Zwyczaje wielkanocne
Cele:
czytanie różnorodnych tekstów ze zrozumieniem,
swobodne wypowiadanie się na podany temat,
redagowanie i pisanie świątecznych życzeń,
gromadzenie wyrazów wokół określonego tematu,
poprawne pisanie nazw świąt, imion, nazwisk, miejscowości, adresowanie kartki świątecznej,
współdziałanie w grupie,
kulturalne zachowanie przy świątecznym stole i składaniu życzeń.
Cele operacyjne:
Uczeń potrafi:
poprawnie i w odpowiednim nastroju czytać i wygłaszać z pamięci przygotowane teksty,
opisać wielkanocny stół i wymienić znajdujące się na nim ozdoby, przedmioty,
czytać życzenia,
zwrócić uwagę na pisownię wielką literą nazw świąt, nazwisk, imion, miejscowości,
poprawnie napisać adres swoich rodziców lub najbliższych,
samodzielnie napisać życzenia z wykorzystaniem podanych w ćwiczeniu zwrotów,
zachować się stosownie do sytuacji i złożyć koleżankom, kolegom, zaproszonym gościom życzenia świąteczne.
Metody:
problemowa, praca z tekstem, ćwiczenia, opowiadanie, pokaz, opis.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa.
Materiały i środki dydaktyczne:
ćwiczenie "Ja, Ty, My", część 4, J. Białobrzeska,
scenariusz "Wielkanocne obyczaje" zaczerpnięty z książki "Inscenizacje pełne radości dla klas I-III", wybór i opracowanie R. Przymus,
kartki świąteczne (pocztówki),
elementy dekoracyjne "wielkanocnego stołu", czyli rekwizyty: biały obrus, palmy, pisanki, koszyczki, baba wielkanocna, baranek i inne.
1. Powitanie gości - rodziców.
2. Przypomnienie - wprowadzenie do zajęć - do czego od kilku dni przygotowujemy się, co robiliśmy na poprzednich zajęciach.
3. Wypowiedzi uczniów (przygotowania wiosenno-świąteczne).
4. Czytanie prze uczniów tekstu opowiadania "Wielkie dni" (P 4 s. 9 ).
5. Rozmowa z dziećmi na temat zwyczajów związanych ze świętami wielkanocnymi. - Co przygotowaliście na dzisiejsze zajęcia? Proszę, zaprezentujcie przygotowaną inscenizację. - Dzieci kolejno według ustalonego scenariusza (Inscenizacja "Wielkanocne obyczaje") czytają przydzielone poprzedniego dnia teksty, koncentrując się, zajmują miejsca wokół wielkanocnego stołu.
6. Dzieci, po wygłoszeniu tekstów, sprawdzają, czy na stole wielkanocnym znajdują się wszystkie wymienione potrawy i elementy dekoracji - opis wielkanocnego stołu.
Stwierdzają, że nie ma wielkanocnego mazurka.
7. Opis mazurka - co to jest mazurek?
Kolorowe ciasto świąteczne - pokaz mazurków zrobionych na podstawie różnych przepisów kulinarnych.
Na następnych zajęciach, plastycznych, dzieci będą wykonywały ciasto wielkanocne: ozdabiamy mazurki z masy solnej, malowanej farbami.
8. Przejście uczniów do swoich ławek.
9. Pytanie nauczyciela, co jest nieodzownie związane ze świętami, co nam przed świętami przynosi np. listonosz?
Kartki świąteczne z życzeniami.
10. Rozdanie uczniom kartek świątecznych z wypisanymi różnorodnymi świątecznymi życzeniami.
- Czytanie życzeń przez poszczególnych uczniów.
- Zwrócenie uwagi na pisownię wielką literą nazw świąt, nazwisk, imion, miejscowości, poprawne zapisanie adresu.
11. Samodzielne pisanie życzeń z wykorzystaniem podanych zwrotów (ćw. 4 s. 12)
12. Sprawdzenie poprawności zapisanych życzeń.
13. Przeczytanie przez wybranych uczniów ułożonych życzeń.
14. Zaproszenie do stołu dzieci i gości:
Pokrojenie babki, poczęstunek, symboliczne dzielenie się jajkiem, składanie sobie nawzajem życzeń.
15. Podziękowanie dzieciom za udział w niecodziennych zajęciach, krótka ocena ich pracy.
16. Pożegnanie przybyłych gości.
Inscenizacja "Wielkanocne obyczaje"
Dzieci stoją przy stole nakrytym białym obrusem, na którym ustawione zostały: wazon z palmami i baziami, pisanki, wielkanocna baba, baranek, ozdoby wykonane na zajęciach i przyniesione przez dzieci gotowe z domu.
Dwoje uczniów ma zawieszone na szyi kolorowe jajka z kartonu.
Marzenka:
Wielkanoc, Wielkanoc!
Wielka radość,
Gdy chodzisz po świecie
kwitnącym kobiercu.
Na stole pisanki
Tęczą malowane.
Wśród zieleni trawy -
cukrowy baranek.
Bazie w wazoniku,
Ciasta i wędliny.
Wielkanoc - i wielkie
Spotkanie rodziny.
Julia:
Nasz stół wielkanocny
Haftowany w kwiaty.
W borówkowej zieleni
Listeczków skrzydlatych
Lukrowana baba
Rozpycha się na nim,
A przy babie -
Mazurek w owoce przybrany.
Przemek:
Na półmisku rośnie owies -
Jak przystało -
Prababci ręką wysiany,
Cukrowy baranek
Skubie go nieśmiało,
A obok misa pisanek.
Kacper:
Zniosła mi kura
Jajek sześć.
Pytam więc kury:
- Czy mogę zjeść?
Kasia (kura):
Ko... ko... ko...
Ani sadzonych,
Ani na twardo
I jajecznicy - nie.
I na miękko - nie!
Nie dam!
Choćbym miała pęknąć!
Kacper:
Więc pytam grzecznie
Kury: - Czy mogę
Utrzeć te jaja
Na kogel-mogel?
Spojrzała na mnie...
Jak na osła...
I zagdakała,
wielce wyniosła,
że...
Kasia (kura):
Jaja na pisanki zniosłam!
Zuzia (narrator wychodzi na środek):
Zwyczaj malowania jajek na Wielkanoc wywodzi się ze starych tradycji. Jajko było symbolem sił odradzającej się na wiosnę przyrody. W czasie uroczystego śniadania wielkanocnego dzielimy się święconym jajkiem, co ma zapewnić zdrowie i pomyślność całej rodzinie.
Joasia i Dorotka (pisanki):
Jak dobrze być pisanką, pisanką,
Pisanką,
Nieć kolorowe wdzianko,
Tak jak my.
Jak dodrze być pisanką, pisanką,
Pisanką,
Mieć kolorowe wdzianko
i kolorowe sny.
Bo pisanką śnią się kurczaki
Malowane w barwne zygzaki.
W kratkę, w paski, w kurze
Stopki
I pomarańczowe kropki.
Takie wzorki to niezła rzecz,
Każdy kurczak
Chciałby je mieć.
Jak dobrze być pisanką, pisanką,
Pisanką...
Przemek:
A na Kurpiach
Splata się wysoko...
Wiatr im wstążki porywa,
Chce je zanieść obłokom.
A która Kurpianka
Najwyższą na kiju
Palmę uwije
- to aż pod powałę
wyrośnie jej synek...
Te kurpiowskie palmy
z pachnącego ziela,
oj, ziela...
Długo w chacie przetrwają,
aż do wesela.
Kinga (narrator):
Polskie palmy robi się z gałązek wierzbowych, suszonych kwiatów, kłosów i kolorowych wstążek. Miały chronić przed chorobami i zapewnić dobre plony.
Honorata:
A w poniedziałkowy ranek...
Pisk! Krzyk! Śmiechy!
Cała wieś tu biegnie!
Wiadra, miski, konwie i dzbanek...
Któż się zimnej wody zlęknie?
Chyba tylko ten z cukru baranek!
Adaś:
Śmigus-dyngus,
Dyngus-śmigus,
nie kryjże się,
nie wymiguj,
bo dziś każdy,
stary, młody,
nie uniknie wiadra wody!
Karol:
Prysznic, prysznic
Koło studni,
Już od rana pompa dudni.
Kto choć z okna nos wysunie,
Wnet na niego strumień lunie!
Dyngus-smigus,
Smigus-dyngus,
Śmiej się córko,
Śmiej się synku,
Tak się śmieje wieki całe
Wielkanocny Poniedziałek.
Zuzia (narrator):
W wielkanocny poniedziałek stary zwyczaj każe oblewać się wzajemnie wodą, wołać przy tym: Śmigus! Dyngus! Dziś wystarczy, by zachować zwyczaj, buteleczka zwykłej wody lub odrobina wody kolońskiej, ale kiedyś w "lany poniedziałek" zdarzały się i całe wiadra... Ludzie śmiali się i dobrze bawili.
Dawid i Sebastian (chłopcy z kurkiem):
Od podwórka, do podwórka
Idą chłopcy niosą kurka.
A niezwykły jest to kurek.
Skrzydła z dykty, ogon z piórek.
Grzebieniasty, kolorowy.
Wielkanocny. Dyngusowy!
Lato idzie. Zima schodzi,
nasz kogutek boso chodzi.
Dajcie choć po dwa grosiki,
By kogutek miał buciki!
Gdy z chaty wygląda okienkiem dziewczyna,
Kurek wtedy inną piosenkę zaczyna.
Angelika:
Za stodołą ścieżka,
Chowaj, matko, pieska.
Masz córeczkę ładną,
To ci ją ukradną!
Marzenka:
Gospodyni teraz
Szybko drzwi otwiera.
Do kobiałki wkłada
Ciasto, kawał sera.
Parę barwnych jajek
Kładzie ręką szczodrą,
By się w gospodarstwie
Jak najlepiej wiodło.
Julia:
Dziękują chłopaki.
Zaskrzypiały koła.
Odjechała dalej
Gromada wesoła,
By śpiewać dyngusową piosenkę.
Kinga:
Idzie lato, zima schodzi,
Nasz kogutek boso chodzi.
Dajcie, dajcie chociaż grosik,
Niech kureczek butki nosi,
Oj, nosi, nosi!
Zuzia:
Wielkanocne obyczaje
Wszyscy dobrze znamy,
Pamiętamy o nich,
Gdy przy stole się zbieramy.
Honorata:
Siada mama przy stole,
A przy mamie - tata.
I my.
Wiosna na nas
Zza firanek zerka,
A pstrokate firanki
Chcą tańczyć oberka.
Przemek:
Wpuśćmy wiosnę.
Niech słońcem
Zabłyśnie nad stołem
W wielkanocne świętowanie,
Jak wiosna wesołe!
Wszystkie dzieci śpiewają piosenkę "Pisanki".
Dzieci:
Pisanki, pisanki, jajka malowane,
Nie ma Wielkanocy
Bez barwnych pisanek.
Pisanki, pisanki, jajka kolorowe,
Na nich malowane bajki pisankowe.
Na jednej kogucik,
A na drugiej słońce,
Śmieją się na trzeciej laleczki tańczące.
Na czwartej kwiateczki,
A na piątej gwiazdki,
Na każdej pisance piękne opowiastki.