Wygasanie zobowiązań:

• spełnienie świadczenia ( solutio)

• okres archaiczny- niezbędne contrarius actus, np. acceptilatio ( ≠sponsio), solution per aes et libram

• pod koniec o. archaicznego- formalne zwolnienie nie jest konieczne

• ipso iure samo świadczenie wygasza zobowiązanie

• Następcza niemożność świadczenia (impossibilium nulla obligatio est)

• Brak winy o stronie dłużnika- warunek

• W przypadku culpa lub custodi- odszkodowanie

• Tylko na rzeczach indywidualnie oznaczonych ( genus perire non consetur)

• Zwolnienie z długu

• Np. Pactum w przypadku iniuria i furtum

• Novatio- odnowienie zobowiązania, przekształcenie je w nowe

• Przez kontrakty werbalne

• Przez kontrakt literalny

• Nomen transcripticium

• Expensilatio

• Novatio inter easdem personans (te same osoby nowe zobowiązanie)

• Novatio inter novas personans ( nowe zobowiązanie, zmienia się 1 strona)

• Wyłączna metoda zmiany dłużnika

• Confusio- zbiegnięcie dłużnika i wierzyciela w jednej osobie

• Śmierć

• zobowiązania ex delictum

• Śmierć dłużnika- wygasa zobowiązanie

• Śmierć wierzyciela- wygasają tylko zobowiązania z zemsty, np. iniuria

• Ex contractum

• Wygasają tylko zobowiązania związanie ściśle w osobą, oparte na zaufaniu

• Societas

• mandatum

• o porękę- jeśli to sponsio/ fideipromissio

• jeśli wynika to ze stosunku prawnego ( np.portret)

• Quasi contrakty: przyrzeczenie posagu

• Kompensacja, potrącenie- wzajemne zaliczenie długów i wierzytelności

• Na skutek nowego ontraktu ( np. stypulacji nowacyjnej)

• Przez sędziego w czasie procesu na skutek zarzutu procesowego

• Potem exceptio doli i wszyscy musieli

• Deductio- specyficzny rodzaj kompensacji

• Datio in solutium

• zamiast umówionego świadczenia wierzyciel zgadza się na dostanie czegoś innego

• Prokulejanie: zobowiązanie wygasa ope exceptionis, czyli trwa w prawie cywilnym, ale można się z niego uwolnić skargą excetpio doli

• Sabinianie- wygasa ipso iure

• Mora creditoris

• Dłużnik może sprzedać przedmiot zobowiązania, jeżeli wierzyciel jest w zwłoce, a peiniądze złożyć do depozytu publicznego

• Po złożeniu w depozyt publiczny dłużnik zwalnia się z zobowiązania, jeśli wierzyciel nie chciał ich przyjąć

• Concursus causa rum lucrativarum

• Jeśli zmienia się tytuł ( np. darowizna zamiast spadku?), ale oba są bezpłatne

• Upływ czasu

• Litis contestatio

Umacnianie zobowiązań

• rzeczowo

• fiduciae cum creditore contr acta

• pignus

• Hipoteka

• Osobowe:

• ściśle: gwarant, żyrant

• formalny sposób: zobowiązanie werbalne

• sponsio, fideicomisio stipulatio - zabezpieczenie innych zobowiązań werbalnych, wygasa w chwili śmierci gwaranta;

• fideiussio - do innych, dziedziczne, zwrot kosztów

• pacta pretorskie: np. Receptum argentarii, Constitutum debiti Alinie

• mandatum qualificatum

• nieściśle: novatio (przekształcenie zobowiązania na łatwiej ściągalne)

---