4 Zajęcia
ELEMENTY BEZPIECZEŃSTWA
PANEL STEROWANIA
Układy sterowania powinny być tak zaprojektowane wykonane aby:
były bezpieczne i niezawodne,
wytrzymałe na obciążenie wynikające z normalnego użytkowania oraz na działanie czynników zewnętrznych,
błędy w układach logicznych nie stwarzały zagrożenia dla pracowników.
!!Elementy sterownicze powinny być:
wyraźnie widoczne, rozpoznawalne i dobrze oznakowane,
rozmieszczone w sposób zapewniający bezpieczne, bezzwłocznie jednoznacznie posługiwanie się nimi,
zaprojektowany tak aby był zgodny z zamierzonym efektem sterowania,
umiejscowiony po za strefami niebezpiecznymi z wyjątkiem elementów szczególnych takich jak wyłącznik awaryjny, panelu programowania robotów,
umieszczone tak aby ich obsługa nie stwarzała zagrożenia,
wytrzymałe na obciążenia,
zaprojektowane i zabezpieczone, tak aby nie stwarzały zagrożenia podczas niezamierzonego zadziałania.
Elementy sterowania powinny być tak wykonane i rozmieszczone tak aby uwzględniały zasady ergonomii.
Maszyny powinny być wyposażone we wskaźniki (tarcze z podziałką lub sygnalizatory) niezbędne dla bezpieczeństwa obsługi.
Uruchomienie maszyny powinno być możliwe jedynie przez zamierzone uruchomienie elementu sterowniczego, przewidzianego do tego celu.
Maszyny powinny być wyposażone w elementy sterownicze przy pomocy których w bezpieczny sposób w normalnym trybie można zatrzymać maszynę.
!! Elementy sterownicze zatrzymujące maszynę powinny mieć pierwszeństwo wobec elementów uruchamiających.
Maszyny powinny mieć co najmniej jeden wyłącznik awaryjny w celu wyeliminowania istniejącego lub możliwego do wystąpienia niebezpieczeństwa.
Wyłącznik awaryjny powinien:
mieć wyraźnie rozpoznawalne i widoczne oraz szybko dostępne elementy sterownicze,
możliwie jak najszybciej zatrzymywać niebezpieczny proces, bez stwarzania dodatkowego zagrożenia,
koniecznych przypadkach inicjować lub umożliwiać zainicjowanie pewnych ruchów zabezpieczających.
Przerwa w zasilaniu i jej przywrócenie nie powinno doprowadzać do niebezpiecznych sytuacji.
W celu przeciwdziałaniu niebezpiecznym sytuacjom:
maszyna nie powinna uruchamiać się nieoczekiwanie,
po sygnale zatrzymania maszyny, nie powinno być możliwości zapobiegnięcie jej zatrzymaniu,
żaden ruchomy element maszyny lub zamocowany w maszynie nie powinien odpadać lub zostać wyrzucony,
automatyczne lub ręczne zatrzymanie wszelkich elementów ruchomych nie powinno być zakłócone,
urządzenia ochronne powinny być w pełni skuteczne.
ELEMENTY MASZYNY
Trwałość użytych materiałów powinna być odpowiednia do rodzaju miejsca pracy w szczególności w odniesieniu do zjawisk zmęczenia, starzenia, korozji i ścierania
Producent powinien wskazać w instrukcji częstotliwość, rodzaj kontroli i konserwacji maszyny, wymaganych ze względów bezpieczeństwa. Jeżeli mimo podjętych środków ostrożności niebezpieczeństwo pęknięcia lub rozerwania elementów ruchomych istnieje nadal, elementy ruchome powinny być zamontowane i umiejscowione w taki sposób, aby w przypadku rozerwania się, ich odłamki pozostały wewnątrz osłony.
Sztywne i elastyczne przewody do transportów płynów, w szczególności pod wysokim ciśnieniem, powinny wytrzymywać naprężenia i obciążenia wewnętrzne oraz powinny być zabezpieczone i zamocowane w sposób chroniący je przed wszystkimi zewnętrznymi naprężeniami i napinaniem.
Producent powinien podać środki ostrożności w celu zapobiegnięcia zagrożeniu wywołanym przez przedmioty spadające lub wyrzucone.
Dostępne części maszyn nie powinny mieć ostrych krawędzi , ostrych naroży, ani chropowatych powierzchni, które mogą spowodować obrażenia.
Ruchome elementy maszyn powinny być tak zaprojektowane, wykonane i rozmieszczone w taki sposób aby nie stwarzały zagrożenia. W przypadku istnienia dalszego zagrożenia, elementy maszyn powinny one być wyposażone w osłony lub urządzenia ochronne.
Należy stosować wszelkie niezbędne środki w celu zapobiegnięciu przypadkowemu zablokowaniu się ruchomych elementów maszyny w czasie pracy.
OSŁONY I URZĄDZENIA OCHRONNE
Osłony i inne urządzenia ochronne, związane z elementami ruchomymi maszyny, powinny być dobierane w zależności od rodzaju zagrożenia.
Osłony zaprojektowane do ochrony osób narażonych przy pracy z elementami przenoszenia napędu(krążki linowe, koła zębate, zębatki, pasy, wały) powinny być:
przymocowane na stałe, albo
ruchome (w przypadkach, kiedy przewiduje się konieczność częstego dostęp do tych elementów).
Jako osłony i urządzenia ochronne związane z ryzkiem przy elementach ruchomych, takich jak: narzędzia skrawające, ruchome części pras, cylindry oraz przedmioty obrabiane, należy stosować jeżeli to tylko możliwe osłony stałe, a w pozostałych przypadkach:
osłony ruchome lub urządzenia ochronne (urządzenia do samoczynnego wyłączania, bariery niematerialne, maty czułe na nacisk),
urządzenia ochronne odległościowe (oburęczne urządzenia sterujące)
!! Jeżeli niektóre elementy maszyny związane bezpośredni z procesem technologicznym nie mogą pozostawać całkowicie lub częściowo niedostępne ze względu na konieczność miejscowej interwencji operatora, wówczas powinny być one wyposażone w osłony:
stałe- zapobiegające dostępowi do tych fragmentów ruchomych elementów, które nie są wykorzystywane podczas pracy,
nastawne- ograniczające dostęp do tych części ruchomych elementów maszyny, które są bezpośrednio przeznaczone do pracy.
!! Osłony i urządzenia ochronne :
powinny:
mieć wytrzymała konstrukcję,
być umieszczone w odpowiedniej odległości od strefy niebezpiecznej,
umożliwiać, w miarę możliwości bez ich demontażu, dostęp do wykonania prac związanych z mocowaniem lub wymianą narzędzi oraz konserwacją, przy czym obszar ten powinien być ograniczony do niezbędnego minimum,
mogą powodować tylko minimalne utrudnienia obserwacji procesu technologicznego,
nie powinny:
powodować żadnego dodatkowego ryzyka,
dać się łatwo obejść lub wyłączyć.
!! Osłony stałe - powinny byś tak zamocowane na swoim miejscu, poprzez zastosowanie rozwiązań, które uniemożliwią ich demontaż bez użyciu narzędzi. Usuniecie elementu mocującego powinno uniemożliwić pozostanie osłony na swoim miejscu.
!! Osłony ruchome dzielą się na:
osłony ruchome typu „A” o ile to możliwe powinny być, po otwarciu przymocowane do maszyny oraz byś sprzężona z układem blokującym, zapobiegając uruchomieniu elementów ruchomych maszyny do póki te są one dostępne i wydającym sygnał zatrzymania, gdy tylko osłona zostanie otwarta.
osłona ruchoma typu „B” powinny być zaprojektowane i sprzężone z układem sterowania, tak aby:
ruchome elementy maszyny nie mogły zostać uruchomione do póki znajdują się w zasięgi operatora,
osoba narażona nie mogła dosięgnąć ruchomych elementów po ich uruchomieniu,
mogły być nastawiane tylko przez działania zamierzone (użycie narzędzi lub klucza),
brak lub uszkodzenie jednego z tych elementów składowych uniemożliwiło uruchomienie ruchomych elementów albo zatrzymuje elementy znajdujące się w ruchu,
zapewniać ochronę przed ryzykiem związanym z wyrzuceniem ruchomych elementów maszyny, przez zastosowanie odpowiedniej przegrody.
Osłony nastawne ograniczają dostęp do stref ruchomych elementów maszyny, niezbędnych do pracy i powinny one :
być nastawiane ręcznie lub automatycznie, w zależności od rodzaju pracy,
dawać się łatwo nastawiać bez użycia narzędzi,
maksymalnie ograniczać ryzyko powodowane wyrzuceniami przedmiotami.
Urządzenia ochronne powinny być zaprojektowane i sprzężone z układem sterowania w taki sposób, aby:
ruchome elementy nie mogły zostać uruchomione do póki znajdują się w zasięgu operatora,
osoba narażona nie mogła dosięgnąć ruchomych elementów maszyny po ich uruchomieniu,
mogły być nastawiane tylko przez działania zamierzone,
brak lub uszkodzenie jednego z tych elementów składowych uniemożliwiło uruchomienie ruchomych elementów albo zatrzymywało elementy znajdujące się już w ruchu.
ZASILANIE
Maszyny zasilane energia elektryczną, powinny być zaprojektowane, wykonane i wyposażone w sposób zapobiegający lub umożliwiający zapobieganie wszelkim zagrożeniom o charakterze elektrycznym.
Powinny być tak zaprojektowane i wykonane, aby zapobiec lub ograniczyć gromadzenie się niebezpiecznych ładunków elektrostatycznych lub wyposażone w układ do ich rozładowywania.
Maszyny zasilane inną energia niż elektryczna w szczególności hydrauliczną, pneumatyczną i cieplna, powinny być zaprojektowane i wyposażone w taki sposób, aby uniknąć potencjalnych zagrożeń związanych z tymi rodzajami energii.
Maszyny powinny być wyposażone w urządzenia odłączające je od wszystkich źródeł energii. Urządzenie to powinno być wyraźnie oznakowane.
Należy zapewnić możliwość ich zablokowania w położeniu odłączenia w przecinanym razie może ona stwarzać potencjalne zagrożenie.
CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE
W celu wyeliminowania ryzyka obrażeń spowodowanych zetknięciem się z częściami maszyn lub materiałami o wysokiej lub o bardzo niskiej temperaturze należy zastosować konieczne środki zapobiegawcze.
Maszyna powinna być zaprojektowana i wykonana w taki sposób aby uniknąć ryzyka:
wywołania pożaru lub przegrzania,
wybuchu spowodowanego przez samą maszynę lub gazy, ciecze, opary, pyły i inne substancje wytwarzane prze maszynę.
Maszyna powinna być zaprojektowana i wykonana w taki sposób, aby:
zagrożenia wynikające z emisji hałasu lub drgań wytworzonych przez maszynę były zredukowane lub ograniczone do najniższego poziomu,
wszelka emisja promieniowania była ograniczona do zakresu niezbędnego do działania maszyny, a wpływ promieniowania na osobę narażoną był na bezpiecznym poziomie,
promieniowanie zewnętrzne nie zakłócało działania maszyny.
W przypadku stosowania w maszynie urządzenia laserowego, urządzenie to powinno być:
zaprojektowane i wykonane w sposób nieumożliwiający wszelko przypadkową emisję promienia,
zabezpieczone w taki sposób aby promieniowanie laserowe nie stwarzało zagrożenia dla zdrowia,
Maszynę należy projektować, wykonać lub wyposażyć w tak sposób, aby można było uniknąć zagrożeń spowodowanych gazami, cieczami, pyłami, parami i innymi powstającymi w wyniku pracy.