Czy literatura powinna "wymierzać sprawiedliwość widzialnemu światu", czy być "zwierciadłem, które obnosi się po gościńcu". Przedstaw własne przemyślenia, powołując się na wybrane przykłady literackie. REFLEKSJE WSTĘPNE - Jako pierwsi mówili o oddziaływaniu sztuki pitagorejczycy. Stworzyli oni pojęcie katharsis, występujące w muzyce, która miała wpływać oczyszczająco na słuchaczy i doskonalić ich uczucia. Kategorię tę przeniósł do literatury Arystoteles, który w "Poetyce" przypisał tragedii zadanie wywołania u widza uczuć litości i trwogi, mających go wyzwolić i dostarczyć spokoju wewnętrznego. Koncepcja ta w wielu różnych interpretacjach wracała w następnych epokach, wzbogacona o refleksję nad społecznym oddziaływaniem sztuki i jej wychowawczymi zadaniami. Dosyć szybko zauważono, że literatura może utrwalać pożądane postawy, kształtować wzorce osobowe czy zwalczać określone zjawiska. Jednak najważniejszą jej funkcją wydaje się odkrywanie i nazywanie istotnych problemów nurtujących czytelników oraz stawianie zasadniczych pytań o sens świata i ludzkiego życia. Czy można więc rozdzielić zadania poznawczo - estetyczne literatury od jej oddziaływania wychowawczego.
Arystotelesowska zasada mimesis i jej związek z teorią powieści - lustra. Arystoteles nakazał w "Poetyce", by sztuka naśladowała naturę. Wiele wieków później Stendhal sformułował definicję powieści będącej "zwierciadłem, które obnosi się po gościńcu". Trudno nie dopatrzyć się podobieństwa między tymi dwoma poglądami. Cóż bowiem może kryć się pod metaforą lustra, jeśli nie literatura odbijająca rzeczywistość z fotograficzną dokładnością? Jej zdanie ma polegać na naśladowaniu świata realnego, uwzględniającym każdy aspekt obserwowanej codzienności.
Praktyczne zastosowanie zasady "lustra" można zaobserwować w powieści H. Balzaca "Ojciec Goriot". Pisarz był wiernym kronikarzem swojej współczesności i podkreślił: "[...] ja nie wymyślam ludzkiej natury, obserwuję ją im staram się odmalować taką, jaka jest". Warto zastanowić się, jakie elementy świata przedstawionego jego powieści sprawiły, że potomni przyznali, iż wyraził prawdę o swojej epoce "wierniej aniżeli wszystkie dzieła historyków".
Technika pisarska Balzaca opiera się na trosce o szczegół: dokładna topografia Paryża i drobiazgowe opisy wnętrz wprowadzają nas w czas i miejsce akcji. Postacie są mocno osadzone w środowisku społecznym i reprezentują różne jego warstwy: mieszkańcy pałaców dzielnicy Saint - Germain kontrastują z wynajmującymi pokoje w mieszczańskim pensjonacie pani Vauquer. Pisarz portretuje charakterystyczne typy epoki, dba o prawdopodobieństwo ich wyglądu zewnętrznego , zachowania się i poglądów: Rastignac jest typowym młodym człowiekiem, pragnącym osiągnąć sukces w Paryżu, a córki Goriota skupiają w sobie cechy kobiet robiących salonową karierę. Charakterystyczna dla powieści - lustra jest także umiejętność odczytywania przez narratora cech charakteru i przeszłości postaci wyłącznie z jej wyglądu zewnętrznego .
W narracji autorskiej Balzac ogranicza się do uogólniających refleksji, natomiast krytycznym komentatorem praw rządzących życiem czyni jednego z bohaterów powieści - Vautrina, wyidealizowanego przestępcę, który jest sędzią surowym i pełnym pogardy dla świata .
Obiektywną i "przezroczystą" narrację odautorską, umożliwiającą bezpośrednie obcowanie ze światem przedstawionym, znajdujemy także w "Lalce" B. Prusa - powieści ukazującej "polskich idealistów na tle społecznego rozkładu" . Jej bohaterowie, będąc jednostkami o bogatej osobowości. są także reprezentantami swych środowisk, co pozwala pisarzowi analizować socjologiczne uwarunkowania powieściowych wydarzeń . W utworze "odbija się jak w lustrze" 19 - wieczna Warszawa i problemy jej mieszkańców: zdegradowanie arystokracji, egoizm mieszczaństwa i bieda Powiśla .
Pamiętnikarska opowieść J. Ch. Paska o życiu szlachcica i ośmieszenie konserwatyzmu Sarmatów w "Powrocie posła" J. U. Niemcewicza . Napisane u schyłku 17 wieku "Pamiętniki" Paska ze względu na zawartość i zasięg tematyczny są ważnym i wiarygodnym źródłem historycznym ukazujący życie szlachty. Stanowią także dokument mentalności przeciętnego barokowego sarmaty. Pasek nie zdobył się na krytycyzm wobec siebie i swojej grupy społecznej, dlatego w jego wspomnieniach , jak w zwierciadle odbija się szlachta - odważna, waleczna, fanatycznie przywiązana do złotej wolności i do wiary katolickiej .
Oświecenie postawiło przed literaturą nowe wyzwania, które podjął J. U. Niemcewicz . W "Powrocie posła" wykorzystuje on ograny schemat komediowy, by wpisać w niego aktualne treści polityczne, ściśle powiązane z reformatorskimi działaniami Sejmu Wielkiego. Opowiadając się za ograniczeniem przywilejów szlacheckch, kompromituje przez ograniczonego sarmatę - Starostę Gadulskiego, chlubiącego się swą głupotą, ignorancją i konserwatyzmem .Niemcewicz przeciwstawia Gadulskiemu oświeconego patriotę, Podkomorzego, często operuje kontrastem i wyolbrzymieniem, traktując "Powrót posła" jako narzędzie w walce politycznej .
Podjęta w "Panu Tadeuszu" próba podtrzymania na duchu społeczeństwa a krytyczny rozrachunek z wadami Polaków w "Grobie Agamemnona". A. Mickiewicz ukazuje w swojej epopei mentalność i obyczajowość szlachty z początku 19 wieku . Akcję utworu umieszcza na Litwie, prezentuje panoramę "kraju lat dziecinnych", dba o piękno szczegółu . Epicki narrator stara się zachować dystans wobec sarmackiej egzotyki . Zbiorowość wyposażona jest w zalety (patriotyzm, waleczność) i wady (prywatę, pieniactwo, pychę, umysłową ciemnotę), jednoczy się wokół tradycji i dzieli z powodu majątku , osobistych porachunków. Realistycznemu spojrzeniu na tę grupę społeczną towarzyszy przeświadczenie, że jest ona zdolna do wewnętrznego przeistoczenia się, czego przykładem mogą być: ewolucja Jacka Soplicy oraz postawa Tadeusza i Zosi, którzy uwłaszczają chłopów . Postawa dokumentalisty przyjęta w "Medalionach" przez Z. Nałkowską. "Medaliony" są miniaturami prozatorskimi, których artyzm opiera się na prostocie środków wyrazów i na wierności faktom . Narratorzy poszczególnych opowiadań to zwykli ludzie, opowiadający o swoich doświadczeniach. Ich osobowość jest zniszczona przez wojnę, lecz oni tego nie dostrzegają. Każda z opowieści jest dokumentem przeżyć jednostki, ale równocześnie stanowi skrót doświadczeń powszechnych .
Narrator odautorski nie komponuje bezpośrednio faktów, podkreśla tylko ich autentyczność, sięgając do zabiegów właściwych reportażom . Nałkowska nie wykracza poza to, co sama mogła ujrzeć i usłyszeć, pracując w Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich. Jednak, dobierając fakty i operując przemilczeniem , wywołuje u czytelnika szok emocjonalny. Udowadnia, że zło, które zatriumfowało podczas wojny, jest rezultatem systemu faszystowskiego, jego jasno określonych celów i metod działania Z problemem obozów koncentracyjnych pisarze nie mogą się zmierzyć bez zastosowania nowych technik, obcych wcześniejszej literaturze . b) Dążenie do maksymalnego obiektywizmu i wyciszenia emocji nie jest przeszkodą w "wymierzaniu sprawiedliwości" .c) "Odbicie w lustrze" może być bardziej szokujące niż bezpośrednia ocena moralna prezentowanych wydarzeń .
REFLEKSJE KOŃCOWE .
A . Warto zastanowić się, czy światu, w którym żyjemy, może wystarczać literatura spełniająca tylko jedną z przypisywanych jej w temacie funkcji . Czy, żyjąc w rzeczywistości nieprzejrzystych norm moralnych , zadowolimy się literackim odbiciem tego chaosu ? A może wymagana przez literaturę wierność odwiecznym zasado etycznym wydaje się nam sztuczna i nie potrzebna?
B . Ponieważ kształt dzieła zależy od celu, jaki stawia sobie autor, trzeba także zastanowić się, które ujęcia są atrakcyjne dla współczesnego czytelnika. Czy zrozumieniu świata i człowieka lepiej służy obiektywny opis rzeczywistości, czy wywołanie wstrząsu i niepokoju moralnego? Czy literatura może w czymkolwiek pomóc współczesnemu człowiekowi? Jacy jesteśmy naprawdę?
Opinie młodego Polaka o naszych narodowych wizerunkach utrwalonych w literaturze. 1 WSTĘP: A. Inspirujące cytaty. "Prawdy tego narodu odkrywają poeci, a nie politycy. Nie rozumie Polski ten, kto nie wsłuchuje się w głos polskiej literatury" (Adam Michnik) .
"Jesteśmy albo bohaterami, albo nicponiami; charakterów średnich, na których głównie spoczywa budowa społeczna, mamy bardzo mało" (Wacław Berent)
B. przykłady refleksji wstępnych. 1. Panuje powszechne przekonanie, że każdy naród wyposażony jest w szczególne i trwałe cechy charakteru, czego odzwierciedleniem są stereotypowe sądy o różnych nacjach, utrwalone chociażby w przysłowiach czy w dowcipach. Wiemy, że Szkoci są skąpi, Niemcy zdyscyplinowani, Anglicy zarozumiali, Polacy mądrzy po szkodzie, a Węgrzy to nasi bratankowie i do szabli, i do szklanki .
Jeśli jednak przyjrzymy się literaturze, dojdziemy do wniosku, że taki obiegowy narodu portret własny nie jest ani jednoznaczny, ani niezmienny. W przypadku Polaków na jego kształt wpływa przede wszystkim historia. To ona sprawiała , że w kreowaniu narodowego wizerunku popadliśmy w skrajne stany ducha: od samouwielbienia i kultu własnej doskonałości do kompleksu niższości i chłostania wad, od mitologizacji do bolesnych rozrachunków .
Współczesność także nie jest wolna od tych ambiwalencji, dlatego warto zastanowić się , który z literackich portretów Polaka wpłyną na naszą świadomość. Czy jego oddziaływanie jest twórcze, czy może destrukcyjne i paraliżujące? Czy warto godzić się ze stereotypami, czy może lepiej uwierzyć, że nie ciążą one nad narodem jak fatum?
2 . U schyłku 20 wieku świat staje się coraz mniejszy, żyjemy w globalnej wiosce, granice państw nie stanowią barier nie możliwych do pokonania. Rzeczywistością stają się niedawne marzenia o zjednoczonej Europie, postępuje unifikacja gospodarcza i prawna, upodabniają się gusty i modele życia. Z drugiej jednak strony coraz większa grupa ludzi odczuwa potrzebę jasnego określenia swojej odrębności, inności, by nie stać się bezimienną cząstką ujednoliconego świata. Ważnym elementem kształtowania takiej postawy jest identyfikacja z własnym narodem, sięgnięcie do korzeni, poznanie tego, co przez wieki formowało świadomość narodową.
Gall Anonim w swojej "Kronice polskiej" opowiada historię o ubogim kmieciu Piaście, u którego na uroczystości postrzyżyn syna pojawiają się dwaj tajemniczy goście - wysłańcy Boga - rozmnażający w cudowny sposób jadło. Ziemowit zostaje później władcą Polski, dając początek dynastii piastowskiej.
Legenda ta łączy wizerunek naszej nacji z takimi cechami, jak prostota, pobożnoś, uczciwoś, pracowitość i gościnność. Akcentuje sielskość charakteru narodowego, do której w 19 wieku, czyli już w dobie rozbiorów, nawiąże Kazimierz Brodziński ("O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej"), przekonując o wyjątkowej doskonałości moralnej Polaków, której fundamentem było rolnictwo, związek z ziemią i prace wiejskie. Te elementy miały z jednej strony kształtować łagodność, cnoty patriarchalne i miłość do ojczystego zagonu, a z drugiej - patriotyzm i męstwo w obronie kraju.
Podobnie wyidealizowany obraz Polaka, zrodzony z tęsknoty za ojczyzną, pojawia się w wierszu Cypriana Kamila Norwida "Moja piosnka". Poeta z pamięci przywołuje kraj, "gdzie kruszynę chleba podnoszą z ziemi przez uszanowanie dla darów nieba, gdzie winą jest dużą popsować gniazdo na gruszy bocianie, gdzie ludzie mają tak za tak - nie za nie".
Eliza Orzeszkowa w "Nad Niemnem" ukazuje zaścianek Bohatyrowiczów jako miejsce przypominające Arkadię. Jego mieszkańcy żyją w harmonii z naturą, traktując ciężką pracę na roli dowód patriotyzmu, wartość nobilitującą, nadającą sens istnieniu jednostki. Na ten portret Polaków wpłynęły pozytywistyczne idee organicznikowskie, połączone z kultem tradycji niepodległościowych, zwłaszcza powstania styczniowego.
Sielski wizerunek naszego narodu jest bardzo wyidealizowany, więc trudno mu sprostać konfrontacji z rzeczywistością. Ta wręcz mitologiczna koncepcja Polaka - rolnika z perspektywy 20 wieku wydaje się nieco anachroniczna. Z wzorcem sielskim twórcy silnie łączą patriotyzm rozumiany jako gotowość do obrony kraju. Ilustracją takiej koncepcji są słowa Stanisława Staszica napisane już po utracie niepodległości: "Naród jest w swoim charakterze dobry, ludzki, a zarazem dzielny. Do swej ojczyzny nad wszystko przywiązany. [...] gotów dla odzyskania imienia jestestwa przelać swą krew i poświęcić wszystkie majątki".
Wincenty Kadłubek w swojej "Kronice polskiej" pisze o naszych przodkach: Polacy nie widzą przyjemności w posiadaniu złota, lecz w rozkazywaniu tym, którzy posiadają złoto i większą hańbą jest się dać przekupić niż ulec w walce. Kronikarz często przemilcza klęski polskiego oręża, eksponując zwycięstwa i podkreślając jedność narodu szczególnie uwidaczniającą się w chwilach zagrożenia.
Również Jan Długosz przytacza legendę z czasów Bolesława Krzywoustego, który wysłał swojego wojewodę Skarbka z poselstwem do króla niemieckiego. Ten, pragnąc nastraszyć posła swoją potęgą, ukazał mu skarbiec, oświadczając, że tym pokona Polaków. Na to wojewoda rzucił do skrzyni z klejnotami swój pierścień, mówiąc "Idź złoto do złota, my Polacy wolimy żelazo".
Dalszej idealizacji szlachty polskiej, utożsamianej wówczas całym narodem, sprzyja mit o sarmackim pochodzeniu tej grupy społecznej. Szesnastowieczni kronikarze, zwłaszcza Marcin Bielski i Marcin Kromer, uzasadniają historycznie, że rycerstwo polskie i wywodząca się z niego szlachta pochodzi od starożytnych Sarmatów, dzielnych jeźdźców i wojowników. Ten mit stał się podstawą całej ideologii, która w sposób wyjątkowo silny wpłynęła na świadomość wielu pokoleń Polaków i ukształtowała wizerunek naszego narodu także w innych krajach.
Dokumentem mentalności przeciętnego szlachcica 17 wieku są "Pamiętniki" Jana Chryzostoma Paska.
Za prekursora mesjanizmu niektórzy uważają barokowego poetę Wespazjana Kochowskiego, który w swojej "Psalmodii polskiej" głosi, że Polacy - Sarmaci są narodem wybranym przez Boga i w bożych planach wyznaczono im szczególne miejsce. Znakiem tego wyróżnienia i nieustającej opieki stwórcy jest zwycięska bitwa pod Wiedniem, misją zaś naszego kraju jest być przedmurzem chrześcijaństwa.
Za Chrystusa narodów uznał Polskę Adam Mickiewicz w "Dziadach cz. 3" i w "Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego". Utwory te wyjaśniały przyczyny klęsk zrywów niepodległościowych (zwłaszcza powstania listopadowego) oraz nadawały sens cierpieniom Polaków prześladowanych przez zaborców. Przeprowadzając analogię pomiędzy dziejami Chrystusa i narodu polskiego, Mickiewicz wskazuje na to, że Polacy są jedynymi sprawiedliwymi w świecie zła i niesprawiedliwości, a ich zadaniem jest cierpienie i odkupienie grzechów innych narodów. Kiedy nadejdzie właściwa pora, Polska zmartwychwstanie i wskaże wszystkim ludom drogę do prawdziwej wolności i braterstwa.
Już literatura renesansowa zawiera szereg informacji, które nie nastrajają optymistycznie, mimo iż przeżywaliśmy wówczas jako państwo okres rozkwitu. Twórcy tego okresu dostrzegają szczególnie takie wady szlacheckie, jak prywata, egoizm, samowola i nadmierne przywiązania do spraw materialnych.
Jacy jesteśmy my Polacy? Który z prezentowanych portretów jest nam najbliższy, a o którym chętnie zapomnielibyśmy? Jakie wzorce postaw okazały się najbardziej żywotne i najsilniej zaciążyły na naszej mentalności narodowej? Czy ukształtowane stereotypy stanowią o naszej sile, czy raczej o słabości? Co młodzi Polacy mogą z dumą opowiadać o narodzie swoim rówieśnikom z Europy?
Jan Paweł 2 powiedział "Dzieje narodu zasługują na właściwą ocenę wedle tego, co wniósł on w rozwój człowieka i człowieczeństwa, w jego świadomość, serce, sumienie". "Żaden człowiek siły swojej nie zna, dopóki jej w potrzebie z siebie nie dobędzie" E. Orzeszkowa. Twoje refleksje nad literackimi przykładami heroizmu. 1 WSTĘP. Trzy propozycje wstępu: A. Na przestrzeni wieków literatura ukazywała kolejnym pokoleniom przykłady postaci, które mogły być wzorami do naśladowania, ponieważ prezentowały heroiczną postawę wobec zastanej rzeczywistości, biegu historii czy niesprawiedliwości świata. W moim przekonaniu heroizm wymaga niezwykłych predyspozycji, męstwa i odporności, dlatego kojarzy mi się z nieprzeciętnymi jednostkami i wielkimi czynami, z patosem walki i śmierci.
Czy człowiek zna siłę, jaka w nim tkwi? Czy w godzinie próby okaże się tchórzem czy bohaterem? Skąd czerpać wzorce do naśladowania? Stawiam sobie te pytania, podobnie jak wielu młodych ludzi, którym dzisiejszy świat wydaje się przerażająco szary, zabiegany w pogoni za dobrobytem, skupiony na gromadzeniu i na konsumpcji.
Jeśli przyjmiemy za Platonem, że nasze życie jest odbiciem bytu idealnego, w naszych poszukiwaniach sięgniemy po wzorce stworzone przez literaturę, przywołamy herosów, którym zwykły człowiek może pozazdrościć tylko siły, odwagi, nieugiętości.
Heroizm kojarzony jest z niezwykłym męstwem, walką, poświęceniem, chwalebną śmiercią, sławą. Współcześnie jednak zdarza się opaczne rozumienie tego pojęcia - pozbawia się je aspektu cierpienia i konieczności wyzbycia się egoizmu, zapomina się o kosztach przyjęcia postawy heroicznej.
Telewizja, kino czy literatura popularna kreują bohatera o nieprzeciętnych zdolnościach i umiejętnościach, często nieomalże nadczłowieka.
2 ROZWINIĘCIE.
Archetypy heroicznych rycerzy i postaci do nich nawiązujące - czy mogą obronić się we współczesnych czasach? 1. Antyczni herosi: Herakles - wzór człowieka, który zasłużył sobie na nieśmiertelność przez swoje czyny, wytrwałość i pracę; Achilles - ideał młodzieńca ceniącego przyjaźń i gardzącego kłamstwem, przedkładającego krótkie, ale pełne chwały życie nad gnuśną i długą egzystencję: Hektor - najdzielniejszy i najszlachetniejszy z bohaterów wojny trojańskiej.
Czy jedyną konsekwencją heroizmu walki jest chlubna śmierć?
1. Dokonywane pod presją historii wybory Konrada Wallenroda - bohatera mickiewiczowskiej powieści poetyckiej, świadomego etycznych konsekwencji decyzji o podjęciu walki podstępnej ( "[...] stokroć przeklęta godzina ,/ w której od wrogów zmuszony chwycą się tego sposobu"); samobójstwo Konrada jako dowód poniesionej przez niego klęski osobistej.
2. Tragizm pokolenia K. K. Baczyńskiego skazanego przez wojnę na zagładę, zmuszonego do walki i do wyrzeczenia się wartości świadczących o człowieczeństwie "Ten czas" ("My sami - tacy mali, krok jeszcze - przejdziem w mit"; "Nie stanie naszych serc . Taki to mroczny czas") "Pokolenie ("Nas nauczono. Nie ma miłości. [...] sumienia [...] litości", "Elegia o chłopcu polskim" ("Czy to była kula, synku? Czy to serce pękło?")
Pojęcie heroizmu komplikuje się, gdy przyjrzymy się bliżej jednostkom zmuszonym do podjęcia decyzji pod presją historii . Zarówno romantyczni spiskowcy, jak i dwudziestowieczni Kolumbowie - są niewątpliwie zwykłymi ludźmi, którzy w potrzebie "dobywają z siebie siłę". Walczą i poświęcają się, lecz nie daje im to satysfakcji, bo ofiarują nie tylko własne życie, ale i niszczą cały swój świat wartości. Wyrzekają się ładu moralnego - tego, co antycznym i średniowiecznym herosom dawało wewnętrzne oparcie i zapewniało ludzki szacunek. Nie mogą wygrać - ich wybory obciążone są bowiem piętnem tragizmu. Stają się równocześnie winowajcami i ofiarami.
Czy u schyłku 20 wieku rozumiemy męstwo Prometeusza i podobnych mu bohaterów?
1. Antyczny tytan Prometeusz - to typ heroicznego bohatera, sprzeciwiającego się tolerowaniu zła na świecie; traktuje on rezygnację jako postawę sprzeczną z naturą ludzką; jest gotowy do najwyższych poświęceń w imię dobra ludzi.
2. Szlachetność intencji Konrada z 3 cz. "Dziadów" A. Mickiewicza, ryzykującego zbawienie duszy w walce z Bogiem o wolność i szczęście uciemiężonego przez zaborców narodu polskiego. ("On kochał naród. On kochał wiele. On kochał wielu").
3. Heroizm moralny bohaterów S. Żeromskiego - Stanisławy Bozowskiej i Tomasza Judyma - realizujących z romantycznym poświęceniem pozytywistyczne hasła pracy na rzecz społeczeństwa; postawa wypływająca z nakazów sumienia, nieprzejednana, przekreślająca aspiracje jednostkowe i dlatego tragiczna.
Jakie postawy heroiczne prezentują bohaterowie.
1. Zwycięstwo moralne Antygony skazanej na śmierć za posłuszeństwo prawom boskim, miłość do brata i spełnienie obowiązku wobec niego. Warto podkreślić heroizm bohaterki przez zestawienie jej postawy z biernością i słabością Ismeny.
2. Dotrzymywanie wierności samemu sobie i drugiemu człowiekowi, bezkompromisowość Conradowskiego Lorda Jima.
REFLEKSJE KOŃCOWE.1. Czy nagroda za bohaterstwo jest dostateczną motywacją do ponoszenia przez jednostkę ofiar? Czy maksymalizm etyczny, sprzeczny z aspiracjami jednostkowymi, jest propozycją atrakcyjną dla współczesnego człowieka? Jakie uczucia i emocje budzą czyny heroiczne? Czy ludzie schyłku wieku mogą odnaleźć w przykładach literackich odpowiedzi na pytanie o sens życia i istotę człowieczeństwa?
2. Czesław Miłosz powiedział: "Nie jesteś jednak tak bezwolny, / A choćbyś był jak kamień polny, / Lawina bieg od tego zmienia / Po jakich toczy się kamieniach. [...] Możesz, więc wpłyń na bieg lawiny. / Łagodź jej dzikość, okrucieństwo, / Do tego też potrzebne męstwo".