Wstęp

Człowiek od wieków chce wywierać na innych odpowiednie wrażenie. Wykorzystuje do tego liczne techniki autoprezentacji. W sferze prywatnej najczęściej robi to nieświadomie, natomiast, aby skutecznie oddziaływać w życiu publicznym i zawodowym, ludzie uczestniczą w różnych szkoleniach

i warsztatach, sięgają po mądre książki, które uczą, jak zmanipulować odbiorcę i osiągnąć zamierzony cel.

Sztuka autoprezentacji opiera się głównie na umiejętnym sterowaniu emocjami odbiorcy, od którego oceny zależy decyzja. Ale jak to zrobić? Przede wszystkim należy zrobić wszystko, aby odbiorca uznał nas za obiekt z różnych względów dla niego atrakcyjny. Aby do tego doszło musimy zapoznać się z jego potrzebami i oczekiwaniami. Równocześnie powinniśmy w oparciu o tę wiedzę uwypuklić korzyści, które możemy mu zaoferować. I w tym miejscu oprócz odwoływania się do emocji trzeba pamiętać o konkretnym i logicznym przedstawieniu swoich możliwości, czy umiejętności. Żeby najbardziej pożądane cechy rozbłysły i nie straciły swego blasku muszą zostać dobrze wyeksponowane - nie możemy przyćmić ich faktami drugorzędnymi i mniej istotnymi. Można w tym miejscu skorzystać z powszechnie wykorzystywanego w promocji i reklamie zjawiska ekspozycji, które mówi o tym, że im częściej coś widzimy, tym bardziej to lubimy i podkreślić nasze zalety dyskretnie, ale kilkakrotnie. Abyśmy wiedzieli, co podkreślać - niezbędne jest minimum wiedzy o osobie, czy firmie, na której decyzji nam zależy.

Warto odpowiedzieć na pytanie, dlaczego tak ważną rolę w naszym życiu odgrywa autoprezentacja. Niektórzy twierdzą nawet, że wszystkie nasze działania są podporządkowane w pewnym stopniu dążeniu do wywarcia odpowiedniego wrażenia na innych. Być może jest w tym część prawdy, choć zazwyczaj nie pamiętamy o autoprezentacji, tylko po prostu działamy. Zabiegi autoprezentacyjne świadomie stosujemy głównie w pracy lub w związkach damsko-męskich. Manipulowanie wywieranym wrażeniem ma raczej pejoratywny wydźwięk jednakże w rzeczywistości pozwala na nawiązywanie kontaktów i ułatwia wchodzenie ludziom w interakcje.

Troskę o swój wizerunek, można rzec, mamy wrodzoną. Niewiele jest takich osób, które nie martwią się tym, co inni o nich mówią. Od dzieciństwa słuchamy zdania innych, żadne dziecko nie lubi być odmieńcem i chce należeć do grupy. O latach dzieciństwa nie mówimy jako o świadomej manipulacji wrażeniem, ale należy docenić mądrość dzieci, które doskonale zauważają, kto ma ładniejsze ubranie, zabawki. Maluchy rozróżniają, kto jest sympatyczniejszy, z kim się lepiej bawić, bo pani go lubi itd. Na dalszym etapie egzystencji w społeczeństwie, kiedy jesteśmy bardziej świadomi znaczenia autoprezentacji, manipulujemy wrażeniem po to, aby wzmocnić poczucie własnej wartości. Doskonale wiemy, że sympatie i uznanie zyskują te osoby, które uchodzą w oczach innych za błyskotliwe, atrakcyjne, zdolne, urodziwe, inteligentne. Te cechy są podstawą dobrej autoprezentacji. Chcemy być lepsi, mądrzejsi, skuteczniejsi w działaniu, dążymy do tego, aby wypaść pozytywnie. Szczególnie zauważalne jest to w pracy zawodowej, ponieważ każde niepowodzenie podważa nasze poczucie własnej wartości.

Poprzez autoprezentację regulujemy również nasze emocje. Mają one istotny wpływ na nasze decyzje czy ocenę. Dzieje się tak, dlatego, że nie mamy nad nimi kontroli. Chociaż potrafimy kontrolować ich ekspresję, to nie jesteśmy w stanie pozbyć się naszych odczuć pozytywnych jak i negatywnych.

Dobra opinia w oczach innych to także akceptacja ze strony środowiska, która z kolei przekłada się na nasze dobre samopoczucie. Dzięki temu, sami dobrze oceniamy siebie i to pozwala nam znosić nasze negatywne emocje, frustracje. Możemy czuć się docenieni i zadowoleni z siebie.

Sztuka autoprezentacji to nic innego jak takie przedstawienie siebie, jakiego oczekują od nas inni ludzie. Wiąże się z tym:

1. Łatwość wypowiedzi,

2. Budowanie błyskotliwych wypowiedzi,

3. Umiejętność przekonywania,

4. Lepsze wyniki w nauce i pracy,

5. Znajomość mowy ciała

a także zdecydowana postawa podczas odpowiedzi i wystąpień.

Rozmowa kwalifikacyjna

Autoprezentacja jest najbardziej widoczna podczas rozmowy kwalifikacyjnej, gdy staramy się o pracę. Rozmowa kwalifikacyjna jest rozmową dwóch stron, które dążą do podobnego celu. Strony te chcą przekazać o sobie lub o firmie najważniejsze informacje, a jednocześnie uzyskać odpowiedzi na pytania:

• czy ta firma jest odpowiednia dla mnie?

• lub czy kwalifikacje i umiejętności tej osoby będziemy mogli wykorzystać w naszej firmie?

Rola kandydata w tej dyskusji polega na przekazaniu odpowiednich i dokładnych informacji, które pomogą pracodawcy ocenić doświadczenie, umiejętności, cele oraz cechy charakteru osoby na wybrane stanowisko. Drugim zadaniem kandydata jest przysłuchanie się i uzyskanie informacji od pracodawcy na temat stanowiska, warunków pracy i o samej firmie. Zwykle pierwsze spotkanie ma na celu określenie czy dany kandydat spełnia wszystkie oczekiwania pracodawcy. Jeśli spotkanie odbędzie się pozytywnie, firma zaprosi dana osobę na kolejne spotkanie. Oznacza to, że kandydat ma ok. 30 minut, aby przekonać przedstawiciela firmy, że posiada wszelkie umiejętności niezbędne do osiągnięcia powodzenia na danym stanowisku. Mając to na uwadze, można zrozumieć potrzebę solidnego przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej.

Przygotowanie się na rozmowę kwalifikacyjną

Zadaniem kandydata jest przede wszystkim „sprzedanie” siebie. Musi on przekonać pracodawcę, że jest najlepszą osobą na to stanowisko. Analiza własnej osoby pozwoli podejść do spotkania spokojnie i pewnie. Przed spotkaniem należy znać odpowiedź na następujące pytania:

1. kim jestem?

2. jakie mam cele?

3. co mogę wnieść do firmy?

4. jakie są moje atrybuty i wady?

5. w jaki sposób moje doświadczenie i umiejętności wpłyną na jakość wykonywanej pracy?

6. jakie są oczekiwania pracodawcy?

7. jakie są moje długo i krótkoterminowe plany na przyszłość?

Analiza firmy

Kolejnym krokiem jest analiza firmy, z którą będzie prowadzona rozmowa kwalifikacyjna. Powodzenie inteligentnej rozmowy na temat firmy zrobi bardzo dobre wrażenie i może odzwierciedlić dobre przygotowanie się, inicjatywę i zainteresowanie. Należy przygotować szczegółowe pytania dotyczące działalności firmy. Zadawane podczas rozmowy pytania pozwolą odróżnić osobę danego kandydata od innych osób.

Umawiając się na spotkanie z pracodawcą należy pamiętać o:

1. Punktualności - lepiej pojawić się 15 minut wcześniej i poczekać, niż przyjść nawet 2 minuty później

2. Przywitaniu - należy przywitać się z gospodarzem, ale to on zaprasza, więc należy poczekać aż poda rękę

3. Postawie - trzeba zachować właściwą postawę ciała - otwarta pozycja, uśmiech i pogoda

4. Spokoju - zachować spokój, należy pamiętać o oznakach, które mogą zdradzić zdenerwowanie - należałoby je ukryć

5. Słuchaniu - dużo trudniej jest uważnie słuchać niż mówić, więc bardzo uważnie powinno się wsłuchiwać w wypowiedź rozmówcy i odpowiadać na pytania nie przejmując inicjatywy w prowadzeniu spotkania

6. Pytaniach - spotkania są zwykle nastawione na poznanie kandydata. Pracodawcy chcą uzyskać jak najwięcej informacji na temat tego, czy kandydat będzie odpowiednim partnerem, - dlatego nie należy zadawać pytań związanych z wynagrodzeniem, obowiązkami czy odpowiedzialnością. Jeśli kandydat zostanie zaproszony na kolejne spotkanie będzie miał szanse na zadanie swoich pytań.

Jak się zaprezentować?

1. Wiarygodnie - poprzez wykazanie się znajomością zagadnienia, unikania tendencyjności w przekazywaniu treści

2. Ekstrawertyk musi uważać, aby nie przytłoczyć słuchaczy, introwertyk, - aby nie chować się za pulpitem, rzutnikiem czy stertą papierów

3. Zachowywać się jak osoba odnosząca sukcesy-trzeba być uśmiechniętym

Co mówić?

1. Nie wprowadzać zbyt wielu nowych pojęć lub danych

2. Nie obawiać się stosowania synonimów, powtórzeń tych samych treści w inny sposób, kiedy jest to uzasadnione, np. stopniem skomplikowania tematu

3. Na początku skrótowo przedstawiamy główną tezę wystąpienia, na końcu podsumowujemy i wyciągamy wnioski

4. Starać się opanować umiejętność organizowania przekazu

5. Stosować metafory, anegdoty, przykłady jednostkowe

Jak mówić?

1. Trzeba wykorzystać maksymalnie warunki głosowe: siłę, skalę głosu

2. Modulować głos, szczególnie przy przekazywaniu trudnych treści

3. Przed wystąpieniem trzeba wyeliminować napięcie, np. stosując oddechowe ćwiczenia odprężające

4. Zachowanie właściwej postawy ciała

5. Trzeba starać się nie tracić kontaktu wzrokowego ze słuchaczem

6. Należy mówić językiem zrozumiałym, spójnym i poprawnym gramatycznie

7. Unikać wyrażeń żargonowych i zbyt ostrych lub specjalistycznych

8. Zachować takt i uprzejmość

Używając poniższych nawyków językowych, zwanych parafrazą, dzięki której można upewnić się, czy poprawnie rozumiemy wypowiedź pracodawcy:

1. „Rozumiem, że chodzi panu o...”

2. „miał pan na myśli...”

3. „Inaczej mówiąc...”

4. „Do tej pory dowiedziałem się od pana...”

Jak pytać?

1. Zadawać pytania

2. Pytania otwarte

3. Pytania zamknięte

4. Unikać błędnych założeń

Ważne punkty do zapamiętania

1. sprawdzenie swojego wyglądu przed spotkaniem

2. przywitanie z przedstawicielem firmy w sposób sympatyczny i swobodny ale profesjonalny

3. uścisk ręki powinien być mocny i zdecydowany (oczywiście bez przesady)

4. nie należy robić notatek podczas spotkania - jednak dobrze jest sporządzić notatki dotyczące spotkania tuż po rozmowie

5. unikać nudnej i monotonnej prezentacji podczas rozmowy

6. pamiętać, że jest to prezentacja własnej osoby!

7. Należy skorzystać z okazji, aby się zaprezentować w sposób logiczny i pewny siebie

2

---