WYKAZ TEZ Z HISTORII FILOZOFII - semestr zimowy 2012/13

1. Zagadniena filozofii. Pochodzenie pojęcia; - początek filozofii (myśl refleksyjna a mit), nurty filozofii (antropocentryczny, kosmocentryczny), działy filozofii;

2. Presokratycy. Problem natury - arche: Tales z Miletu, Anaksymenes, Anaksymandrer, Parmenides, Heraklit, Empedokles, Pitagoras;

3. Sofiści. Protagoras- człowiek jako homo-mensura, Gorgiasz: problem prawdy, retoryka;

4. Sokrates, metoda, istota człowieka, problem duszy, cnota, wolność i szczęście człowieka, dajmonion i problem Boga,

5. Platon, język a mit, teoria idei - metafizyczne cechy idei oraz hierarchiczna struktura rzeczywistości, poznanie rozumowe a doxa, epistemologia, kosmologia, antropologia, etyka i teoria państwa;

6. Arystoteles: podział nauk, metafizyka i jej definicje, pierwsze przyczyny i zasady, substancja i hylemorfizm, antropologia, epistemologia, etyka;

7. Szkoły etyczne: stoicy (materializm a etyka), epikureizm (atomizm a etyka, definicja przyjemności), sceptycy - pirronizm.

8. Neoplatonizm - Plotyn;

9. Stanowiska w sprawie relacji religii i filozofii, eliminacja religii na rzecz filozofii: Plotyn, eliminacja filozofii na rzecz religii: Luter, komplementaryzm, sprzeczność religii i filozofii, teoria dwóch prawd - Awerroes;

10. Gnoza, gnostycyzm - odmiany, gnostycyzm a wschodnie nurty religijne, doktryna: powstanie świata, świat, antropologia, dualizm ontologiczny, zło i zbawienia, manicheizm, współczesne formy gnozy;

11. Filozofia arabska - mutakallimuni, neoplatonizm Algazel, arystotelizm Avicenna, Averroes - relacja między wiarą a filozofią, neoplatonizm XIII - Ibn'Arabi - dusza, Bóg, zasada twórcza, człowiek doskonały, wiedza serca - himma;

12. Filozofia żydowska (Tora, Miszna, Talmud) problem języka tory (Iszmael, Akiwa), prawo boskie a prawo ludzkie, Filon z Aleksandrii - cechy Boga, materia, opatrzność, Pierwszy człowiek, „drugi” człowiek, dusza, interpretacja grzechu pierworodnego, życie etyczne- ludzie z ziemi, ludzie z nieba; Majmonides - stworzenie ex nihil, problem zło, człowiek.;

13. św. Augustyn, koncepcja Boga, kosmologia, antropologia, epistemologia, etyka - problem wolnej woli, problem zła, spór z manicheizmem;

14. św. Tomasz, teologia a metafizyka, istnienie a byt, hierarchia bytów, antropologia Tomasza: problem duszy i ciała, cechy sprawności moralnej;

15. Cechy czasów przełomu: humanizm filozoficzny, reformacja, Machiavelli, koncepcja dziejów, antropologia, problem zła a skuteczność polityczna i jej zasady;

LITERATURA:

1. Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, T.I., II,

2. G. Reale, Historia filozofii starożytnej, T. I, II, III,

3. E. Gilson, Historia filozofia chrześcijańska w wiekach średnich, PAX, Warszawa 1987.

4. J. Legowicz, Zarys historii filozofii, WP, Warszawa 1980.

Teksty źródłowe:

1. Heraklit z Efezu: s. 74; Parmenides z Elei s.81, w: J.Legowicz, Teksty z filozofii starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1970, oraz Heraklit z Efezu: s. 517-525; Parmenides z Elei s.527-529 w: Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Warszawa 1984;

2. Platon: Uczta 201D - 211B oraz Państwo ks.7, 514 - 517D;

3. Arystoteles,

4. Stoicy: Zenon z Kition wersy od 84-100 s.404-415 oraz Epikur wersy od 117-133, s.640-648 w: Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Warszawa 1984; Marek Aureliusz Rozmyślania, Warszawa 1988, ks.9 §13 - 36, s.107-111;

5. J. Salij, rozdz. O Bogu, O człowieku, O grzechu i złu w: Rozmowy że św .Augustynem, Poznań 1985,

Znaczenie pojęć: arche, phisis, principium, eudajmonia, monizm, dualizm, panteizm, emanacja, arete, prywacja, gnoza, episteme, natywizm, aprioryzm, woluntaryzm, iluminacja, transcendentny, immanentny, dialektyka, ejdos, apatia, afazja, ataraksja, daimonion, logos, idea, anamneza.

---