Bezproblemowy podział
2004-06-30

Dominik Kucharczyk

Dysk bez partycji jest mało użyteczny. Zanim zaczniemy go używać, najpierw musimy założyć partycje. Przedstawiamy jak to zrobić w różnych wersjach Windows. Windows 9x/Me - podział dysku na partycje Zaczynamy od uruchomienia komputera albo z dyskietki startowej (na której znajduje się program fdisk i format), albo z płyty instalacyjnej Windows. W drugim przypadku z menu uruchomieniowego płyty instalacyjnej wybieramy opcję Uruchom z obsługą CD-ROM.       Partycja podstawowa       Po uruchomieniu się DOS-a wpisujemy polecenie:       fdisk       Na pytanie programu o włączenie obsługi dużych dysków odpowiadamy twierdząco (T) - rys. 1.       Pojawi się główny ekran opcji programu fdisk. Standardowo zawiera on 4 pozycje (ewentualnie 5, gdy w komputerze mamy zainstalowany więcej niż jeden dysk twardy; wtedy,zanim przejdziemy do dalszych działań, najpierw wybierzemy opcję 5 i właściwy dysk twardy). Zaczynamy od utworzenia partycji podstawowej. W tym celu wybieramy opcję 1 (Utwórz partycję DOS lub logiczny dysk DOS - rys. 2).       Kolejny ekran pozwala na wybór typu tworzonej partycji. Wybieramy 1 (Utwórz pod­stawową... - rys. 3).       Program rozpocznie procedurę sprawdzania spójności dysku, jest ona w przypadku bardzo pojemnych dysków, niestety, dość długotrwała. Po jej zakończeniu decydujemy, czy przydzielić tworzonej partycji całą dostępną przestrzeń. Zgodnie z wcześniejszą sugestią podziału dysku na trzy partycje odpowiadamy przecząco na to pytanie (rys. 4). Program ponownie rozpocznie długotrwałą i niepotrzebną procedurę spójności dysku, po czym będziemy mogli wprowadzić rozmiar tworzonej partycji podstawowej. Tu przykładowo wybraliśmy rozmiar partycji 20 GB. Wartość tę należy podać w megabajtach (czyli 20 GB x 1024 = 20480 MB) albo procentowo określić, jaką część przestrzeni całego dysku ma zająć tworzona partycja (rys. 5).       Po zatwierdzeniu powyższych operacji klawiszem Enter zobaczymy ekran podsumowania z informacją o pojemności partycji i przydzielonej jej literze dysku (rys. 6). Teraz należy uaktywnić utworzoną partycję. Cofamy się do menu głównego fdisku i wybieramy opcję nr 2, wskazując na utworzoną właśnie partycję podstawową (rys.7). Użytkownicy, którzy chcą utworzyć tylko jedną partycję (np. na instalację systemu), a pozostałą część dysku chcą podzielić innymi narzędziami, na tym etapie kończą pracę, wychodząc z programu klawiszem Esc.       Jednak gdy chcemy kontynuować podział, klawiszem Esc cofamy się do menu głównego. Przed nami pozostała część dysku do podziału.       Ustawiamy partycję rozszerzoną i dyski logiczne       Z menu głównego wybieramy opcję nr 1 (Utwórz partycję...), a następnie - na kolejnym ekranie - nr 2 (Utwórz rozszerzoną... - rys. 8). Po czym program ponowi irytujące sprawdzanie spójności dysku...       Po zakończeniu sprawdzenia pojawi się znane już nam pytanie o wielkość partycji. Jeżeli na partycję rozszerzoną chcemy przeznaczyć pozostałe miejsce na dysku twardym, nie trzeba niczego wprowadzać. Wystarczy potwierdzić domyślnie wprowadzaną przez program wartość klawiszem Enter (rys. 9).       Ekran podsumowujący potwierdzi założenie partycji (rys. 10). Czas na zdefiniowanie dysków logicznych. Wciskamy klawisz Esc. Program "zauważy", że nie ma jeszcze żadnych dysków logicznych i "uraczy" nas kolejnym sprawdzeniem spójności dysku.       Po zakończeniu sprawdzenia spójności na ekranie pojawi się żądanie wprowadzenia rozmiaru dysku logicznego. Najwygodniej jest wprowadzić wartość procentową: np. 50%, gdy tworzymy dwa równych rozmiarów dyski logiczne (rys. 11)       Po zatwierdzeniu wprowadzonej wartości na ekranie pojawi się wiersz z parametrami utworzonego dysku logicznego (rys. 12), a program ponownie będzie sprawdzał spójność dysku.       Pozostaje nam teraz tylko zatwierdzić sugerowaną przez program wielkość drugiego dysku logicznego klawiszem Enter. Na ekranie pojawi się kolejny wiersz opisujący drugi dysk logiczny oraz komunikat, że całe dostępne miejsce zostało już przyporządkowane dyskom logicznym.       Opuszczamy program fdisk dwukrotnym wciśnięciem klawisza Esc i restartujemy komputer. Kolejnym etapem będzie formatowanie utworzonych partycji i dysków logicznych. Funkcjonalność narzędzi do podziału i formatowania dysków twardych jest bardzo różna i zależy od tego, z jakiej wersji Windows korzystamy. Zamieszczamy przewodniki czytelnie przedstawiające sposób dzielenia dysku na partycje w każdej wersji Windows od 9x po XP, przy czym założyliśmy podział dysku na kilka partycji. Dlaczego? Otóż mając do dyspozycji dysk o pojemności nierzadko już dziś przekraczającej 100 GB, warto podzielić go na kilka partycji, z których każda będzie przeznaczona dla innego typu danych. Dzięki temu zyskamy większe bezpieczeństwo i porządek. Przykładowo dobrym pomysłem jest podział na trzy partycje. Na pierwszej znajdzie się system operacyjny, na drugiej istotne dokumenty i prace, a trzecią pozostawimy na część "rozrywkową". Taki schemat uwzględnialiśmy w poradnikach dotyczących partycjonowania w Windows 9x/Me oraz Windows XP.       Zwiększone bezpieczeństwo danych wynika z prostej kalkulacji - łatwiej jest zrobić kopię zapasową partycji zawierającej system operacyjny, gdy ma ona rozmiar np. 10 GB, a nie cały dysk (np. 160 GB).   Zapis dopiero przy wyjściu Jeżeli podczas korzystania z programu fdisk popełniliśmy błąd (np. wprowadzając inną niż zamierzaliśmy pojemność tworzonej partycji), nie kończymy pracy programu za pomocą klawisza Esc, gdyż spowoduje to zapisanie wprowadzonych modyfikacji do tablicy partycji na dysku twardym. Zamiast tego należy wcisnąć klawisz Reset na obudowie komputera (lub użyć "trójklawiszowego zaklęcia": Ctrl-Alt-Del) i ponownie uruchomić program fdisk z dyskietki startowej.   Błędny pomiar fdisku Uwaga dla użytkowników dysków o pojemności większej niż 100 GB: pojemność dysku wyświetlana w fdisku będzie błędna, co wynika z faktu, że Microsoft na określenie pojemności dysku w MB przeznaczył jedynie 5 cyfr - to za mało dla dysku większego niż 100 GB.       Na szczęście wyświetlanie błędnej wartości nie ma wpływu na tworzoną partycję, jej rozmiar zostanie przydzielony zgodnie z naszymi wskazaniami. Jeżeli chcemy utworzyć jedną partycję na całym dysku, jej pojemność zadeklarujmy wskaźnikiem procentowym (100%).

Wyłączenie sprawdzania spójnościdysku
fdisk charakteryzuje się dość irytującą właściwością: w trakcie tworzenia partycji działania użytkownika co i rusz są przerywane długotrwałym sprawdzaniem spójności dysku. Funkcja ta przydatna była w czasach, gdy dyski nie miały rozbudowanych mechanizmów samodiagnostyki, obe- cnie jest ona w praktyce zbędna i na szczęście można ją ominąć. Należy tylko program fdisk uruchomić z odpowiednim nieudokumentowanym przełącznikiem poleceniem:
      fdisk /actok
      Teraz program nie będzie już przeprowadzał długotrwałego sprawdzania spójności dysku.
 
Duże dyski a FAT32
Windows XP umożliwia zakładanie na dyskach twardych zarówno partycji działających w systemie plików NTFS (standardowych dla Windows NT/2000/XP), jak i FAT/FAT32 (standardowych dla starszych wersji Windows). Jeżeli na jednym komputerze korzystamy z Windows 9x/Me oraz Windows XP, warto rozważyć sformatowanie nowego dysku w systemie FAT32, gdyż dysk z systemem plików NTFS nie będzie widoczny, gdy komputer będzie działał pod kontrolą Windows 9x/Me. Pamiętajmy, że system Windows XP nie umożliwia tworzenia partycji/dysków FAT32 o pojemności większej niż 32 GB. Dlatego też, aby utworzyć partycję FAT32 o większej pojemności, należy użyć narzędzi ze starszych wersji Windows.
 
Konwersja na NTFS
Jeżeli na wybranej partycji bądź dysku chcemy zmienić system plików z FAT32 na NTFS, nie musimy usuwać danych i tworzyć partycji od nowa. Wystarczy użyć wbudowanego w Windows XP polecenia convert. Przedtem należy jednak zdefragmentować dysk/partycję, którą chcemy konwertować (np. za pomocą programu Defragmentator dysków). Po defragmentacji partycji konwersję uruchamiamy poleceniem:
      convert d: /fs:ntfs
     
 
Zła pojemność?
Jeżeli zakupiłeś dysk o pojemności 120 GB i tworząc na nim partycję, dowiadujesz się, że masz do dyspozycji tylko ok. 111 GB, to… wszystko jest w porządku. Różnica ta wynika z odmiennych podstaw, według których wyliczają pojemności dysków - odpowiednio - producenci dysków i system operacyjny. Producenci stosują konwencję dziesiętną, w której 1 kB = 1000 B, 1 MB = 1000 kB, 1 GB = 1000 MB, itd. Tymczasem system operacyjny operuje na arytmetyce dwójkowej, a nie dziesiętnej. Dla systemu operacyjnego (nie tylko Windows, także dla dowolnego programu działającego na komputerze) 1 kB to 1024 B (210), 1 MB = 1024 kB, a 1 GB = 1024 MB. Zatem łatwo wyliczyć, że dysk oznaczony przez producenta jako 120 GB ma 120 000 000 000 bajtów, co po przeliczeniu - w systemie operacyjnym - daje ok. 111 GB.

---