luksemburgu.

Krótka historia

Korzenie obecnego Parlamentu Europeskiego sięgają 1952 r., kiedy na mocy Traktatu paryskiego powstało Zgromadzenie Ogólne Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Traktaty rzymskie z 1957 r. (a ściślej dołączona do nich konwencja) przekształciły je w organ wszystkich trzech Wspólnot Europejskich. Nazwa Parlament Europejski pojawiła się w 1962 roku. Parlament początkowo liczył 350 deputowanych, którzy byli wybierani przez parlamenty krajów członkowskich. W 1979 roku odbyły się pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego i od tego czasu deputowani do tego Parlamentu są wybierani w wyborach bezpośrednich przez obywateli państw członkowskich Wspólnot. Nie istnieje jedna ordynacja wyborcza do parlamentu, każdy kraj ma własne reguły liczenia głosów, ale przyjmuje się, że wszędzie wybory odbywają się w tym samym terminie. Początkowo Parlament Europejski był organem konsultacyjnym nieposiadającym żadnej realnej władzy. Po wejściu w życie Jednolitego Aktu Europejskiego (1987), Traktatu w Maastricht (1993) i Traktatu amsterdamskiego (1997) Parlament Europejski stopniowo zyskiwał szereg uprawnień, także ustawodawczych (głównie kosztem Rady).

[Edytuj]

Zakres władzy

Najważniejsze uprawnienia Parlamentu obejmują:

• współudział w tworzeniu prawa poprzez procedury konsultacji, współpracy i współdecydowania; uprawnienie to dotyczy tylko niektórych dziedzin polityki wspólnotowej, co do wielu pozostałych dziedzin wyłączne kompetencje prawodawcze ma Rada Unii Europejskiej

• procedura konsultacji

• procedura współpracy

• procedura współdecydowania

• uprawnienia budżetowe - Parlament zatwierdza corocznie budżet i udziela Komisji absolutorium z jego wykonania

• uprawnienia kontrolne

• zatwierdzanie Komisji i jej przewodniczącego

• prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów)

• prawo zadawania pytań Komisarzom

• zwyczajowa możliwość zadawania pytań Radzie

• powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich

[Edytuj]

Skład i ordynacja

Parlament Europejski liczy obecnie 732 parlamentarzystów. Jego kadencja wynosi 5 lat. Posłowie są wybierani według specjalnych ordynacji uchwalanych osobno w każdym z państw członkowskich. Podział mandatów między poszczególne kraje jest w miarę proporcjonalny do ludności krajów członkowskich z lekką nadreprezentacją krajów mniej ludnych (patrz tabela poniżej). Głosować na kandydatów może każdy obywatel UE, który ukończył 18 lat. Każdy głosuje w kraju, w którym aktualnie jest na stałe zameldowany, wg ordynacji danego kraju na kandydatów z danego kraju, niezależnie od obywatelstwa krajowego. (Czyli, jeśli Francuz przeprowadził się na stałe do Niemiec to głosuje na niemieckich kandydatów w Niemczech wg niemieckiej ordynacji).

[Edytuj]

Ordynacja wyborcza w Polsce

Uchwalona 23 stycznia 2004 r. polska ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego przewiduje możliwość kandydowania po ukończeniu 21 roku życia. Kandydatów mogą zgłaszać partie polityczne, koalicje partii oraz wyborcy.

Według ordynacji posłowie do Parlamentu Europejskiego są przedstawicielami Narodów państw UE, nie są związani żadnymi instrukcjami i nie mogą być odwołani. Mandatu posła do Parlamentu Europejskiego nie można łączyć z mandatem posła na Sejm, senatora, a także ze stanowiskami członka Rady Ministrów ani sekretarza stanu.

Wyboru wszystkich 50 posłów (w pierwszych wyborach w 2004 r., wyjątkowo 54, z powodu przydzielenia Polsce dodatkowych miejsc należnych Rumunii i Bułgarii, które nie zostały objęte rozszerzenim Unii z 2004 r.) z Polski dokonuje się w 13 okręgach wyborczych (tabela poniżej) odpowiadających obszarowi jednego lub dwóch województw (jedynie województwo mazowieckie podzielono na 2 okręgi). Głosowanie jest podobne do wyborów do Sejmu, przeliczanie głosów na mandaty dokonuje się metodą d'Hondta, jednak mandaty pomiędzy komitety wyborcze dzieli się na poziomie krajowym, dopiero później rozdziela się mandaty pomiędzy poszczególne listy okręgowe. Oznacza to, że na liczbę posłów wybieranych w danym okręgu wpływ może mieć frekwencja. W podziale mandatów uczestniczą tylko komitety, które zdobyły co najmniej 5% głosów w skali kraju (dotyczy to także koalicji).

Ordynacja przewiduje również obowiązkowe oświadczenia kandydatów (bedących obywatelami polskimi) co do ich współpracy ze służbami specjalnymi PRL i innych państw socjalistycznych. Za podanie nieprawdy nie grozi jednak pozbawienie mandatu, tak jak ma to miejsce w przypadku ordynacji do parlamentu narodowego.

Wybory do Parlamentu Europejskiego VI kadencji odbyły się 10 - 13 czerwca 2004 roku (w Polsce głosowano 13 czerwca).

[Edytuj]

Obrady Parlamentu

Kandydaci do Parlamentu startują w wyborach zwykle w barwach którejś z partii istniejącej w swoim kraju, jednak po wejściu do Parlamentu przyłączają się oni zwykle do jednej z frakcji politycznych funkcjonujących oficjalnie w Parlamencie, lub pozostają niezależni. Frakcje te odpowiadają mniej więcej ogólnemu podziałowi partii politycznych w Europie. Posłowie zasiadają w izbie parlamentu według przynależności do frakcji, a nie przynależności narodowej.

Frakcje w Parlamencie Europejskim V kadencji (stan na 17 czerwca 2005 r.)
Skrót	Nazwa	Orientacja polityczna	Miejsca w PE
PPE-ED	Europejska Partia Ludowa - Europejscy Demokraci	chadecy i konserwatyści	266
PSE	Partia Europejskich Socjalistów	socjaldemokraci	201
ALDE	Partia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy	liberałowie	89
Verts/ALE	Zieloni - Wolny Sojusz Europejski	zieloni i regionaliści	42
GUE/NGL	Zjednoczona Lewica Europejska - Nordycka Zielona Lewica	socjaliści i komuniści	41
ID	Niepodległość i Demokracja	eurosceptycy	36
UEN	Unia na rzecz Europy Narodów	eurosceptycy	27
NI	niezrzeszeni	-	29

Parlament wybiera spośród swych członków przewodniczącego na 2,5-letnią kadencję, który reprezentuje Parlament na zewnątrz i kieruje jego obradami. Obecnie przewodniczącym PE jest Josep Borrell (PSE, Hiszpania).

Parlament nie używa jednego języka obrad. Obrady Parlamentu odbywają się symultanicznie we wszystkich językach Unii, tzn. każdy poseł mówi w swoim rodzimym języku, a jego mowa jest tłumaczona na bieżąco na wszystkie pozostałe języki. Obecnie obrady są też tłumaczone na języki wszystkich państw stowarzyszonych, gdyż przedstawiciele parlamentów państw stowarzyszonych mają prawo biernego uczestnictwa w każdych obradach.

[Edytuj]

Przewodniczący Parlamentu Europejskiego (od 1962 r.)

• Gaetano Martino, 1962-1964

• Jean Pierre Duvieusart, 1964-1965

• Victor Leemans, 1965-1966

• Alain Poher, 1966-1969

• Mario Scelba, 1969-1971

• Walter Behrendt, 1971-1973

• Cornelis Berkhouwer, 1973-1975

• Georges Spénale, 1975-1977

• Emilio Colombo, 1977-1979

• Simone Veil, 1979-1982

• Piet Dankert, 1982-1984

• Pierre Pflimlin, 1984-1987

• Henry Plumb, 1987-1989

• Enrique Barón, Crespo 1989-1992

• Egon Klepsch, 1992-1994

• Klaus Hänsch, 1994-1997

• José María Gil-Robles, 1997-1999

• Nicole Fontaine, 1999-2002

• Pat Cox, 2002-2004

• Josep Borrell, 2004-

[Edytuj]

Liczebność

• 1962 - 162 posłów

• 1979 - 410 posłów

• 1981 - 434 posłów

• 1986 - 518 posłów

• 1994 - 567 posłów

• 1999 - 626 posłów

• 2004 - 732 posłów

---