Prekursorzy

1. 1938 r. Praca magisterska C. Shannona pokazująca, że można opisać w języku matematycznym budowę i funkcjonowanie złożonego systemu elektrycznego (co wskazywało na możliwość opisu funkcjonowania systemu neuronów).

2. 1936 r. Maszyna Turinga - teoretyczny prakomputer.

3. 1956 r. G. Miler - liczba 7 plus minus 2, jako pojemność pamięci krótkotrwałej.

H. Simon - programy komputerowe

4. 1957 r. U. Neiser i O. Selfridge - model systemu rozpoznającego PANDEMONIUM.

5. 1960 r. G. Miller, E. Galanter , K. Pribram, praca Plany i struktura mózgu; system TOTE regulujący zachowania celowe.

6. 1967 r. U. Neiser, Cognitive psychology - pierwszy podręcznik psychologii poznawczej.

7. 1972 r. A. Newell i H. Simon - General Problem Solve (GPS) (Ogólny rozwiązywacz problemów).

Środowisko:

“Całokształt warunków materialnych i biologicznych istotnych dla życia i rozwoju osobników danego gatunku” (Szewczuk)

Bodziec - porcja energii (lub informacji) zawarta w zdarzeniach zachodzących na zewnątrz osobnika lub wewnątrz jego organizmu, która wywołuje specyficzną reakcję podmiotu.

Sygnały - to materialne nośniki informacji. Znaki czegoś.

Symbole: znak reprezentujący coś ważnego, coś innego (symptom)

(bodziec proksymalny - energia fizyczna, która faktycznie pobudza receptor (np. pies wchodzi do pokoju, bodźcem proksymalnym jest światło odbite od psa i wpadająca do oka człowieka.)

Podnieta - czynnik motywujący działanie.

Sytuacja:

Złożona całość, obejmująca wielorakie układy bodźców, zdarzeń, osoby, atmosfera

Sięgam do pojęcia sytuacji zaproponowanego przez Tadeusza Tomaszewskiego i chyba niedocenionego, albo nawet niedostrzeżonego. Wychodzę z założenia, że to pojęcie powinno ułatwić porządkowanie naszej wiedzy.

Sytuację trzeba odróżnić od środowiska. Środowisko to względnie ustabilizowany układ otoczenia. J.Pieter: „przez środowisko pojmuje się w biologii, psychologii i naukach społecznych całokształt mniej lub więcej trwałych warunków świata zewnętrznego, w którym dany organizm żyje, a więc do których się przystosowuje.” (1963, s. 283).

A.S.Reber: Środowisko jest tym, co otacza. Środowisko, to inaczej otoczenie. Reber posługuje się również terminem środowisko wewnętrzne na oznaczenie wszelkich procesów zachodzących wewnątrz organizmu oraz ich skutki.

Sytuacja jest zawsze czyjaś, człowiek jest podmiotem sytuacji.

Rodzaje sytuacji:

1)Ze względu na podmiot, np. sytuacja nauczyciela, ucznia,itp.

2)Ze względu na inne elementy otoczenia, np. sytuacja drogowa, sytuacja niedoboru,

3)Ze względu na rodzaj aktywności podstawową, sytuacja egzaminacyjna, sytuacja relaksowa. Sytuacja reaktywna i zadaniowa

Treść informacji zawartych w strukturach poznawczych:

-Informacje o rzeczach;

-Informacje o kulturze,

-Wiedza o społeczeństwie,

-Wiedza o sobie samym.

Wyróżnia się dwa rodzaje wiedzy, a mianowicie:

- Wiedza deklaratywna(narracyjna), czyli wiedza o faktach, „wiem, że....”;

-Wiedza proceduralna (operacyjna),, czyli „ wiem. jak ....”; stanowi sieć danych o metodach, strategiach, programach działania.

J.Bruner wyróżnił trzy główne systemy reprezentacji, a mianowicie:

-czynnościowa,

-ikoniczna, czyli obrazowa,

-symboliczna (pojęciowa).

Poziomy poznania

Autorzy wymieniają różne poziomy poznania i zachowania.

Tak np. Itelson wyróżnił poziomy:

1. adaptowany, gdy organizm wyposażony jest we wrodzone, sztywne formy zachowania (instynkty, odruchy bezwarunkowe);

2. adaptujący się, czyli przystosowujący się do zmieniających się warunków zewnętrznych i sytuacji (mechanizmy uczenia się poprzez warunkowania klasycznego i instrumentalnego);

3. adaptujący, czyli mający zdolności przystosowywania otoczenia do własnych potrzeb i możliwości. (zachowania inteligentne, rozwiązywanie problemów.

Antycypacja znaczy uprzedzenie, czyli wyprzedzenie czegoś, co ma nastąpić, przez myśl o tym lub przez zajęcie określonej postawy. np. percepcja bodźca przed jego pojawieniem się; wnioskowanie bez dostatecznych przesłanek,

W tradycji psychologicznej, również w wiedzy potocznej, zakorzenione jest przekonanie o sekwencji SR, czyli przyczyna -skutek.

Progi wrażliwości

Nie każdy bodziec wywołuje wrażenie; zarówno zbyt słabe bodźce, jak i zbyt silne nie powodują specyficznych wrażeń.

Progi absolutne- dolny i górny

Próg dolny- najmniejsza siła bodźca, czyli ilość energii, zdolna do wywołania reakcji receptora (impulsu nerwowego) i powstania ledwo zauważalnego wrażenia.

Próg górny, to maksymalna siła bodźca, która jeszcze wywołuje wrażenie danej modalności, ale jej zwiększenie może prowadzić do powstania bólu w danym receptorze.

Prawo Webera_Fechnera - zależności między siłą bodźca działającego na receptory, a siłą wywołanego przez nie wrażenia.

Metody określania progów zmysłowych:

-metoda dostosowywania; O.B. sama poszukuje takiej siły bodźca, która dopiero zaczyna wywoływać wrażenie (względnie odwrotnie);

-metoda granic; OB. Eksponuje się bodźce kolejno, wzdłuż określonego kontinuum fizycznego w kolejności wstępującej i zstępującej (np. co 1,5 dB)

Rodzaje uwagi

-mimowolna i dowolna;

-wtórna.

Cechy uwagi

-koncentracja - roztargnienie,

-zakres,

-podzielność,

-przerzutność,

-trwałość.

Metody i techniki badania

-obserwacja,

Z punktu widzenia cybernetycznego, gdzie wyodrębnia się takie elementy układu, jak: wejścia, mechanizmy centralne i wyjścia, wyodrębnimy trzy duże grupy czynności i mechanizmów ich regulacji, czyli uwagi:

a) w zakresie odbioru informacji,

-ze względu na proces - uwagę percepcyjną (3);

-ze względu na kanał odbioru informacji:

- uwagę wzrokową (4);

- uwagę słuchową (5);

- uwagę dotykowo-ruchową (6)

b)w zakresie transformacji informacji,

- uwagę umysłową (7), .

c) w zakresie czynności wykonawczych;

- uwagę ruchową /manipulacyjną/ (8).

Uwaga pełni cztery podstawowe funkcje.

-Funkcja selekcjonująca polega na odsiewaniu nieistotnej stymulacji sensorycznej.

-Funkcja czujności sprowadza się do oczekiwania na określony sygnał i powstrzymania się od re­akcji na bodźce zakłócające (to jest szum).

-Funkcja przeszukiwania polega na aktywnym sprawdzaniu czy w polu percepcyjnym znajduje się określony bodziec, który jest z reguły ukryty wśród dystraktorów.

-Funkcja kontroli jednocześnie wykonywanych czynności

Pamięć

(Pojęcie i termin wprowadził T.S. Kuhn; nazwa wywodzi się od greckiego słowa paradeigma, oznaczającego wzorzec).

Tu paradygmat to, wzorzec - odmienne założenia, odmienny język, odmienne pytania i odmienne style przeprowadzania badań.

Niektórzy autorzy, m. in. K. Najder, wyróżniają trzy główne

paradygmaty w zakresie badania pamięci.

Tymi paradygmatami są:

-magazynowy,

-semantyczny

-głębokości przetwarzania.

Pamięć jako zdolność: Sternberg: „Pamięć jest zbiorem środków, za pomocą których sięgamy do naszych przeszłych doświadczeń, dzięki czemu możemy wykorzystać owe informacje w chwili obecnej”>

Pamięć jako proces: Sternberg: „Jako proces, pamięć odnosi się do dynamicznych mechanizmów związanych z zachowywaniem i odtwarzaniem informacji o naszych przeszłych doświadczeniach”.

Pod koniec XlX wieku słynny psycholog William James wyróżnił dwie klasy pamięci; „pierwotną” i „wtórną”. Pomysłem tym zainteresowano się dopiero w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia w ramach psychologii poznawczej (jednym z autorów był Norman). Modele magazynowe pierwotnie uwzględniały dwa wymienione magazyny, następnie trzy, a mianowicie:

Pamięć sensoryczną (ultrakrótką);

Pamięć krótkotrwałą (inne nazwy to: świeża, robocza, operacyjna, pierwotna, STM);

Pamięć długotrwałą (inne nazwy to: trwała, wtórna, LTM).

Pamięć sensoryczna

Pamięć sensoryczna jest chwilowym utrwaleniem względnie pełnej informacji zmysłowej zawartej w działającym bodźcu.

G. Sperling stwierdził, że istotną rolę odgrywa tu czas upływający między ekspozycją bodźca a pojawieniem się strzałki wskazującej, który wiersz należy powtórzyć. Przyrost czasu nawet o ułamek sekundy wpływa na spadek poziomu odtwarzania. Badacz ten doszedł do wniosku, że ślad pamięciowy bodźca w rejestrze wzrokowym ulega spontanicznemu rozpadowi w ciągu sekundy.

W zależności od modalności konkretnego receptora, wyróżnia się dwa główne rodzaje tej pamięci, a mianowicie:

-ikoniczną, jeśli dotyczy wzroku i

-echoiczną,jeśli dotyczy słuchu .

Pamięć ikoniczna

Pamięć ikoniczna, to sensoryczna pamięć wzrokowa. Pamięć ikoniczna jest dokładna niczym fotografia, stąd jej nazwa pamięć fotograficzna. Jest ona dokładna, ale bardzo nietrwała. Zamiast o pamięci fotograficznej, lepiej jest mówić o wyobrażeniach eidetycznych.

Pamięć krótkotrwała

Pamięci krótkotrwałej przypisuje się często rolę „pola roboczego" dla świadomych procesów informacyjnych i nierzadko nazywa się ją też dlatego „pamięcią roboczą", pamięcią operacyjną.

Pamięć długotrwała

W paradygmacie magazynowym pamięć długotrwała jest trzecim stadium przetwarzania informacji.

Ten rodzaj pamięci jest najbardziej znany oraz wiąże się z potocznym rozumieniem terminu pamięć.

Przyjmuje się pogląd, że pojemność tego magazynu jest bardzo duża, nie jest niczym ograniczona. Podobnie jest z czasem przechowywania.

Jest to pamięć najbardziej zróżnicowana pod względem mechanizmów i będzie przedmiotem rozważań w innych punktach wykładu. (m. in. pamięć semantyczna )

Terminu „pamięć semantyczna” używa się od lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, spopularyzował go amerykański psycholog E. Tulving, który zaproponował podział całej pamięci na „semantyczną" i „epizodyczną".

Zmagazynowaną pamięciowo informację, twierdził Tulving, podzielić można na taką, która stanowi zapis osobniczego doświadczenia człowieka, uporząd­kowany przede wszystkim zgodnie z następstwami czasowymi —jest to „pamięć epizodyczna" — i taką, która stanowi zapis ogólnej, wyrwanej z autobiograficz­nego kontekstu wiedzy — jest to „pamięć semantyczna".

Pamięć epizodyczna, to inaczej pamięć wspomnieniowa, dotyczy z reguły naszej przeszłości, dotyczy faktów, które jesteśmy w stanie zlokalizować czasowo (kiedy to się zdarzyło lub- kiedy o tym dowiedzieliśmy się) i przestrzenie (wiemy, gdzie się to zdarzyło lub - gdzie o tym dowiedzieliśmy się). W pamięci epizodycznej przechowywane są informacje jednostkowe, np. „spotkałem sympatyczną osobę”; „jutro muszę załatwić jakąś sprawę” itp.

Rodzajem pamięci epizodycznej może być pamięć autobiograficzna. Jest to pamięć deklaratywna odnosząca się do naszej przeszłości.

Pamięć semantyczna to wiedza ułożona w system, czyli zorganizowana, czyli wiedza ogólna. W tej pamięci przechowujemy nie tyle pojedyncze zdarzenia, co pojęcia, idee, fakty. Podczas gdy pamięć epizodyczna bazuje na kodowaniu sensorycznym, to w pamięci semantycznej istotną rolę odgrywa inteligencja, stąd może być ona określona również mianem pamięci logicznej, gdyż przypominanie posiłkuje się wnioskowaniem.

Pamięć semantyczna, to najprościej- pamięć obejmująca znaczenia, znaczenia słów, symboli. Zbliżone pojęcie to - pamięć leksykalna, czyli pamięć znanych słów, nie ich znaczenia.

Pamięć semantyczna wymaga znajomości języka, dzięki czemu przechowujemy informacje o świecie.

1.Pamięć biologiczna, czyli gatunkowa, inaczej odziedziczona po przodkach. Pojęciem tym posługiwał się C.Jung na oznaczenie hipotetycznego magazynu wspomnień, uczuć idei itp. Pamięć gatunkowa wg. C. Junga jest częścią nieświadomości zbiorowej.

Synonimem pamięci biologicznej jest również pamięć genetyczna, obejmująca biologiczne wydarzenia zachodzące przez wieki w toku ewolucji. Pamięć ta wyraża się w skłonności do pewnych zachowań i wzorców czynności, które odgrywały istotną rolę na pewnych etapach ewolucji gatunku.

2.Sensoryczna, krótkotrwała i długotrwała

3.Epizodyczna i semantyczna

4.Jawna i niejawna

Pamięć jawna to inaczej świadoma, obejmująca treści z których jednostka zdaje sobie sprawę i potrafi świadomie z nich korzystać.

Pamięć niejawna, to inaczej ukryta, albo utajona. Pamięć utajona występuje często w przypadkach amnezji, gdy pacjent mimo że nie jawnie nie pamięta treści, to jednak wykorzystuje je przy wykonywaniu określonego zadania (Film „Znachor”). Pamięć odzyskana, to pamięć która zostaje ponownie wprowadzona do świadomości dzięki pewnym zdarzeniom lub celowym zabiegom, np. poprzez hipnozę.

Pamięć odtwórcza i wytwórcza.

Pamięć odtwórcza, to inaczej reprodukcyjna polega na odtwarzaniu pierwotnie odebranego bodźca (sytuacji), czyli przypominaniu.

Pamięć wytwórcza, to inaczej rekonstrukcyjna, zakłada, że w pamięci przechowywane są ogólne, abstrakcyjne zasady odnoszące się do danych wejściowych.

Pamięć deklaratywna i proceduralna.

Pamięć deklaratywna to inaczej pamięć jawna, świadoma.

Pamięć proceduralna to pamięć czynności lub złożonych działań, które stały się w znacznym stopniu zautomatyzowane, stąd wykonywane są przy zmniejszonym udziale świadomości, np. pisanie, prowadzenie samochodu itp.

Inne rodzaje pamięci:

-Pamięć rzekoma, czyli pamięć zniekształcona, np. deja vu;

-pamięć fotograficzna;

-pamięć naturalna i sztuczna.

Zapamiętywanie jest czynnością zmierzającą do przekształcenia poznania rzeczywistości i działania w niej z postaci jawnej w utajoną, dzięki czemu staje się ona doświadczeniem podmiotu. Od dawna znane są ogólne prawidłowości zapamiętywania, takie jak:

-zapamiętane zostaje to, co jest włączone w działanie;

-zapamiętane zostaje to, co jest związane ze strukturą doświadczenia danej jednostki;

-zapamiętane zostaje to, co jest związane z emocjami (np. z zainteresowaniem

podmiotu);

-zapamiętane materiału wzrasta ze znajomością jego składników;

-zapamiętane materiału wzrasta ze wzrostem naturalności materiału (inaczej sylaby

bezsensowne, a inaczej naturalne słowa);

-zapamiętane materiału wzrasta ze wzrostem konkretności materiału, maleje zaś ze

wzrostem jego abstrakcyjności;

-zapamiętywanie materiału jest tym łatwiejsze, im prostsza jest jego struktura.

W tradycji psychologicznej zapamiętywanie sprowadza się do uczenia się.

Teoria hamowania zakłada, że zapominamy dany materiał również z tego powodu , że pamiętaniu przeszkadza nowy materiał lub wiedza już posiadana.

Wyróżnia się dwa rodzaje hamowania:

-Hamowanie retroaktywne, czyli wsteczne. Przykład: Uczeń nauczył się mechanicznie, poprzez powtarzanie faktów historycznych, po czym przystąpił do uczenia się w podobny sposób wiedzy o literaturze. W efekcie ma trudności w odtwarzaniu informacji historycznych. Istota tego hamowania polega na tym, że jeżeli po opanowaniu materiału A., przystąpimy bezpośrednio do zapamiętania materiału B., to zapominamy materiał A.

-Hamowanie proaktywne, czyli następcze, polega na tym, że opanowanie materiału A. Utrudnia zapamiętanie materiału B.

Mnemotechnika (mnemonika) = sztuka pamięci

Spostrzeganie przedmiotów jako niezmienne, gdy zachodzą różnice w bodźcach dystalnych i proksymalnych i tym samym zmienia się obraz na siatkówce. Dotyczy to takich właściwości, jak: wielkość, kształt, jasność, barwa.

Bodziec dystalny - bodziec oddalony od receptora, czyli bodźce w środowisku zewnętrznym, np. pies, krzesło itp.

Bodziec proksymalny- bodziec bezpośrednio działający na receptor, np. światło, które odbija się od psa.

krótkowzroczność- soczewka jest za silna w stosunku do długości ok, obraz rysowany za siatkówką

dalekowzroczność- obraz za słabo ogniskowany, wypada za okiem; trudne do wykrycia, gdyż soczewkę można samemu pogrubić (wysiłek akomodacyjny)

Siatkówka:

-komórki zwojowe- ich aksony tworzą nerw wzrokowy

-komórki 2biegunowe

-receptory- pręciki i czopki

Pręciki- odpowiadają za widzenie nocne, bardzo wrażliwe na światło, prawie w ogóle nie ma ich w obszarze plamki żółtej. Nie potrafią rozróżniać barw, aby podnieść swoją wrażliwość połączone są w grupy.

Plamka żółta i dołek środkowy- miejsce w którym występuje najwięcej czopków, efektem jest dokładne widzenie.

3 rodzaje czopków:

wrażliwe na kolory: czerwony, zielony, niebieski

Plamka ślepa- miejsce ujścia informacji, 4 razy większa od obszaru ostrego widzenia.

Ciała kolankowate boczne:

- szlak wielkokomorkowy

- warstwy drobnokomówrkowe

docierają do nich informacje z obydwu oczu

-komórki duże- związane z odbieraniem informacji na temat bodźców szybkozmiennych, nie rozróżniają barw, nie rozpoznają szczegółów

- komórki drobne- powolne w odpowiedzi, reagują na barwy, przenoszą informacje na temat szczegółów

Kora wzrokowa:

- kom. proste- odpowiadają na obraz umieszczony w polu widzenia (na krawędzi, czyli granice między światłem i cieniem)

- kom. złożone (kompleksowe)- reagują na linie niezależnie od ich położenia w polu, reagują na przemieszczanie się linii w jednym kierunku

- kom. dwuoczne (hiperkompleksowe)- wrażliwe na różnice w obrazach z obu oczu

Milner i Goodeyl- 2 systemy wzrokowe:

- odpowiadający ze percepcję- droga brzuszna do płata skroniowego- rozpoznawanie kształtów

- odpowiadający za sterowanie wzrokowe, np. kończyn- droga grzbietowa w kierunku płata ciemieniowego czyli kory ruchowej- mówi o miejscu obiektu, dostarcza informacji potrzebnych do sięgnięcia lub wsakazania obiektu.

teoria 3-chromatyczna (Young i Helmholtz)

3 rodzaje czopków o wybiórczej wrażliwości na barwę: niebieską, zieloną, czerwoną.

Jeśli komórka zwojowa jest pobudzana przez czopki wszystkich 3 rodzajów, pełni wtedy rolę detektora światła.

Jeśli jest pobudzana przez czopki 1 lub 2 rodz. wtedy ma miejsce rozróżnianie barw.

reakcje na barwy dopełniające:

- w mechanizmie widzenia uczestniczą tylko małe kom. zwojowe

- ich pola recepcyjne: reakcja ON na oświetlenie części środkowej jedna z barw dopełniających, to reakcja OFF przy oświetleniu cz. obwodowej drugą barwą

- najwięcej jest komórek reagujących na barwy czerwoną i zieloną

pobudzenie występuje w 3 sytuacjach:

- gdy środek pola oświetlony jest czerwona plamką

- gdy całe pole recepcyjne oświetlone jest plamką czerwoną

- gdy środek pola oświetlony plamką białą

gdy całe pole oświetlone jest plamką białą- kom. są nieaktywne, gdy zielona- kom. są zahamowane.

kom. staje się nieaktywna gdy jest oświetlona plamką biała ponieważ:

światło białe jest mieszaniną wszystkich barw wchodzących w skład widma słonecznego, pobudza czopki czerwone i zielone zarazem, a pobudzenie przez czopki ze środka pola (czerwone) jest znoszone przez hamujące działanie czopków zielonych.

mieszanie barw:

- addytywne- rzutniki

- substrakcyjne- uzyskujemy światło za pomocą filtrów: jeden przepuszcza fale długie, drugi przepuszcza fale krótkie ( na zasadzie odejmowania)

widzimy światło od 380 do 720 nanometrów

czopki reagują także na jasność i natężenie światła.

Są pewne mieszaniny barw, których nie jesteśmy w stanie odróżnić od siebie, wynika to z tego, że mamy 3 rodzaje czopków.

Anomalie widzenia barwnego:

- trichromaci anomalni- proporcje w dobieraniu 3 barw podstawowych są nieprawidłowe

- dichromaci- każdą barwę mogą złożyć z 2 barw, uszkodzony jest 1 rodzaj czopków.

• protanopia- brakuje czerwonego pigmentu ( nie odróżnianie czerwonego i zielonego)

• dnteranopia- brak pigmentu zielonego (nie odróżnianie czerwonego i zielonego)

• tritanopia- brak pigmentu niebieskiego (nie odróżnianie niebieskiego i żółtego)

barwy poza spektralne - nie występują w tęczy np. purpury, brązy

wskazówki jednooczne w widzeniu głębi

- przesłanianie- zjawisko uzupełniania wzrokowego

- perspektywa liniowa- linie, które są w rzeczywistości równoległe, na obrazku zbiegają się

- światło, cieniowanie, kształt- one powodują, że raz widzimy cos wypukłym a raz wklęsłym

- cień rzucany na podłoże- cień lokalizuje miejsce przedmiotu w przestrzeni

- ruch obserwatora- np. podczas jazdy samochodem, pociągiem- wrażenie, że przedmioty bliższe poruszają się szybciej

- wysokość nad horyzontem- im obiekt bliżej nas się znajduje, tym niżej na horyzoncie go widzimy

- tekstura- zmniejszające się wymiary tych samych obiektów

- względna wielkość- obiekty bardziej oddalone-powstaje ich mniejszy obraz na siatkówce. Aby określić odległość od jakiegoś obiektu, system wzrokowy musi znać wielkość obiektu w rzeczywistości i na siatkówce.

• perspektywa powietrzna- rozmycie szczegółów znajdujących się w dali (zaniebieszczenie obiektów)-> światło różnie się rozprasza, efekt ten zależy od zanieczyszczenia powietrza.

wskazówki dwuoczne w widzeniu głębi

- konwergencja- ma niewielki udział w widzeniu głębi. "Nachylenie" gałek ocznych, aby obraz daleki znajdował się w punkcie najlepszego widzenia na siatkówce (wykorzystywanie mięśni gałek ocznych)

- paralaksa- daje żywe widzenie głębi. Polega na widzeniu czego innego jednym okiem a czego innego okiem drugim (każde oko widzi nieco inny obraz)

- horopter- punkty korespondujące dla danego miejsca fiksacji

- fuzja (=stereopsja)- obszar fuzji- mimo tego, że odbieramy dwa różne obrazy, to nie dwoją się one. Fuzja to składanie tych obrazów w obraz 3-wymiarowy. Obszar w którym ona występuje jest ograniczony, dlatego czasem obiekty wydają się nam czasem rozdwojone.

Wheatstone pokazał w XIX wieku, że nasz układ wzrokowy potrafi tworzyć głębie z płaskich obrazów- zbudował stereoskop.

Nie wiadomo było jednak, czy do stworzenia głębi układ wzrokowy potrzebuje zarazem wskazówek jedno i dwuocznych. Wyjaśnił to Bela Julesz wymyślając stereogramy. Wyeliminowane zostały w ten sposób wskazówki jednooczne, bez których możliwe okazało się zjawisko stereospji. Wskazówki jednooczne nie są jednak niepotrzebne, wspomagają widzenie głębi.

Stałość wielkości- teoria Gibsona

System wzrokowy potrafi obliczyć odległość od obiektu i uwzględnić ją w obliczeniach faktycznej wielkości obiektu na podstawie faktury (założeniem dodatkowym jest to, że faktura pokryta jest elementami tej samej wielkości)

Kąt widzenia zależy od tego, jak daleko obiekt się znajduje.

Zjawisko stałości wielkości- mimo iż wielkość siatkówkowa wraz z odległością maleje to i tak wiemy, że jakieś przedmioty są jednakowej wielkości.

Poczucia stałości wielkości nie mają ludzie niewidomi od urodzenia, którzy nagle odzyskali wzrok.

Im więcej elementów znajduje się w otoczeniu tym łatwiej określić wielkość przedmiotu (brany jest pod uwagę kąt widzenia).

---