1. Algorytmy postępowania w podstawowych zabiegach resuscytacyjnych według najnowszych Wytycznych 2005r. Europejskiej Rady Resuscytacji - wskazówki dla laików.

W grudniu 2005 roku Polska Rada Resuscytacji ogłosiła w Krakowie Wytyczne 2005 Europejskiej Rady Resuscytacji dotyczące resuscytacji krążeniowo oddechowej (RKO) oraz sposobów leczenia w przypadku nagłego zatrzymania krążenia (NZK). Zaktualizowane algorytmy postępowania powstały w oparciu o wyniki pracy przedstawicieli 18 krajów wchodzących w skład ILCOR- International Liaison Committee on Resuscitation. Celem zaproponowanych zmian było uproszczenie algorytmów z jednoczesnym zwiększeniem ich efektywności w wyniku skrócenia przerw w uciśnięciach klatki piersiowej.

A. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u dorosłych:

1. ratujący powinien upewnić się, że nic nie zagraża jemu oraz poszkodowanemu,

2. sprawdzić przytomność poprzez potrząśnięcie za ramiona i głośne zapytanie np. co się stało?

Jeśli poszkodowany zareaguje najwłaściwiej jest pozostawić go w pozycji zastanej pamiętając o wezwaniu pomocy medycznej i stałej kontroli najważniejszych funkcji życiowych tzn. oddechu i tętna. Inną metodą stosowaną u poszkodowanych nieurazowych jest ułożenie go w pozycji bezpiecznej. Jedynym wskazaniem do ewakuacji poszkodowanego jest zagrożenie istniejące w miejscu, w którym on przebywa. Natomiast, jeśli poszkodowany nie zareaguje podczas sprawdzania przytomności należy:

3. głośno wezwać pomoc,

4. ułożyć poszkodowanego na plecach na twardej równej powierzchni,

5. odchylić głowę ku tyłowi (udrożnienie) z jednoczesnym uniesieniem żuchwy (lewa ręka na czoło 2 palce drugiej ręki ułożone na kości żuchwy pod brodą, broda skierowana ku górze),

6. sprawdzić oddech poprzez zbliżenie policzka do ust ratowanego w wyniku czego wsłuchujemy się czy jest obecny oddech, wyczuwamy ewentualne ruchy powietrza wydobywającego się z ust i jednocześnie obserwujemy czy są obecne ruchy klatki piersiowej (czynność tę wykonujemy przez 10 sekund).
   Uwaga: jeśli ratownik uzna że istniejący oddech jest nieprawidłowy lub ma co do tego jakiekolwiek wątpliwości powinien zacząć postępować tak jakby poszkodowany nie oddychał!

jeśli nie oddycha lub oddech jest nieprawidłowy to:

7. natychmiast wezwać fachową pomoc, a jeśli ratownik jest sam powinien pozostawić poszkodowanego i udać się po nią, po powrocie rozpoczyna BLS,

8. rozpocząć uciśnięcia klatki piersiowej w środkowej części mostka ( dłoniową część nadgarstka jednej ręki układamy na środkowej części mostka po czym układamy na niej drugą dłoń. Uciskamy rytmicznie mostek 30 razy głośno licząc (ręce wyprostowane w łokciach, dłoń jedna na drugiej, a palce uniesione) na głębokość 4-5 cm. Pomiędzy kolejnymi uciśnięciami następuje faza relaksacji (klatka piersiowa wraz z ułożonymi na niej dłońmi unosi się ku górze), która powinna trwać tyle samo co ucisk,

9. po 30 uciśnięciach klatki piersiowej wykonujemy 2 oddechy ratownicze: metodą ust-usta (przy zaciśniętych skrzydełkach nosa) pamiętając o tym aby pozwolić na wydostanie się powietrza z płuc pomiędzy kolejnymi wdechami przy udrożnionych drogach oddechowych (bierny wydech). Powietrze wdmuchujemy spokojnie przez ok. 1 sekundę w ilości jaką zaczerpniemy podczas normalnego wdechu.

Oddechy ratownicze są skuteczne jeśli klatka piersiowa unosi się. Jeśli we wstępnej fazie resuscytacji nie zauważymy unoszenia się klatki piersiowej należy:

• sprawdzić jamę ustną,

• dokonać repozycji głowy i ponownie unieść żuchwę,

• ponownie dokonać 2 wdechów.

• Jeśli oddechy nadal będą nieefektywne przechodzimy do uciśnięć klatki piersiowej

Stosunek uciśnięć do wdechów wynosi 30:2, z częstością ok. 100 uciśnięć na minutę.

Resuscytacji nie przerywamy w celu kontroli parametrów życiowych.

Przerwanie udzielania pierwszej pomocy dopuszczalne jest, gdy:

• przybyła fachowa pomoc medyczna,

• powróciły funkcje życiowe,

• opadliśmy z sił i nie ma nikogo kto by nas zastąpił.

W przypadku gdy ratownik z jakiś przyczyn nie może lub nie chce (krew na twarzy poszkodowanego) prowadzić oddechu ratowniczego zaleca się prowadzenie uciśnięć klatki piersiowej z częstotliwością 100 uciśnięć na minutę do czasu, aż poszkodowany nie odzyska oddechu lub nie wystąpią opisane wyżej okoliczności.

Jeśli ratowników jest więcej powinni się oni zmieniać co ok. 2 minuty. Pozwoli to na odpoczynek i zwiększy efektywność prowadzonej resuscytacji, jednak przerwy na wymianę ratownika powinny być jak najkrótsze.

Podsumowując:

1. nie oceniamy zawartości jamy ustnej chyba że wiemy, iż poszkodowany wykazywał przed utratą przytomności objawy zadławienia,

2. resuscytację rozpoczynamy w momencie gdy poszkodowany nie reaguje i ma nieprawidłowy oddech (np. pojedyncze westchnienie),

3.dokonujemy oceny tylko jednego parametru życiowego jakim jest oddech,

4. jako pierwsze wykonujemy uciśnięcia klatki piersiowej, a nie jak to było dotychczas oddechy ratownicze,

5. ilość uciśnięć wzrosła do 30, a miejsce ich dokonywania określono jako środek mostka,

6. oddech ratowniczy następuje po uciśnięciach klatki piersiowej,

7. nie prowadzimy kontroli funkcji życiowych po rozpoczęciu resuscytacji.

Rys. 1. Algorytm BSL dla dorosłych

B. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u dzieci.

Uwzględniając istniejące różnice w patofizjologii dzieci uznano, iż dla uzyskania właściwego efektu resuscytację prowadzimy według następującego schematu:

1. ocena bezpieczeństwa,

2. sprawdzenie przytomności poprzez potrząsanie za ramiona i zapytanie np.: co się stało?, otwórz oczy!

Przy braku reakcji:

3. wołanie o pomoc,

4. udrożnienie dróg oddechowych ( głowa odgięta niezbyt daleko tak by usta były ku górze, jeśli nie osiągamy drożności głowę odchylamy podobnie jak u dorosłego),

5. ocena oddechu przez 10 sekund (wzrokiem, słuchem, i czuciem),

przy braku oddechu lub gdy oddech uznamy za nieprawidłowy, a jest z nami inna osoba wykonuje ona telefon ratunkowy. Jeśli nie to:

6. wykonujemy 5 początkowych oddechów ratunkowych,

7. następnie przechodzimy do 30 uciśnięć klatki piersiowej jedną lub dwoma dłońmi na głębokość jednej trzeciej klatki piersiowej,

8. w dalszej fazie stosunek uciśnięć do wdechów wynosi 30:2, z częstością ok. 100 uciśnięć na minutę.

Uwaga: jeśli ratownik jest sam przez minutę wykonuje u dziecka resuscytację, a następnie udaje się po pomoc.

Rys. 2. Algorytm BSL u dzieci

2.Pozycja bezpieczna.

Pozycja bezpieczna to sposób ułożenia poszkodowanego z własnym oddechem i bez obrażeń kręgosłupa.

Istnieje kilka modyfikacji pozycji bezpiecznej, jedna z nich została opublikowana w Wytycznych 2005 ERC:

• poszkodowanemu noszącemu okulary zdejmujemy je i odkładamy,

• ratownik klęcząc obok poszkodowanego układa jego bliższą siebie rękę pod kątem prostym,

• chwyta dłoń dalszą i splata swoje palce z palcami ratowanego, podkładając jego dłoń od strony grzbietowej pod przeciwny policzek (po skosie w poprzek klatki piersiowej),

• chwyta nogę dalszą poszkodowanego pod kolanem od strony zewnętrznej,

• energicznym ruchem pociągając za uchwyconą dłoń i kolano przekłada na bok ciało poszkodowanego, twarzą w swoją stronę,

• nogę górną zgina pod kątem 90 stopni,

• odgina głowę ku tyłowi i sprawdza przez 10 sekund oddech.

Uwaga oddech kontrolujemy co minutę! Jeśli poszkodowany nie oddycha lub jego oddech jest nieprawidłowy ponownie układamy go na plecach i przystępujemy do RKO.

Sprawdź bezpieczeństwo

Sprawdź reakcje

Zawołaj o pomoc

Udrożnij drogi oddechowe

Jeśli stwierdzisz brak prawidłowego oddechu

Wykonaj telefon ratunkowy

30 razy uciskaj klatkę piersiową

2 oddechy ratownicze

30 razy uciskaj klatkę piersiową

Sprawdź bezpieczeństwo

Sprawdź reakcje

Zawołaj o pomoc

Udrożnij drogi oddechowe

Brak prawidłowego oddechu -wykonaj tel. ratunkowy

Wykonaj 5 oddechów ratunkowych

30 razy uciskaj klatkę piersiową

2 oddechy ratownicze

30 razy uciskaj klatkę piersiową

---