Wiersz, zrodzony na wielkiej fali patriotycznego gniewu i unicsienia, stał się werblem bojowym narodu polskiego w walce o wolnoœć. Siłę emocjonalną tego utworu porównywano z "Odą do młodoœci" A. Mickiewicza.
Broniewski, jak romantyczny demiurg, wyzywa na pojedynek cały œwiat, wyrażając zarazem cierpienia zwykłych ludzi. O tym œwiadczy także bezpoœrednie nawiązanie Broniewskiego do "Romantycznoœci" A. Mickiewicza i wykorzystanie tytułu "Ballady i romanse" w celu ukazania okrucieństwa wroga w ezasie dyskryminacji narodu żydowskiego. Holocaust Żydów kojarzy się czytelnikowi z martyrologią narodu polskiego w III ez. "Dziadów". Broniewski wykorzystuje też wątek biblijny, zestawia bowiem Chrystusa z trzynastoletnią Ryfką, która w czasie II wojny œwiatowej straciła rodziców, a póŸniej została brutalnie rozstrzelana przez Niemców.
O wyraŸnym nawiązaniu do twórczoœci Mickiewicza œwiadczy wiersz "Moja biblioteka", gdyż Broniewski wspomina bohaterów romantycznych, szczególnie Konrada Wallenroda.
Romantyczny rodowód poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego jest przykładem wpływu poezji Mickiewicza na twórczoœć współezesną. Występuje tak charakterystyczny dla romantyków problem wyboru, konfliktu wewnętnnego, koniecznoœci podejmowania decyzji. Przedstawiciel "Kolumbów" opowiedział się za patriotycznym nakazem walki z najeŸdŸcą, za złożeniem ofiary z życia. W wierszach: "Z głową na karabinie", "Ten czas", "Pokolenie" łączył rzeczywistoœć z marzeniami, które były sposobem na przetrwanie czasu grozy, tragizmu i niepokoju. Myœl o dzieciństwie, pięknie przyrody ojczystej i uczuciach do młodej żony Barbary pozwalały zachować człowieczeństwo. To romantyczne spojrzenie w przeszłoœć łączy z rzeczywistoœcią wojenną przedstawioną w sposób wizjonerski, przypominający romantyczne obrazowanie œwiata. W wierszach: "Historia", "Mazowsze" odwołuje się do powstań narodowych, heroizmu walki w czasie zrywów wolnoœciowych, oddaje hołd poległym za wolnoœć ojczyzny.
Takie Mickiewiczowskie solidaryzowanie się z losem narodu można dostn.ec w wierszach z tomu "Ocalenie" Czestawa Miłosza. Jego utwór "W mojej ojczyŸnie" jest powrotem poety do czasu młodoœci (jak w "Panu Tadeuszu"), do okresu wileńskiego, jego atmosfery i piękna przyrody: niezwykle plastyczny jest opis chmur, ptaków, jeziora i przestrzeni. Paralelnym do "Pana Tadeusza" utworem jest "Dolina Issy",
34
bowiem Miłosz nawiązuje do dzieciństwa, przedstawia œwiat wspomnień jak Arkadię, mitologizuje krajobraz, który urzeka ezytelnika pięknem lesistych wzgórz, nawet bagien i moczarów. Z dystansu i tęsknoty tworzy krainę swego dzieciństwa.
Można przytaczać mnóstwo przykładów wskazujących na rolę poezji Mickiewicza w póŸniejszych epokach, ale wspomnę jeszcze o "Kartotece" Tadeusza Różewicza, w której Chór Starców recytuje słowa "Ody do młodoœci", żeby zachęcić antybohatera do działania, podjęcia celu i dążenia do jego realizacji. Wykorzystany utwór Mickiewicza kieruje myœli czytelnika na postawę romantycznych bohaterów, żeby móc zrozumieć postawę głównej postaci dramatu współczesnego (Bohater leży na łóżku bezczynnie, nie chce "rządu dusz")...
Cytat zawarty w temacie tej pracy pochodzi z wiersza Tadeusza Różewicza "Chleb" - jest on œwiadectwem żywej obecnoœci poezji wieszeza w literaturze współczesnej.
Chleb jest codziennym pokarmem ludzi, bez niego nie możemy żyć. Takie porównanie poezji do chleba wskazuje na ponadczasowoœć twórczoœci Mickiewicza i nieocenioną wartoœć.
Poezja wieszeza romantycznego kształtuje postawy moralne, opowiada się po stronie dobra i prawdy, uczy napiętnowania zła, daje przykłady rozszerzania ambicji, zainteresowań i uzdolnień jednostki, budzi wrażliwoœć na uroki œwiata i piękno przyrody, ciągle jest Ÿródłem poetyckiej inspiracji.
Moc poezji Adama Mickiewicza polega nie tylko na sile uczucia w niej zawartego, ale i pięknie oraz bogactwie języka, który jest wzorem mowy ojczystej - będzie więc nadal "żywić i zachwycać".
Poezja ta wskazuje na humanistyczną sferę wartoœci -jest fundamentem współezesnej œwiadomoœci narodowej Polaków. Wzorem patriotyzmu stał się bohater wrażliwy na ludzką krzywdę i cierpienia oraz ofiarny w chwili wymagającej poœwięceń. Nie można też zapomnieć o tym, że Mickiewicz w swojej twórczoœci ożywił œwiat wierzeń ludowych, wprowadzając do literatury prawdy moralne głoszone przez lud, jego wyobrażenia i odczucia.
Naród współczesny docenia twórezoœć A. Mickiewicza, potrafi przeciwstawić się zakazowi wystawiania na scenie teatru "Dziadów" cz. III (w okresie Polski Ludowej), wznosi pomniki, szkoły przyjmują imię poety. Powstają towarzystwa literackie propagujące romantyczną poezję wieszcza. Nie ma w Polsce miasta bez ulicy nazwanej jego imieniem.
35