1.OKRES PREKONSTYTUTYWNY:Czasy antyczne - Początki pedagogiki porównawczej zapisane są w czasach antycznej Grecji i Rzymu-Ksenofont - ukazywał różnice między wychowaniem ateńskim a spartańskim.-Cyceron - opisywał grecki i rzymski sposób wychowania
-Tacyt - analizował kulturę i wychowanie Żydów, Galów i Germanów-Platon - opisał idealne miasto - państwo . Średniowieczni handlarze, misjonarze, dyplomaci - podróżując do obcych krajów przekazywali swym władcom lub kościołom informacje dotyczące wychowania i oświaty w krajach, w których byli -Marco Polo - opisał ziemie Orientu, zwracając uwagę na wychowanie -Aurelio Brandolini porównanie systemów społecznych w królestwie i republice, Czasy nowożytne - Wielcy uczeni i pedagodzy zapraszani byli przez obcych władców w celu zreformowania tamtejszego szkolnictwa: -J. A. Komeński - podróżował do Szwecji, na Węgry, do Anglii -J.I. Felbiger - przeprowadził reformy szkolnictwa austriackiego-J.G. Herder - obserwował sposoby i historię kształcenia we Włoszech,Niemczech, Francji -W okresie prekonstytutywnym rozwoju pedagogiki, wiedza o wychowaniu, kształceniu dzieci i młodzieży narastała w wyniku międzynarodowego handlu, podróży zagranicznych, odkryć geograficznych, dyplomacji, misji religijnych i wypraw wojennych. Informacje zbierane miały charakter nienaukowy, nie była to wiedza usystematyzowana, cechowała się fragmentarycznością i subiektywizmem. 2.OKRES KONSTYTUTYWNY: -Rzeczywisty początek pedagogiki porównawczej - Datowany na początek XIX w. -Czas podejmowania pierwszych prób systematyzacji teorii i praktyki oświatowej -Twórca pedagogiki porównawczej - przedstawiciel francuskiego oświecenia Jullien de Paris; -Inni twórcy tego okresu, którzy mogli zainspirować Jullien'a de Paris:-F.A. Hecht -C.A.Basset -osłabienie wpływu Kościoła-Rewolucja francuska postulowała o powstanie szkolnictwa obowiązkowego, bezpłatnego i świeckiego; -W wieku XIX potrzeba stworzenia i rozwoju narodowych systemów nauczania, doprowadziła do zainteresowania rozwiązaniami szkolnymi obowiązującymi za granicą. Pedagodzy podróżowali do obcych krajów by na miejscu studiować problematykę kształcenia. -Victor Cousin, -August Niemeyer -Lew Tołstoj -Analizując ten okres rozwoju pedagogiki porównawczej podkreśla się dążenie do przygotowania gruntu pod reformę szkolnictwa. Ten okres nazywa się koncepcją uniwersalizacji praktyki oświatowej, ponieważ przedstawiciele tego okresu dążyli do odkrywania tego, co wspólne, do ujawniania najlepszych rozwiązań po to, żeby sformułować uniwersalne zasady i prawidłowości. Cechy okresu charakter utylitarny, użyteczny, subiektywny, polityczny 3.OKRES KLASYCZNY:-Sięga mniej więcej od końca XIX wieku do początku lat 50-tych XX wieku - okres wzrastającej współpracy międzynarodowej w dziedzinie oświaty, okres pierwszych uniwersyteckich zajęć z pedagogiki porównawczej oraz czas powstania jej klasycznych teorii -Początek tego okresu wyznacza konferencja, która odbyła się w Guildfordzie, przewodniczył jej: Michael Sadler - systemy kształcenia muszą być pojmowane w swoim historyczno-społecznym charakterze. - zwraca uwagę na otoczenie znajdujące się poza szkołą: kościół, ekonomię, rodzinę, mniejszości narodowe, wpływ uniwersytetów, sprawy finansowe i politykę.
Przedstawiciele: - I. KANDEL - F. SCHNEIDER - S.HESSEN - N.HANS Okres klasyczny w pedagogice porównawczej, uznawany jest za czas jej dojrzałości. Charakteryzuje go poszukiwanie sił, które wpływają na tworzenie narodowych systemów kształcenia. Nazywano je siłami determinującymi (Sadler)siłami napędowymi (Schneider). 4.OKRES INTERNACJONALIZACJI KSZTALCENIA: -oprócz doskonalenia jej funkcji praktycznych i teoretycznych - zaczęto realizować z jej udziałem zadania prowadzące do międzynarodowego porozumienia i współpracy. -zwrócono uwagę na kwestię wykształcenia, kształcenia młodzieży oraz ogólne aspekty związane z edukacją -po II wojnie światowej problematyka szkolnictwa i jego rozwoju, stała się przedmiotem międzynarodowej współpracy oraz międzynarodowej koordynacji. Pedagogika porównawcza wytworzyła potężną bazę organizacyjną, umożliwiającą stałe kontakty międzynarodowe. -W roku 1961 odbyła się w Waszyngtonie konferencja OECD na której zajmowano się głównie analizą związku między kształceniem a gospodarką. Wykształcenie określono jako inwestycję -Konferencja ministrów szkolnictwa w Rzymie - kształcenie jako służba publiczna oraz ważna inwestycja -Cele wytyczone na konferencji waszyngtońskiej - przedłużenie obowiązku szkolnego od 6 do 15 roku życia. Połączenie szkolnictwa podstawowego i niższego średniego, wprowadzono naukę zawodu równolegle do obowiązku szkolnego. Instytucje kształcące stały się powszechne, nie tylko dla „elit”. -Nastąpił wzrost liczby studentów przyjmowanych do szkół wyższych -Włączenie w kształcenie instytucji umożliwiających edukację pomaturalną -Wzrosło zainteresowanie wychowaniem przedszkolnym -Wraz ze spadkiem gospodarczym lat 70-tych odbił się na szkolnictwie, które stało się przedmiotem oszczędności budżetowych -Wzrost znaczenia jakości kształcenia w latach 80-tych, -Kształcenie wysokiej jakości i przygotowanie do zawodu dla wszystkich
Definicja Okoń - dyscyplina pedagogiczna zajmująca się analizą i porównaniem systemów wychowania i oświaty w różnych krajach, w powiązaniu z ich rozwojem ekonomiczno-politycznym i społeczno-kulturalnym. Definicja Brickman - Pedagogika porównawcza to analiza systemów i problemów pedagogiki w dwóch lub kilku krajach, w kontekście ich historycznych, społeczno-ekonomicznych, politycznych, kulturowych, religijnych i innych znaczących uwarunkowań. Pedagogika porównawcza jest interdyscyplinarna dziedzina badan, czerpiąca z socjologii i ekonomii procesów kształcenia, z informacji o ich rozwoju historycznym i współczesnej polityce oświatowej.
Przedmiot wg Pruchy-procesy i wyniki edukacji w innych krajach -programy kształcenia i pomoce dydaktyczne -społeczne, ekonomiczne i demograficzne determinanty systemów oświatowych; -zarządzania i finansowanie szkolnictwa; -stosunki miedzy szkoła a rodzicami, społecznościami, gminami, pracodawcami; -stosunki między sferą oświaty a rynkiem pracy itd. Przedmiot to : analiza całego systemu oświaty w 3 wymiarach: - w relacji uczeń - nauczyciel; nauczyciel-rodzic - analiza instytucji - ujęcie globalne badań
Zadania -zbieranie wiadomości o ustrojach szkolnych i pozaszkolnych oraz danych statystycznych charakteryzujących różne systemy wychowania i nauczania, -opracowanie monografii poświęconych poszczególnym ustrojom wychowania i nauczania, -porównywanie różnych ustrojów, -wykrywanie tego co jest wspólne we wszystkich ustrojach -Opisywanie, wyjaśnianie, rozwijanie i upowszechnianie wiedzy o systemach o problemach edukacji na świecie
Pedagogika porównawcza jest nauką interdyscyplinarną. Bazuje na zdobyczach (metodach) innych nauk, dopełniając je i pogłębiając. Z nauk pedagogicznych najważniejsze znaczenie mają dla niej niewątpliwie - pedagogika ogólna (gdyż wywodzi się z systemu pojęć pedagogicznych, zasad teoretycznych i metod, którymi zajmuje się pedagogika ogólna) - historia wychowania (poznanie tradycji kształcenia oraz powstania i rozwoju poszczególnych systemów szkolnych i uwarunkowań politycznych , społeczno-ekonomicznych i kulturowych, analiza historyczna pozwala jej na interpretacje współczesnych systemów szkolnych i adekwatne ich porównywanie) Co się tyczy innych nauk społecznych pedagogika porównawcza czerpie głównie z dorobku oraz metod psychologii, filozofii, socjologii, ekonomii, etnografii itp.
Cele pedagogiki porównawczej Według Frątczaka: cel poznawczy: poznanie warunków i czynników determinujących systemy edukacyjne, poznanie kierunków ewolucji edukacji na świecie cel praktyczny:opanowanie umiejętności analizy i wartościowania o charakterze porównawczym, opanowanie umiejętności obserwacji wybranych zjawisk edukacyjnych w szkołach i innych placówkach, opanowanie umiejętności projektowania odpowiednich modernizacji i innowacji określonych dziedzin edukacji cel wychowawczy: kształtowanie postaw przyjaźni międzynarodowej i gotowość współpracy, kształtowanie odpowiednich postaw wobec różnych kultur Według Pecherskiego:Celem pedagogiki porównawczej jest uchwycenie prawidłowości w kształtowaniu się i rozwoju systemów oświatowych, określeniu tendencji zmian w tych systemach oraz kierunków, w jakich zmiany te zmierzają, a także wyjaśnienie ich przyczyn na podstawie porównywania działania systemów oświatowych działających w różnych krajach
Funkcje według Pecherskiego: poznawcza - dostarczanie wiedzy o szkolnictwie w innych krajach, wartościująca - wprowadzanie najbardziej wartościowych rozwiązań w celu uniknięcia pomylek, inspirująca - podejmowanie nowych działań oświatowych, integracyjna - porozumiewanie się z osobami zajmującymi się szkolnictwem, nawiązywanie kontaktow ze specjalistami w celu syntezy danego zjawiska,prognostyczna - planowanie oświatowe, pilotowe badanie zjawisk,prognozowanie przyszego rozwoju według Wilocha:integrująca, wartościująca , inspirująca wg Śliwerskiego: teoretyczna - wnoszenie wiedzy do innych nauk, praktyczna - podanie istotnych i możliwych do wykorzystania informacji na temat rozwiązania określonego problemu w różnych krajach, prognostyczna , międzynarodowo - integracyjna ,propedeutyczna - zwiększanie kompetencji teoretyczno - metodycznych i praktyczno - pedagogicznych nauczycieli i pracowników pedagogicznych
UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wychowania, Nauki i Kultury)powstało 16 listopada 1945 roku w Londynie na mocy podpisanego Aktu Konstytucyjnego. ORGANIZACJA:Konferencja Generalna jest głównym organem decyzyjnym UNESCO. Tworzą ją przedstawiciele wszystkich krajów członkowskich. Określa ona strategię i główne kierunki pracy Organizacji. Przygotowuje i zatwierdza program i budżet UNESCO. Konferencja Generalna wybiera członków Rady Wykonawczej oraz co cztery lata mianuje Dyrektora Generalnego. Radę Wykonawczą tworzą przedstawiciele 58 krajów członkowskich. Sekretariat Organizacji tworzy Dyrektor Generalny wraz z podległą mu administracją Komitety Narodowe działają w krajach członkowskich i w krajach stowarzyszonych. ZADANIA : - Zapobieganie i likwidowanie analfabetyzmu, - Troska o zachowanie najcenniejszych zabytków dziedzictwa kulturowego - Ochrona środowiska człowieka- Badania i ekspoatacja bogactw Ziemi 9lądów i oceanów Zadania podejmowane aktualnie przez UNESCO : - Zapewnienie pokoju- Poszanowanie praw człowieka- Likwidacja następstw kataklizmu- Walka z rasizmem - Wychowanie społeczeństw, a zwłaszcza młodzieży w duchu pokoju i zrozumienia międzynarodowego. Organizacja zrzesza obecnie 193 państwa członkowskie oraz 7 państw stowarzyszonych. Od chwili powstania UNESCO główną misją Organizacji jest praca na rzecz rozwoju edukacji na całym świecie. Wynika to z przekonania, że poziom, jakość i dostępność wykształcenia decydują o rozwoju społecznym i gospodarczym. UNESCO ma wpływ na rozwój systemów, zawartość programów i podnoszenie jakości kształcenia. PROGRAMY EDUKACYJNE -Kształcenie w dziedzinie ochrony dziedzictwa światowego Projekt, którego celem jest zainteresowanie młodzieży problematyką ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, zaproponowany został Szkołom Stowarzyszonym UNESCO w 1994 roku. Wprowadzenie problematyki dziedzictwa światowego do programów szkolnych przyczyniło się do nawiązywania współpracy między nauczycielami i uczniami a naukowcami i ekspertami nie tylko w skali poszczególnych krajów, ale również w skali globalnej. -Projekt Morza Bałtyckiego -Międzynarodowy, ekologiczny program edukacyjny dla szkół regionu Morza Bałtyckiego został zainicjowany w 1989 roku jako jeden z priorytetowych programów dla uczniów Szkół Stowarzyszonych UNESCO. Jego celem jest mobilizowanie uczniów szkół państw regionu Morza Bałtyckiego do podejmowania działań na rzecz ochrony zasobów wodnych oraz środowiska naturalnego człowieka. Program ma za zadanie nie tylko uświadamiać uczniom zagrożenia, wynikające z oddziaływania człowieka na środowisko naturalne, ale także pomóc im zrozumieć naukowe, społeczne i kulturowe aspekty zależności między człowiekiem a naturą. Do projektu należą: Finlandia, Szwecja, Dania, Niemcy, Polska, Litwa, Łotwa, Estonia i Rosja. -To Jest Nasz Czas Projekt skierowany do uczniów szkół średnich, realizowany jest za pomocą internetu. Jest to 24 godzinna konferencja umożliwiająca dyskusję w sieci. Mogą w niej brać udział uczniowie wszystkich szkół średnich na świecie, nie tylko szkół stowarzyszonych. Corocznie tematem dyskusji jest inny problem, na ogół związany z jedną z dat z kalendarza UNESCO. -Mondialogo-Szlak wielkiej rzeki Wolgi POLSKI KOMITET DO SPRAW UNESCO powstał jako odrębna instytucja w 1956. Misją PK ds. UNESCO jest działanie dla ochrony pokoju poprzez budowanie współpracy międzynarodowej w dziedzinie edukacji, nauki, kultury, informacji i komunikacji. Komitet ma status organu doradczego Rady Ministrów. Pełni rolę łącznika pomiędzy Organizacją, której siedziba znajduje się w Paryżu, a polskimi instytucjami rządowymi oraz organizacjami pozarządowymi. PARTNERZY WŚRÓD INSTYTUCJI RZĄDOWYCH:- Ministerstwo Spraw Zagranicznych- Ministerstwo Edukacji Narodowej- Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego- Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego- Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej- Ministerstwo Sportu - Ministerstwo Środowiska- Główny Urząd Statystyczny- Międzynarodowe Centrum Kultury- Rzecznik Praw Obywatelskich - Rzecznik Praw Dziecka PARTNERSKIE ORGANIZACJE POZARZĄDOWE:-Centrum Inicjatyw UNESCO-Centrum Edukacji Obywatelskiej- Fundacja "Dzieci Niczyje"- Instytut Lecha Wałęsy- Instytut Spraw Publicznych- Polskie Stowarzyszenie Edukacji Prawnej SZKOLY STOWARZYSZONE UNESCO Rozpowszechnianie idei współpracy międzynarodowej wśród dzieci i młodzieży przyczynia się do budowania wzajemnego zrozumienia, a dzięki temu do zachowania pokoju na świecie. Takie założenie legło u podstaw stworzenia, w 1953 roku, programu Szkół Stowarzyszonych UNESCO. Przystąpiły wówczas do niego 33 szkoły ponadpodstawowe w 15 krajach. Dziś w programie uczestniczy prawie 9600 instytucji oświatowych z 180 krajów, począwszy od przedszkoli, a skończywszy na placówkach kształcenia nauczycieli. Polskie szkoły przystąpiły do tego programu w 1956 roku. Uczestnictwo w programie Szkół Stowarzyszonych UNESCO łączy się z moralnym zobowiązaniem do podejmowania wszelkich działań promujących kulturę pokoju i wzajemnego międzynarodowego zrozumienia. Logo sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO składa się z połączonych symboli: otwartej książki (edukacja), której strony oznaczają również rozpostarte skrzydła gołębia (pokój) oraz glob ziemski (dialog kultur).
BIE- MIĘDZYNARODOWE BIURO OŚWIATY. Powstało w 1925 r. przy lidze narodów w Genewie BIE organizuje międzynarodową wymianę informacji z zakresu oświaty i wychowania, prowadzi badania oświatowe w skali międzynarodowej, konferencje związane tematycznie z wychowaniem i rozwojem oświaty. Polska jest członkiem-założycielem BIE. BIE jest regulowana przez Radę złożoną z przedstawicieli 28 państw członkowskich. Rada ta zbiera się na sesję zwyczajną, co najmniej raz w roku. Może zostać także zwołana przez Dyrektora Generalnego UNESCO lub na wniosek 15 członków.
Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Edukacji (ISCED) 1997 r UNESCO opracowało Międzynarodową Standardową Klasyfikację Edukacji w celu polepszenia porównywalność systemów edukacyjnych. Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Edukacji rozróżnia 7 poziomów szkolnictwa oznaczonymi odpowiednimi kodami liczbowymi:ISCED 0 - Wychowanie Przedszkolne ISCED 1 - Kształcenie Podstawowe, Edukacja Elementarna ISCED 2 - Niższy Stopień Kształcenia Średniego lub Drugi Stopień Kształcenia Podstawowego ISCED 3 - a) Kształcenie Średnie b)Kształcenie Ogólne c) Kształcenie Zawodowe ISCED 4 - Edukacja Średnia ISCED 5 - Kształcenie Wyższe, które dzieli się: a) nie uniwersyteckie (nie akademickie)b) Kształcenie Uniwersyteckie ISCED 6 - Kształcenie Wyższe Drugiego Stopnia. Oprócz powyższych międzynarodowych standardów UNESCO i OECO opracowały tzw. wskaźniki edukacyjne, które przedstawiają w formie statystycznej główne aspekty funkcjonowania systemów oświatowych, które umożliwiają sensowne porównywanie
Oświata w PRL i transformacja systemu oświaty Zmiany jakie zachodziły w polskim systemie oświaty w latach 1989-2005 można podzielić na dwie główne kategorie: odchodzenie od rozwiązań komunistycznych oraz modernizacja systemu. Odchodzenie od komunizmu. 1.Odpolitycznienie i osłabienie presji ideologicznej. 2.Decentralizacja zarządzania i zmiana systemu finansowania oświaty. 3.Zmiana struktury szkolnictwa średniego 4.Powstanie szkolnictwa niepublicznego. Modernizacja systemu oświaty. 1. Zmiana ustroju szkolnego. 2. Reforma programowa. 3. Udział w międzynarodowych badaniach osiągnięć szkolnych. Polski system poruszył głębokie zmiany ustrojowe dotyczące : -struktury oświaty-podstawy programowej- organizacji oświaty-zarządzania oświaty Cechy oświaty w PRL i transformacja systemu oświaty -silne upolitycznienie i zideologizowanie oświaty- system oświaty miał tworzyć i utrzymywać porządną strukturę społeczną- silna centralizacja procesu oświaty-marginalna obecność szkolnictwa niepublicznego Cechy systemu oświaty po PRL : -dominacja szkolnictwa publicznego nad prywatnym-polaczenie elementów centralnych i decentralnych-egzamin na zakończenie etapu szkoły-pozycja zawodowa nauczyciela
TOWARZYSTWA NAUKOWETowarzystwo Pedagogiki Porównawczej i Międzynarodowej Oświaty Powstało przy Uniwersytecie Nowojorskim w 1956 roku. Towarzystwo koncentrowało się na zbieraniu, interpretacji i udostępnianiu wiedzy o systemach oświatowych na całym świecie oraz wspieraniu współpracy między specjalistami tej dziedziny z różnych krajów.Światowa Rada Towarzystw Pedagogiki Porównawczej Powstałą w 1970 roku. Jest to organizacja łącząca towarzystwa pedagogiki porównawczej. Do rady wchodzi z każdego krajowego towarzystwa jeden przedstawiciel. Między 1970 a 1998 rokiem odbyło się dziesięć kongresów Światowej Rady. Celem towarzystwa było wspieranie międzynarodowych badań porównawczych, ułatwianie publikacji ich wyników. Do towarzystwa mogą wstąpić wykładowcy pedagogiki porównawczej, badacze tej dziedziny oraz inni zainteresowani tą dziedziną. W pracach Towarzystwa biorą udział przedstawiciele z innych kontynentów, zwłaszcza z Ameryki północnej, Azji i Afryki. Towarzystwo organizuje co kilka lat międzynarodowe konferencje, które koncentrują się wokół szerokiej tematyki obejmującej nie tylko problemy oświatowe, ale również istotne zagadnienia polityki społecznej i jej związki z oświatową. Do debat zapraszano przedstawicieli wielu dyscyplin nauki. Towarzystwo współpracuje z organizacjami międzynarodowymi, takimi jak UNESCO, OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), EWG (Europejska Wspólnota Gospodarcza) i Rada Europy. Polskie Towarzystwo Pedagogiki Porównawczej (PTPP) Postało z 1991 roku (50 członków). W 1992 roku zostało przyjęte do Światowej Rady Towarzystw Pedagogiki Porównawczej. Współpracuje z Towarzystwem Pedagogiki Porównawczej w Europie. Zadania : Polskie Towarzystwo Pedagogiczne stawia sobie za cel udział w rozwoju nauk pedagogicznych i popularyzację ich osiągnięć w kraju i za granicą. Towarzystwo pedagogiki porównawczej w Europie 1961 r. z siedzibą w Brukseli. Celem towarzystwa jest wspieranie międzynarodowych badań porównawczych i ułatwianie publikacji ich wyników. Założycielami byli czołowi przedstawiciele europejskiej pedagogiki porównawczej.
W pracach Towarzystwa biorą udział przedstawiciele komparatystyki pedagogicznej z innych kontynentów. Towarzystwo organizuje co dwa lata międzynarodowe konferencje. Konferencje te koncentrują się zwykle wokół tematyki obejmującej nie tylko problemy oświatowe, ale również istotne zagadnienia polityki społecznej i jej związki z oświatą. Miedzynarodowa federacja stowarzyszen pedagogiki porównawczej IECD Powstała w 1970 roku z połączenia kilku organizacji oświatowych Celem jest popieranie rozwoju badań porównawczych w ujęciu międzynarodowym Zrzesza komparatystów pedagogiki pracujących nad wybranymi problemami badawczymi na zlecenie rządów i ośrodków niezależnych.
Utrzymuje się ona z dotacji różnych fundacji Odpad szkolny - ogół uczniów przerywających uczenie się w szkole przed jej ukończeniem z powodu choroby lub innych warunków losowych. Odsiew szkolny - zjawisko polegające na przerywaniu przez pewien odsetek uczących się przed ukończeniem szkoły z powodu niepowodzeń w uczeniu się lub niewłaściwego zachowania się. Administracja oświatowa - dział systemy oświaty którego zadaniem jest kierowanie ogółem procesów kształcenia i wychowania zgodnie z założeniami i celami polityki oświatowej państwa i potrzebami oświatowymi jego obywateli, nadzorowanie i regulowanie działalności organizowanych w tym celu i funkcjonujących instytucji oświatowo-wychowawczych oraz zapewnienie warunków tym placówka Innowacja pedagogiczna - zmiana struktury systemu szkolnego jako całości lub struktury ważnych jego składników w celu wprowadzenia ulepszeń o charakterze wymiernym. Oświata - działalność ogółu powiązanych ze sobą placówek i instytucji zajmujących się upowszechnianiem kształcenia, wychowaniem bezpośrednim i pośrednim, umożliwiając obywatelom zdobywanie ogólnego i zawodowego wykształcenia oraz zapewniając możliwość wszechstronnego rozwoju osobowości, które są niezbędne przyszłemu obywatelowi. System edukacyjny - to zbiór odpowiednio ze sobą współpracujących instytucji: działalności podstawowej - szkół różnych poziomów i innych instytucji kształcenia regulacyjnych - kierujących i zarządzających instytucjami działalności podstawowej (np. Ministerstwo Edukacji Narodowej) pomocniczych - pełniących funkcje opieki wychowawczej, opieki zdrowotnej itp. Kształcenie - ogół czynności i procesów umożliwiających ludziom poznawanie przyrody, społeczeństwa i kultury, a zarazem uczestnictwo w ich przekształcaniu, jak również osiągnięcie możliwie wielostronnego rozwoju sprawności fizycznych i umysłowych, zdolności, uzdolnień, zainteresowań, zamiłowań, przekonań i postaw oraz zdobycie pożądanych kwalifikacji zawodowych. Furkacja - wyraźne zróżnicowanie programów kształcenia w szkole danego poziomu i profili w wyniku czego wprowadza się odrębne ciągi programowe - dwa (bifurkacja) lub więcej (polifurkacja). Obowiązek szkolny - określanie przez odpowiednie ustawy minimum wykształcenia, jakie powinien otrzymać każdy obywatel (zakres szkoły elementarnej lub powszechnej ogólnokształcącej, wiek dziecka oraz odpowiedzialność rodziców lub opiekunów, którzy uchylają się od wypełniania obowiązku szkolnego). Wykształcenie to może być zdobywane w różnej szkole, a nawet prywatnie. Przymus szkolny - obowiązek na mocy określonej ustawy, wg którego dziecko pod sankcją grzywny nakładanej na rodziców (opiekunów) nie stosujących się do ustawy, musi uczęszczać do tej szkoły, do której jest przydzielone, kierownicy szkół zaś nie mają prawa przyjmować go do innej szkoły, z innego rejonu. Jest to tzw. rejonizacja powszechnych szkół podstawowych. W związku z tym tzw. szkoła rejonowa ma obowiązek prowadzenia ścisłej ewidencji wszystkich dzieci w wieku obowiązku szkolnego w danym rejonie i współpracować w tym zakresie z lokalną władzą administracji państwowej. Rejon szkolny - obwód szkolny - obszar, z którego dzieci w wieku obowiązku szkolnego obowiązane są chodzić do danej szkoły, o podziale na obwody szkolne decydują organy administracji szkolnej, dzieci zamieszkałe w obwodach szkolnych są przyjmowane do szkół z urzędu. Program nauczania - dokument określający zakres i układ treści kształcenia w poszczególnych przedmiotach nauczania ustalonych w planie nauczania danego typu szkoły. Reforma szkolna - zmiana ustroju (systemu szkolnego), treści nauczania i organizacji całego systemu szkolnego lub niektórych Jego części spowodowana przez zaistniałe lub przewidywane przeobrażenia społeczno-gospodarcze, polityczno - kulturowe, osiągnięcia psychologii i pedagogiki. Plan nauczania - wykaz przedmiotów, których nauczanie przewiduje się w danym typie szkoły. Podaje się w nim wymiar godzin lekcyjnych dla każdego roku nauczania i dla każdego przedmiotu. W wielu krajach (również w Polsce) plan nauczania jest urzędowym dokumentem, zatwierdzonym przez władze oświatowe. Są jednak kraje (np. Anglia), w których nie ma planu nauczania, szkoły ustalają go we własnym zakresie.
POLSKA Administracja:Zdecentralizowana: a) System oświaty centralnie zarządzany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej; b) jednostki samorządu terytorialnego zarządzają różnymi typami szkół gmina-przedszkola, podstawówka, gimnazjum; powiat-szkoły średnie II'; województwo- placówki o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym Nadzór: a)szkoły - MEN i regionalni kuratorzy oświaty b) uczelnie wyższe ( autonomiczne) - Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego c)istnieją również instytucje doradcze i konsultacyjne finansowanie:Źródłem jest część oświatowa subwencji ogólnej z budżetu państwa które ustala ustawa budżetowa, a następnie Minister Właściwy ds. Oświaty i Wychowania ustala algorytm ( 3,8 PKB : 8 % inwestycje, 75 % pensje nauczycieli) Szkoły państwowe - bezpłatne oprócz kursów wieczorowych i zaocznych Obowiązek szkolny 6-16 CECHY Zdecentralizowany Drugoroczność
Rejonizacja Drożność Nacisk na j. Obce. STRUKTURA 1. Przedszkole ( 3-6) zerówka obowiązkowa 2.Podstawowka (7-12) bezpłatna : 3 lata : I-III wczesnoszkolna, kształcenie zintegrowane, brak podziału na etapy, jeden nauczyciel-wychowawca 3 lata : IV-VI podział na przedmioty prowadzone przez nauczycieli(specjalistów) z których jeden z nich to wychowawca. 3. Gimnazjum (13-16) podział na przedmioty 4. Średnia II': zasadnicze szkoły zawodowe (16-17/18) liceum ( 16-18) technikum 16-19) 5. Szkoły wyższe: stacjonarne bezpłatne i niestacjonarne płatne Uniwersytety Wyższe Szkoły Techniczne, Teologiczne, WF, Rolnicze, Ekonomiczne, Pedagogiczne, Morskie, Akademie Medyczne Uczenie Artystyczne, Uczelnie Wojskowe SZKOŁY PRYWATNE Płatne , mało powszechne PROGRAMY NAUCZANIA Podstawy programowe tworzone przez zespoły ekspertów powołane przez MEN. Nauczyciele wybierają podręczniki z listy zatwierdzonej przez MEN, decydują o metodach OCENY I EGZAMIN Oceny oparte o wypowiedzi pisemne i ustne, ocenia nauczyciel. Uczniowie którzy nie uzyskają zadowalających ocen(powyzej2)zostają na 2 rok. Egzaminy przeprowadzane przez OKE i CKE. W podstawówce na zakończenie 6 klasy jest egzamin obowiązkowy który nie wpływa na dostanie się do gimnazjum. W gimnazjum na zakończenie obowiązkowy egzamin, składający się z 3 części: humanistycznej, matematyczno-przyrodniczej i j. obcy. Wynik egzaminu decyduje o przyjęciu do szkoły średniej 2 st. W szkole średniej na zakończenie matura w formie pisemnej i ustnej(oprócz szkoły zawodowej) Po zdaniu matury możliwość kontynuacji nauki na studiach wyższych. Po szkole zawodowej egzamin zawodowy pisemny i praktyczny, po zdaniu otrzymuje się dyplom. Na studiach po 3 latach dyplom licencjata 3,5inzyniera a 5 magistra. Można zostać dłużej na doktora.
Anglia AdministracjaZdecentralizowana:a) System oświaty centralnie zarządzany przez Departament Edukacji, Ministerstwo ds. Biznesu, Innowacji i Umiejętności. b) lokalnie przez LEA(mera, komitety kontrolne, rady) c) placówki przez Organ Prowadzący (przedstawiciele różnych grup społecznych) Na poziomie szkolnictwa wyższego istnieje Agencja ds. Zapewnienia Jakości w Szkolnictwie Wyższym. Nadzór:a) Urząd ds. Standardów Kształcenia b) Usługa na Rzecz Dzieci i Umiejętności OFSTE finansowanie: Departament Edukacji, władze lokalne, Agencja Finansowania Umiejętności, Rada ds. Finansowania Umiejętności, Rady na Rzecz badań w Zjednoczonym Królestwie Obowiązek szkolny 5-17 CECHY Zdecentralizowany Brak drugoroczności Federacja szkół zrzeszających się Brak nacisku na j. Obce Mundurki Organizacja procesu związana z orientacją zawodową Złożona struktura organizacyjna Program edukacyjny ,,Równy start”-wyrównywanie szans STRUKTURA 1. Przedszkole (2-4) bezpłatne, nieobowiązkowe 2. Etap Przygotowawczy poniżej 5r.ż Obowiązkowe: 3. Podstawówka 5-11 4. Średnia I' 11-16 : comprehensive school grammar school modern school 5. Srednia II' 16-18+ -secondary school -further education : sixth form college, further education college, tertiary college6. Szkolnictwo Wyższe : Uniwersytety Kolegia uniwersyteckie Kolegia prowadzące studia zawodowe SZKOŁY PRYWATNE Długa tradycja, nie podlega krajowej regulacji finansowej, utrzymywane z opłat, darów i fundacji; nadzór w porozumieniu z Departamentem Edukacji. I OFSTED; selekcja do szkolna, szkoły wstępne PROGRAMY NAUCZANIA Od 2014r. Narodowy Program Kształcenia. Departament Edukacji odpowiedzialny za opracowanie programu. Program kształcenia dzięki się na 4 KS. Nauczyciele wybierają podręczniki i metody. Szkoły-swoboda ,nie ma limitu czasowego. OCENY I EGZAMINZa oceny i sprawdziany odpowiada Agencja ds. Standardów i Testowania. Od 14-19 r.ż młodzieży odpowiedzialność za kwalifikacje pełni Departament Edukacji i Biura ds. Regulacji Zasad Kwalifikacji i Egzaminów. Ze względu na zwyczaj uczniowie raczej są promowani do następnej klasy. Po ukończeniu II st najczęściej otrzymuje się GCE lub A-level
Francja Administracja Silnie scentralizowana: System edukacji podlega Ministerstwu Edukacji Narodowej ( obowiązek szkolny) oraz Ministerstwu Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych. Polityką państwa i realizacją zadań MEN-u zajmują się zew. Departamenty administracyjne: akademie, rektor na czele. Nadzór: a) Inspektor Ogólny Edukacji Narodowej IGEN b) Inspektor Ogólny Administracji, Edukacji Narodowej i Nauki IGAENR, c) Inspektorat ogólny ds. Bibliotek JGB d) Dwa terytorialne inspektoraty: Krajowi Inspektorzy światowi oraz regionalni inspektorzy ds. dydaktyki. finansowanie: Władze państwowe, region, departament, gmina Obowiązek szkolny 6-16 CECHYSilnie scentralizowany Drugoroczność Rejonizacja Drożność Nacisk na j. obce STRUKTURA 1. Przedszkole (2-6) bezpłatne, nieobowiązkowe. Obowiązkowe: 2. Podstawówka 6-11 3. Średnia I' 11-15 ogólne i zawodowe 4. Średnia II' -liceum ogólne i -techniczne 15-18 -zawodowe 15-17/19 5. Kształcenie ponad średnie 6. Kształcenie wyższe Uniwersytety,Uczelnie Specjalistyczne, Szkoły Elitarne SZKOŁY PRYWATNE Płatne, kontrakt z państwem, selekcja, zazwyczaj Katolickie. PROGRAMY NAUCZANIA Ustalony przez Ministerstwo Oświaty. Nauczyciele wybierają podręczniki i metody. Zróżnicowany w ramach danej szkoły i profilu. OCENY I EGZAMIN Indywidualna Księga Osiągnięć Uczniów od 2010r. Ocena nauczyciela ciągła, ocena z zachowania, pod koniec egzaminy państwowe, wystandaryzowane, jednolite, Po II st. Matura.
Niemcy Administracja Zdecentralizowana: a)Za system edukacji odpowiada : Federalna struktura państwa b) Za ustawodawstwo i administrację - kraje związkowe tj. landy c) Władze nadzorujące szkoły na niższym szczeblu Nadzór: Stała Konferencja Ministrów Edukacji i Kultury finansowanie: Land, gmina Obowiązek szkolny 6-15/16 CECHY Silnie zdecentralizowany Brak drożności Wyrównywanie szans Rejonizacja Testy niejednolite Różne programy kształcenia STRUKTURA 1. Przedszkole (3-6) nieobowiązkowe, koszta - rodzice, dotacje Obowiązkowe: 2. Podstawówka 6-10,6-12 3.Średnia I”: etap orientacji 10-12 gimnazjum, Haupschule, Realschule ( niektóre landy Gesamtschule) 4. Średnia II' i policealne : 15/16-18/19 ogólne i zawodowe - w pełnym wymiarze, niepełnym wymiarze i policealne 5. Szkolnictwo Wyższe: Uniwersytety, Wyższe Sz. Pedagogiczne Teologiczne, Artystyczne , Zawodowe, Zintegrowane Szkoły Wyższe SZKOŁY PRYWATNESzkoły zastępcze, uzupełniające, poddawane kontroli państwowej, dotowane przez państwo, czesne. PROGRAMY NAUCZANIA Program opracowany przez land. Zalecają metody i podręczniki. Opracowany zgodnie z zaleceniami Stałej Konferencji Ministrów Edukacji i Kultury OCENY I EGZAMIN Na wszystkich poziomach ocena ciągła oparta na wypowiedzi ustnej i pisemnej, oceny dokonuje nauczyciel. Automatyczna promocja z klasy 1 do 2. Od klasy 3 jest to zależne od wyników nauki. Po 1 stopniu jeżeli poziom ucznia będzie zadowalający otrzymuje on świadectwo. Po 2 stopniu matura, zdanie umożliwia kontynuowanie nauki na studiach wyższych.
Włochy Administracja Scentralizowana w kierunku decentralizacji :a) System edukacji centralnie zarządzany przez Ministerstwo Edukacji, Uniwersytetów i Badań Naukowych b) lokalnie przez urzędy ds. edukacji w regionach i prowincjach - 20 regionów. Nadzór:Ministerstwo Edukacji Urzędy ds. edukacji w regionach i prowincjach finansowanie: Ministerstwo Edukacji Obowiązek szkolny 6-16 CECHY Scentralizowana w kierunku decentralizacji Zasada drugoroczności Drożność Masowość studiów Brak szkolnictwa specjalnego Szkoły ogólnodostępne Brak rejonizacji, dostępność miejsc STRUKTURA 1.Przedszkole(3-5) Nieobowiązkowe i bezpłatne Obowiązkowe: 2. Podstawówka 6-11 bezpłatna, obowiązkowa, brak rejonizacji. 3. Średnia I' 11-14-gimnazjum 4. Średnia II' ponadobowiązkowe -licea 14-19 o profilu klasycznym, ścisłym, językowym., artystycznym -techniczne 14-19 -artystyczne14-17/19 -zawodowe 14-17 5. Wyższe-uniwersyteckie 19-24 -nieuniwersyteckie: AFAM 19-21 : *Akademia sztuk pięknych, narodowa akademia teatralna, naukowa akademia sztuk filmowych, naukowa akademia tańca, narodowa akademia muzyczna, konserwatorium muzyczne, wyższe szkoły przemysłu artystycznego SZKOŁY PRYWATNE Oficjalne uznane przez państwo za równe szkołom państwowym (paritarie), szkoły o niższym statusie (paritarie) PROGRAMY NAUCZANIA Wytyczne z ministerstwa, opracowuje zespół nauczycieli w szkole, wybierają podręczniki i metody. OCENY I EGZAMIN Podstawówka : ocena opisowa i cyfrowa (0-10) Minimum 6 żeby zdać. Gimnazjum: oceny z przedmiotów, zachowanie, na koniec egzamin państwowy, Po II st. Matura zdanie umożliwia kontynuacja nauki na studiach wyższych.