WYBRANE ZAGADNIENIA POPYTU GLOBALNEGO

CZĘŚĆ II

Literatura:

Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Makroekonomia. Rozdział 22.

I. Określenia i pojęcia.

Wybierz i przyporządkuj każdemu określeniu (oznaczonemu liczbą) odpowiadające jemu pojęcie oznaczone literą:

OKREŚLENIA

POJĘCIA

Decyzje państwa o wydatkach budżetowych i podatkach. Mechanizmy, które zmniejszają podatność gospodarki na wstrząsy. Różnica między eksportem a importem. Przedsięwzięcia i działania rządu zmierzające do utrzymania produkcji na poziomie zbliżonym do pełnego zatrudnienia. Deficyt budżetu państwa po uwzględnieniu relacji między nominalną i realną stopą procentową. Nadwyżka wydatków nad wpływami budżetu państwa. Mechanizm objaśniający sytuację w gospodarce, gdy wzrost wydatków budżetowych zrównoważony takim samym wzrostem podatków prowadzi do wzrostu ogólnego poziomu produkcji (PKB). Część przyrostu dochodów w gospodarce, jaka przeznaczana jest na dodatkowy import. Ogólna wartość pozostającego do spłacenia i obsługi zadłużenia sektora publicznego. Poziom deficytu budżetowego przy założeniu stanu pełnego zatrudnienia. Stosowanie aktywnej polityki budżetowej do bieżącego regulowania gospodarki.

Eksport netto. Automatyczne stabilizatory. Dług publiczny. Polityka stabilizacyjna. Krańcowa skłonność do importu. Dyskrecjonalna (aktywna) polityka fiskalna. Mnożnik zrównoważonego budżetu. Polityka fiskalna. Deficyt budżetu państwa w ujęciu realnym. Deficyt budżetowy. Budżet pełnego zatrudnienia.

II. Zadania.

Zadanie II.1.

W gospodarce pewnego kraju planowana konsumpcja wynosi (w danym momencie, w danych warunkach) 70% dochodów rozporządzalnych. Uwzględniamy fakt, iż państwo nakłada podatki według stopy T=0,2Y, czyli t=20% dochodu (produktu) brutto. Planowane inwestycje, jako wydatek autonomiczny, dla każdego poziomu dochodów będą równe i wyniosą 60 mld.

Planowane wydatki państwa (uwaga: w naszej analizie także wydatki państwa [G] mają charakter wydatków autonomicznych) osiągają poziom 50 mld. Uzupełnij tabelę T.II.1 i oblicz:

Dochód/Produkcja (Y) = AS (mld)	Dochód rozporządzalny (Yd)	Planowana konsumpcja ( C )	Planowane inwestycja (I)	Wydatki państwa (G)	Oszczędności	Podatki netto	Popyt globalny (AD)
50 100 150 200 250 300 350 400

1. dla każdego poziomu dochodów (produkcji) wielkość dochodów rozporządzalnych (Yd), podatków oraz poziom planowanych wydatków konsumpcyjnych ( C ). Jaki będzie poziom oszczędności dla każdego poziomu dochodów?

2. Porównaj wielkości podaży globalnej (AS) i popytu globalnego (AD).

3. Jak zareagują producenci, jeżeli poziom dochodu (AS) wyniesie np. 350 mld?

4. Jaki poziom dochodów (produkcji) odpowiada w tej gospodarce, w tych warunkach poziomowi krótkookresowej równowagi?

5. Oblicz poziom deficytu budżetowego dla wyznaczonego (w p. „d”) dochodu równowagi.

Załóżmy, że państwo wprowadza aktywną politykę budżetową i zwiększa wydatki państwa (G) o 22 mld.

6. Oblicz (wyznacz) nowy poziom dochodu krótkookresowej równowago dla nowego poziomu wydatków państwa.

7. Oblicz wielkość deficytu budżetowego dla nowego poziomu równowagi krótkookresowej.

8. Oblicz wartość mnożnika.

Zadanie II.2.

Porównamy działanie mnożnika w gospodarce, z różni zachowującym się w odniesieniu do gospodarki państwem. Konsumpcja stanowi 80% dochodów rozporządzalnych gospodarstw, zaś inwestycje mają poziom 450 mld dla każdego poziomu dochodu.

• WARIANT I - nie uwzględniamy roli państwa, czyli nie pobiera ono podatków i nie dokonuje wydatków budżetowych.

Tabela T.II.2.1.

Dochód/Produkcja (Y) = AS	Konsumpcja ( C )	Inwestycje (I)	Wydatki państwa (G)	Popyt globalny (AD)
2000		450	0
2250		450	0
2500		450	0
2750		450	0
3000		450	0

a) Oblicz poziom konsumpcji dla każdego poziomu dochodów oraz wielkość popytu

globalnego;

2. Jaki jest w tej gospodarce poziom krótkoterminowej równowagi?

3. Gdyby w tej gospodarce inwestycje wzrosły o 50 mld, to jaki byłby nowy poziom krótkookresowej równowagi?

4. Jaka jest wielkość mnożnika?

• WARIANT II - uwzględniamy rolę państwa, co oznacza, że rząd wprowadza podatki bezpośrednie (obciążające dochody) według stopy wynoszącej t=10 % dochodu. Rząd planuje wydatki budżetowe na kwotę 250 mld. Poziom inwestycji pozostanie bez zmian, czyli jak w wariancie I - bez uwzględnienia roli państwa. Uzupełnij tabelę T.II.2.2. i oblicz - uwzględniając rolę państwa - wielkość dochodów rozporządzalnych, poziom (wielkość) konsumpcji oraz popytu globalnego.

Tabela T.II.2.2.

Dochód/Produkcja (Y) = AS	Konsumpcja ( C )	Inwestycje (I)	Dochód rozporządzalny	Wydatki państwa	Podatki	Popyt globalny (AD)
2000		450
2250		450
2500		450
2750		450
3000		450

5. Oblicz wielkość dochodów rozporządzalnych, konsumpcji oraz popytu globalnego w nowych warunkach (aktywny udział państwa). Jaki jest w tych warunkach poziom dochodu zapewniający krótkookresową równowagę?

6. Jak kształtują się rozmiary deficytu budżetowego (nadwyżki budżetowej) dla każdego poziomu dochodów?

7. Wyjaśnij mechanizm mnożnika zrównoważonego budżetu, posługując się danymi i wnioskami z p. b), e), f).

8. Załóżmy, że inwestycje wzrosłyby o 70 mld. Jaki jest w tych warunkach nowy poziom krótkookresowej równowagi?

9. Oblicz wartość mnożnika.

Zadanie II.3.

Uwzględniamy warunki gospodarki otwartej, czyli wprowadzamy do rozważań wpływ eksportu i importu na poziom popytu globalnego, podaży globalnej i krótkookresową równowagę makroekonomiczną.

Gospodarka eksportuje towary i usługi na kwotę 150 mld USD rocznie. Import jest funkcją m.in. dochodu i kształtuje się na poziomie 20 % dochodu.

a) Narysuj wykres, przedstawiający funkcjonalną zależność importu i eksportu od dochodu.

Ex

Im

0 Y

b) Jaki jest w tej gospodarce stan bilansu handlowego dla dochodu na poziomie 1000 mld?

c) Jaki jest stan bilansu handlowego dla dochodu równego 500 mld?

d) Dla jakiego poziomu dochodu gospodarka osiągnie stan zrównoważonego bilansu

handlowego, czyli równowagę eksportu i importu?

e) Poziom dochodu narodowego zapewniającego pełne zatrudnienie wynosi w danej

gospodarce 1000 mld. W jakim zakresie stan bilansu handlowego może utrudniać rządowi

prowadzenie tzw. aktywnej polityki budżetowej?

Zadanie II.4.

Na układzie współrzędnych przedstawiono krzywe popytu globalnego (globalnych wydatków) dla gospodarki zamkniętej i gospodarki otwartej:

45^o B

AD

D

C

A

0 E F G Y

Jedna z krzywych przedstawia zależności dla gospodarki otwartej, druga - dla gospodarki zamkniętej. Zakładamy, że import jest funkcją poziomu dochodu (Y) i jest proporcjonalny do dochodu, zaś eksport ma charakter autonomiczny.

1. Zidentyfikuj, która prosta uwzględnia wpływ eksportu i importu, a która jest właściwa dla stanu gospodarki zamkniętej.

2. Który poziom dochodu zapewnia równowagę w gospodarce zamkniętej, a który w otwartej?

3. Co oznacza na rysunku poziom dochodu E?

4. Uwzględniając nachylenie krzywych AB i CD, wyjaśnij wpływ handlu zagranicznego na mnożnik, tzn. podwyższa, czy obniża poziom mnożnika?

Zadanie II.5.(*)

Objaśnij działanie mnożnika zrównoważonego budżetu w gospodarce zamkniętej.

Założenia:

• wydatki inwestycyjne są na stałym poziomie i wynoszą 450;

• wydatki państwa wynoszą 250;

• konsumpcja wynosi 80 % dochodu rozporządzalnego;

• podatki pośrednie wynoszą 10% dochodu.

Oblicz:

1. Oblicz początkowy poziom dochodu równowagi?

2. Oblicz sumę wydatków konsumpcyjnych, wpływów podatkowych oraz saldo budżetu państwa.

Zmieńmy założenia:

• wydatki państwa rosną o 500, czyli wynoszą 750;

• stopa podatkowa rośnie do 25% dochodu.

Oblicz:

3. o ile obniży się dochód rozporządzalny, zanim produkcja nie dostosuje się do nowych warunków.

4. Oblicz zmianę poziomu wydatków konsumpcyjnych i zmianę netto popytu globalnego, uwzględniając zmiany wydatków państwa;

5. Jaki jest nowy poziom dochodu zapewniający równowagę w gospodarce?

6. Jaki jest stan salda budżetu?

7. Oblicz wielkość mnożnika

4

---