Napary i nalewki

Napary (Infusa)

Istnieją różne szkoły robienia naparów. Najpopularniejsze metody to:

1. Surowiec roślinny zalewamy wrzątkiem i ogrzewamy 15 min pod przykryciem nie doprowadzając do wrzenia. Następnie odstawiamy na 30min i odcedzamy. Płyn można uzupełnić wrzątkiem, którym przemywa się surowiec.

2. Surowiec roślinny zalewa się wodą o temperaturze pokojowej, miesza i ogrzewa pod przykryciem nie dopuszczając do wrzenia przez 30 min (najlepiej w łaźni wodnej). Następnie cedzi się wywar przez sito z bibułą filtracyjną lub warstwą gazy.

Napary stosujemy bezpośrednio po przyrządzeniu.

Nalewka (Tincturae)

Nalewki są to etanolowe
wyciągi z wysuszonych
i odpowiednio rozdrobnionych
surowców. Proces wytwarzania nalewek polega na ekstrahowaniu substancji aktywnych zawartych w surowcach przez maceracje i perkolację.

Nalewki są postaciami leku długo zdatnymi do użycia.

Oprócz etanolu jako rozpuszczalnika można użyć wodnego roztworu tego alkoholu, lub mieszaniny etanol-woda-eter (przy czym należy pamiętać o ostrożnym obchodzeniu się z eterem, który jest wybuchowy)

Metody sporządzania nalewek

Perkolacja - typ ekstrakcji alkoholowej przeprowadzany w perkolatorze. Składa się z 3 naczyń umieszczonych jedno w drugim, połączonych sitami i kranami. Górny zbiornik wypełniony jest rozpuszczalnikiem, środkowy surowcem, dolny służy jako odbieralnik nalewki.

Maceracja - odpowiednią ilość surowca umieszcza się w ciemnym i szczelnym naczyniu i zalewa określoną ilością alkoholu. Tak zrobiony nastaw pozostawia się na 7 dni w temperaturze pokojowej, mieszając co pewien czas. Następnie zlewa się roztwór, a pozostałość przemywa się niewielką ilością etanolu i tłoczy resztki płynu.

Wyciąg

Wyciągi (maceraty) wykonuje się z surowców twardych (np. korzeni). Odpowiednią ilość zioła zalewa się zimną, przegotowaną wodą na kilka godzin lub na noc, jednak nie dłużej niż 12h. Potem doprowadza się do wrzenia.

Podstawowe zioła używane w kosmetyce (pogrubione są na zdjęciach)

Aloes uzbrojony - sok ze świeżych liści (obranych ze skórki) działa bakteriobójczo, likwiduje ropnie, przyspiesza regenerację naskórka.

Babka lancetowata, babka zwyczajna: świeży zmiażdżony sok goi skaleczenia i wypryski.

Brzoza-liście - do płukania włosów, wpływa na ich porost.

Dąb -kora- działa antybakteryjnie, ściągająco, przy łojotoku skóry, stosowany do maseczek kosmetycznych, do kąpieli i do mieszanek do płukania włosów.

Fiołek trójbarwny - ziele- stosuje się na schorzenia skóry takie jak: trądzik, wysypka alergiczna, egzemy, zapalenie skóry. Naparem zmywamy skórę.

Jałowiec - owoce- działanie bakteriobójcze, bakteriostatyczne, pobudzające krążenie. Stosuje się przy trądziku jako dodatek do kąpieli.

Kozieradka- nasiona- ropne zapalenie skóry, czyraki, pleśniawki. Jako kompresy lub kataplazmy. Nasiona są też składnikiem maseczek kosmetycznych.

Krwawnik - suszone ziele- działanie bakteriobójcze i przeciwzapalne. Używany do maseczek kosmetycznych, do okładów i przemywań przy łojotoku i trądziku.

Lawenda - suszone ziele i kwiat- działanie antyseptyczne i uspokajające. Używany przy egzemach, świądzie skóry, ropniach. Składnik maseczek, można dodawać do kąpieli.

Len- nasiona - działa zmiękczająco i przeciwzapalnie. Stosuje się w postaci kataplazm przy wrzodach i wypryskach. Składnik maseczek kosmetycznych.

Lipa - kwiat - działa łagodząco, uspokajająco, bakteriobójczo, napotnie. Zewnętrznie do płukania jamy ustnej, do przemywania cery suchej i normalnej, środek przeciw wypadaniu włosów.

Łopian - korzeń - działa bakteriobójczo, antyseptycznie. Stosuje się go do mycia włosów przy łupieżu lub wypadaniu włosów. Składnik maseczek kosmetycznych.

Macierzanka - ziele- działa bakteriobójczo, ożywia skórę i cebulki włosowe. Stosowana przy zapaleniu skóry. Składnik maseczek kosmetycznych, używana do kąpieli, bardzo dobra do płukania włosów.

Mięta - właściwości lecznicze ma ziele i liście. Działanie antyseptyczne, lekko znieczulające. Składnik maseczek kosmetycznych. Do orzeźwiających kąpieli.

Mydlnica- korzeń-Zawiera środki zmydlające i pieniące. Do mycia włosów i prania delikatnych tkanin.

Nagietek - płatki kwiatów - działa bakteriobójczo, antyseptycznie, przeciwzapalnie, przyspiesza gojenie ran, dobry na oparzenia i odmrożenia. Podstawowy składnik wielu maseczek kosmetycznych.

Podbiał - kwiaty i liście - działanie osłaniające i bakteriobójcze. Napar do przemywania tłustej cery, stosowany przeciw wypryskom, wrzodom, na „pajączki naczyniowe”.

Pięciornik (kurze ziele) - kłącze. Działa ściągająco, hamuje krwawienia. Stosowane przy owrzodzeniach, oparzeniach, obrażeniach skóry, łojotoku. Przykłada się je jako kataplazmy.

Pokrzywa - ziele, liście, kłącza. Działa wzmacniająco i bakteriostatycznie. Składnik maseczek kosmetycznych, mieszanek do mycia włosów i do kąpieli.

Prawoślaz lekarski - korzenie i ziele - zmiękcza skórę, działa łagodząco i osłaniająco. Stosowany przy stanach zapalnych skóry jako kataplazmy. Wskazany do przemywania suchej cery i do maseczek kosmetycznych.

Rozmaryn-liście - działa pobudzająco, ujędrnia skórę. Składnik maseczek i kąpieli.

Rumianek - kwiaty - działa przeciwzapalnie, bakteriobójczo, zwęża naczynia krwionośne. Stosuje się w postaci okładów na trudno gojące rany, owrzodzenia, odmrożenia, oparzenia. Również do zmywania twarzy, kąpieli, maseczek kosmetycznych.

Skrzyp polny - ziele - działa bakteriobójczo. Stosuje się jako okłady na owrzodzenia, trudno gojące rany i oparzenia. Dobry środek do mycia włosów, zwłaszcza przy łupieżu, składnik maseczek kosmetycznych.

Szałwia - ziele - działa antyseptycznie, bakteriobójczo, ściągająco, pobudza czynności skóry, hamuje nadmierne wydzielanie potu. Składnik maseczek kosmetycznych, płynów do zmywania, do mycia głowy, do kąpieli i do okładów przeciwwrzodowych.

Ślaz - kwiaty i liście - działa osłaniająco i przeciwzapalnie. Na stany zapalne skóry, do przemywania cery suchej.

Świetlik lekarski - ziele - działanie przeciwzapalne i ściągające.

Tatarak - kłącza - do mycia głowy przeciw łupieżowi i wypadaniu włosów. Częste mycie tatarakiem powoduje jaśnienie włosów.

Wierzba - kora- zastosowanie takie jak tatarak.

Żywokost - korzenie - działanie ściągające i przeciwkrwotoczne. Na okłady przy stanach zapalnych skóry, oparzeniach, ropniach, wrzodach i żylakach.

Odczynnik stosowany w ćwiczeniu: Rumianek pospolity (Chamomilla recutita)

Najważniejszą substancją czynną jest pachnący olejek lotny zawierający chamazulen i bisabolol. Chamazulen nadaje olejkowi niebieskie zabarwienie oraz właściwości przeciwzapalne i gojące. Wyciąg jak i czysty olejek lotny stosowane są we wszystkich typach kosmetyków - kremach, mydłach, płynach do twarzy, maseczkach kosmetycznych, płynach do kąpieli, szamponach itp. - dzięki doskonałemu wpływowi na skórę, oraz właściwościom gojącym, regenerującym i oczyszczającym. Działa zmiękczająco i wybielająco. Zioło to stosuje się w maseczkach kosmetycznych, jak również do zmywania twarzy przed i po maseczce. Płukanka do włosów z naparu rumianku rozjaśnia ciemne włosy, a wzmacnia kolor jasnych, zwiększa ich elastyczność i nadaje połysk. Napar z rumianku dodany do kąpieli pomaga oczyścić skórę, a szczególnie użyteczny jest do usuwania wysypek i owrzodzeń.

Odczynnik stosowany w ćwiczeniu: Etanol C2H5OH

Ma właściwości dezynfekcyjne. Jest dobrym rozpuszczalnikiem dla wielu substancji, m.in.. Acetonu, octanu etylu, olejków eterycznych, tłuszczy, barwników, i innych. Stosowany jest do sporządzania nalewek, i wyciągów z surowców roślinnych i zwierzęcych. Jest podstawowym składnikiem wód kwiatowych, perfum, eliksirów, toników i płynów do pielęgnacji włosów. Czysty etanol działa wysuszająco na skórę. Do zabiegów stosujemy jego 70% wodny roztwór.

---