Ustawa z 30 sierpnia 1996r. O komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych wprowadziła dwa sposoby prywatyzacji:
-prywatyzację pośrednią.
-prywatyzację bezpośrednią.
Prywatyzacja pośrednia przedsiębiorstwa państwowego odbywa się poprzez jego komercjalizację. Komercjalizacja, w rozumieniu ustawy, polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa, która wstępuje (z możliwymi odstępstwami) we wszystkie stosunki prawne, których przedmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na ich charakter prawny. Majątek przedsiębiorstwa państwowego staje się majątkiem spółki, przy czym suma kapitału akcyjnego i zapasowego spółki jest równa funduszom własnym przedsiębiorstwa państwowego. Pracownicy komercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego stają się, z mocy prawa, pracownikami spółki.
Komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego dokonuje Minister Skarbu Państwa na wniosek organu założycielskiego, dyrektora przedsiębiorstwa państwowego, rady pracowniczej lub z własnej inicjatywy. Minister Skarbu Państwa sporządza akt komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego, który ustala:
- statut spółki,
- wysokość jej kapitału akcyjnego,
- imiona i nazwiska członków rady nadzorczej i zarządu pierwszej kadencji.
Dalsza prywatyzacja jednoosobowej spółki Skarbu Państwa następuje poprzez zbycie (sprzedaż) akcji Skarbu Państwa. Akcje należące do Skarbu Państwa są zbywane w trybie :
- oferty ogłoszonej publicznie,
- przetargu publicznego,
rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia.
Nabywcami tych akcji mogą być krajowe osoby fizyczne i prawne, a także podmioty zagraniczne. Pracownikom przekształconego w spółkę akcyjną przedsiębiorstwa państwowego przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia 15% akcji należących do Skarbu Państwa.
Prywatyzacja pośrednia może też być zastosowana w innym trybie.
W przypadku, gdy zadłużenie przedsiębiorstwa państwowego jest duże (powyżej 60% wartości majątku) można je przekształcić w spółkę z o.o. z udziałem Skarbu Państwa i wierzycieli. Ma tu zastosowanie tzw. Konwersja (zamiana) wierzytelności na udziały, a wierzyciele, którzy wyrażają na to zgodę stają się wspólnikami. Udziały w spółce, obejmowane przez wierzycieli w zamian za wierzytelność, noszą nazwę wierzytelności konwertowalnych. Do spółek z o.o. z udziałem Skarbu Państwa i wierzycieli mają zastosowanie przepisy o jednoosobowych spółkach akcyjnych Skarbu Państwa, dotyczące aktu komercjalizacji, władz, majątku i pracowników, a także zbywania udziałów Skarbu Państwa.
Prywatyzacja bezpośrednia polega na rozdysponowaniu majątku przedsiębiorstwa państwowego poprzez:
-sprzedaż przedsiębiorstwa,
-wniesienie przedsiębiorstwa do spółki,
oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.
Dotyczy ona mniejszych przedsiębiorstw państwowych (zatrudniających do 500 osób). W imieniu Skarbu Państwa prywatyzację bezpośrednią przeprowadza organ założycielski, który wydaje za zgodą Ministra Skarbu Państwa zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej oraz powołuje pełnomocnika do spraw prywatyzacji danego p.p.
Przepisy ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw komunalnych.
Proces prywatyzacji p.p. został znacznie przyspieszony dzięki uchwale Sejmu Rzeczypospolitej z 12 lutego 1993 roku w sprawie podstawowych kierunków prywatyzacji w 1993 roku i ustawie z 30 kwietnia 1993 roku o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji, które wprowadziły Program Powszechnej Prywatyzacji (PPP).
Sebastian Oreszke kl. 1be