Semestr I- pojecia
UBIÓR:
1.Chiton - zdobione wzory geometryczne, barwy spokojne( W komedii jaskrawe);pod spodem watowany, aby utrzyma© proporcje z maska postaci)
2.Kimationy-plaszcz kobiecy na chiton.
3.Chlamidy krótki płaszcz męski.
.Pinos - malowane panele na scenie.
.Periaktol zdobione bryły przestrzenne.
.Enkulema -machina teatralna, wózek , na kółkach, na którym wyeksponowany był żywy obraz ,np. zwłoki Agamemnona
Bronteion - skórzany wór wypelniony kamieniami, opuszczany na blache, w celu uzyskania efektu burzy,
Keraunos- imitacje blyskawic
Monodia (śpiew) sytuacje szczególnego cierpienia,gdy slowa nie były w stanie wyrazic cierpienia.
Stichomythia- szybka wymiana zdan;po wersie.
Hemistychomythia- szybka wymiana zdań po pól wersa.
Tyrada- dlugie mowy bez akompaniamentu. Trudne bo dlugie. Rygorystyczne meritum.
Recytacja z akompaniamentem kitary i aulos, wypowiadane przez postac o niskim pochodzeniu społecznym.
Kitara i aulos- instrumenty w starozytnosci
Kosmos -partie równoczesnego (naprzemiennego) śpiewu aktorów/solistów z chórem
Ferrara- (włoska komedia). Komedie Florovisiego i Ariosta w duchu łacińskich wzorow. Ariosto: „Szkatulka”. `Oszuści”,”Rajfurka”,”Szarlatan”,”komedia akademicka”. Epizody w jego komediach SA żywe, język świeży, a a atmosfera Plauta subtelnie przetworzona w taki sposób, ze plautowska komedia prymitywnych apetytow seksualnych, staje się komedia romantycznej przygody.
Łajdak doskonały - typ bohatera u Seneki- zbrodniarz rozkoszujący się swoimi zbrodniami- lubil go Szekspir i autorzy Kom. Dell.
Agon - współzawodnictwo, walak, forma dialogu bardzo dynamiczna. Walka na slowa 2 protagonistow
Soliści- aktorzy w teatrze greckim z czystym glosem .
Maska - tworzyla rodzaj pudla rezonansowego.Maski kobiece -biale.Mezczyzn kolorowe,w zależności od tego kim kto był.
Parateatr - teatr dio czasow Dinozji Wielkich w Grecji.
Teatr - nazwa od greckiej widowni(theatron- widownia,czynność patrzenia)
Corral - teatr pohiszpanski.
Skene- budynek sceniczny przed którym grano
Proscenium- tu grano
Orchestra- tanecznica, to miejsce przeznaczone dla chóru
Chorodidaskalos - koordynowal reżyser od choru
Didascalos - reżyser od partii solistycznych, bardzo często był to sam tragediopisarz.
Chór - najstarszy trzon tragedii; 50 osob. Ajschylos rozbil go na 4 mniejsze grupy po 12 osob. Dwunastka zostala ustalona wielkością choru do czasu, gdy Sofokles nie zwiększył jej do 15- 3 rzedu po 5 osob. Stopniowo zmniejsza się udzial choru w czesci dramatycznej
Moralitety - pomiędzy postaciami biblijnymi a fikcyjnymi; personifikacje. Wszystkie postaci wprowadzone na scenę są postaciami abstrakcyjnymi; większość z nich reprezentuje cnoty i przywary. (Pogaństwo, Synagoga, Hipokryzja i Herezja).
Akcja: postać centralna (Ludzkość, Rodzaj ludzki, Dziecię) jest przedmiotem pokus, przeżywa upadek i w końcu uzyskuje przebaczenie.
Najbardziej typowym i najlepszym ze wszystkich moralitetów jest anglo-holenderski „Każdy” - Eyeryman. Bóg wzywa każdego i nakazuje Śmierci, by go sprowadziła. Każdy prosi o zwłokę, potem szuka sobie kogoś, kto by mu towarzyszył: zwraca się do Przyjaźni, Rodziny, Bogactwa, Wiedzy, Wiary, Piękności, Siły, Przezorności i Pięciu Zmysłów; wszyscy go zwodzą, tylko Dobre Uczynki są gotowe stanąć u jego boku.
Jest to silnie przemawiający do ludzi uniwersalny temat - założenie to odnosi się do wszystkich moralitetów.
We Francji moralitet zaszedł jeszcze dalej - zachował swoje etyczne zabarwienie, to porzucił w istocie personifikację i zastąpił ją prawdziwymi lub typowymi imonami.
WYSTAWIENIE: uwolnienie się od mansjonów i pageants. Ograniczenie się do jednego podwyższenia.
Stanowi to ogniwo pomiędzy teatrem średniowiecznym a współczesnym.
Sztuki o świętych - bardziej obiecujące możliwości tematyczne; w/w tematyka była dosyć zawężona. Dosyć wcześnie zajęły samodzielne miejsce, choć swój rozwój zawdzięczają dramatowi liturgicznemu. Nie były gałęzią misterium, ale gałęzią dramatu powstającą równolegle. Najwięcej rękopisów z tego okresu zachowało się we Francji. Tłem były romantyczne i pełne przygód krucjaty; epizody: pole bitewne, rzeź chrześcijan, sceny w karczmie z hulaszczym i soczystym dialogiem, ale jest to dramat religijny i kończy się odśpiewaniem Te Deum, ale w głównej mierze jest to sztuka świecka, mieszanina opowieści awanturniczej i komedii realistycznej
Interludium - termin trudny do zdefiniowania; każda krótka sztuka teatralna, która specjalnie nadawała się do przedstawień zawodowych znaczenie szersze.
Znaczenie węższe krótka sztuka o czysto świeckim charakterze, bez jakiegokolwiek wyraźnego morału i zwykle o farsowym tonie.
Dramat liturgiczny - forma średniowiecznej sztuki teatralnej; akcja i dialog stanowią część składową normalnej liturgii, względnie nabożeństwa przypadającego na określony dzień roku kościelnego. Pisane zawsze po łacinie, wystawienie zawsze przyjmowało charakter hieratyczny. Na początku był to dwuwiersz, potem czterowiersz. Pojawiał się wszędzie tam, gdzie wiara katolicka - przez kilka stuleci. Stopniowo dodawano nowe epizody i wędrował z miejsca do miejsca. Został wprowadzony przez duchowieństwo w celu przedstawienia zgromadzonym wiernym w sposób bardziej realny i żywy głównego epizodu historii chrześcijaństwa (śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa). Dla ludzi było to zajęcie bardziej przyjemne niż nabożne. Następnym posunięciem było skierowanie tematyki na historię bożonarodzeniową.
Na początku były wystawiane w kościele (okolice ołtarza), potem stopniowo zaczynało brakować miejsca.
Trzy charakterystyczne elementy:
Mieszanie się publiczności z aktorami
Stwarzanie szeregu podwyższeń czy niedużych konstrukcji dla umiejscowienia poszczególnych scen (grób, ogród, kram korzennika)
Wykorzystanie przestrzeni pomiędzy tymi podwyższeniami czy konstrukcjami jako przestrzeni do gry.
na tych zasadach opierał się cały rozwój teatru średniowiecznego od X do XV w.
phlyakes - pld. Italia i Sycylia; ślasy fars ludowych, drewniana scena, stroje jak w starej komedii,burleski,przedstawienia w większości nieliterackie, w znacznej mierze improwizowane, drwiny z bogów. Z czasem sztuki te otrzymaly nazwe MIMU - rozwija się w 2 kierunkach: nieteatralnym i literackim.
Nurt dramatu mimicznego Rzymianie nazywaja FABULA ATELLANA -oparta na wzorcach greckich,powstaje zespol typowych postaci.
Libacje - płynne ofiary. Prośby składane do boga o właściwe rozsadzenie agonu, zabezpieczenie przed niepowodzeniem. Był to rytuał popularny przed ważnymi wydarzeniami.
Theorikon- datek na teatr. Pieniadze, które dawano Ateńczykom, Ateńczykom by mogli pojsc na teatr, Wprowadzenie tego funduszu przypisuje się Peryklesowi. Otrzymywali go wszyscy obywatele, nawet Ci najbogatsi.
Choreg - dbał o sprawy materialne chóru. Utrzymywał chór i chorodidaskalosa.