Zabawy dydaktyczne
Rodzaje i formy zabaw dydaktycznych są bardzo różnorodne. Podstawową i wspólną ich cechą jest to, że nie są one wynikiem swobodnej twórczości dzieci, lecz są formą aktywności przygotowaną przez nauczyciela i proponowaną dziecku. Wymagają podporządkowania się określonym warunkom, regułom podanym przez instrukcję i są ukierunkowane na fikcyjny cel. To nauczyciel tworzy, konstruuje zabawę i podsuwa dziecku, pragnąc je zainteresować, pobudzić jego wyobraźnię.
Nauczyciel ma obowiązek wytworzyć atmosferę sprzyjającą podejmowaniu twórczości zabawowej, pogłębianiu zainteresowań, rozwojowi myślenia, umiejętności komunikowania się i współdziałania oraz wyrażania siebie i swoich przeżyć.
Ponieważ w procesie rozwiązywania zadania postawionego przed dzieckiem, najbardziej czynny jest umysł dziecka, zabawy określane są jako dydaktyczne, nauczające. Mogą być stosowane w pracy indywidualnej, z małym zespołem dzieci lub z całą grupą.
Do zabaw dydaktycznych należą gry dydaktyczne, które charakteryzują się tym, że w dążeniu do wygranej występuje element współzawodnictwa oraz obowiązują określone reguły. Na próbę wystawiane są zdolności uczestników, ich wytrwałość, odwaga, wytrzymałość, szybka orientacja, spostrzegawczość.
Wymagają też często od dzieci posiadania pewnego zasobu pojęć np.: gry matematyczne, przyrodnicze. Przy zabawie dydaktycznej osiągnięcie celu nie nazywa się wygraną. Dobre rozwiązanie zadania sprawia dziecku zadowolenie.
Zabaw tych dzieci uczą się od dorosłych. Gdy polubią i zrozumieją zasady tych gier i zabaw, same chętnie je podejmują. Obok wyuczonych gier i zabaw dydaktycznych dzieci spontanicznie podejmują pewne czynności, które mają charakter zabaw dydaktycznych i same dla siebie ustalają reguły zabawy.
Cechą ich jest pomysłowość i spontaniczność, dziecko samo tworzy reguły postępowania.
Zabawy dydaktyczne są dla dziecka bardzo atrakcyjne, sprawiają im wiele przyjemności. Zalicza, się do nich: loteryjki, układanki, rebusy, krzyżówki, gry stolikowe np. chińczyk, karty logiczne itp. Mogą w zabawowy sposób utrwalać zasady pisowni, doskonalić technikę czytania, uczą matematycznego myślenia, mogą również nadać nauce charakter zabawy: są wykonywane w różnych kontekstach, co sprzyja wyrabianiu giętkości myślenia i rozwijaniu fantazji dzieci. Zabawy dydaktyczne dają szansę dzieciom o różnych możliwościach.
Przykład zabawy
DUŻE BIERKI
Na środku stołu leżą ułożone w stos różne przedmioty, które znaleźno „pod ręką”, np. grzebień, klucz, długopis, wieszak lub szczotka. Gdy wszystko jest gotowe można rozpocząć zabawę. Obowiązują w niej zasady znane z gry w bierki. Pierwszy gracz może tak długo zabierać przedmioty ze stosiku, aż poruszy inny przedmiot. Naturalnie wszyscy pozostali gracze muszą przy tym dobrze uważać. Gdy jakiś przedmiot poruszy się przychodzi kolej na następną osobę. Zwycięzcą jest ten, kto zebrał najwięcej przedmiotów.