Mangan pier. austenitotwórczy, nie poprawia odporności na korozję , w stalach o małej zawartości dodatków stopowych zwiększona ilość Mn poprawia odporność na działanie atm. morskiej, w wiejskiej a zwłaszcza przemysłowej odwrotnie, nieodzowny skł. Stali w procesach metalurg.
Fosfor w stalach trudno rdzewiejących dodatek 0,07% P w obecności Cu poprawia jej odporność na działanie atm. wiejskiej i przemysłowej w pozostałych stalach jest pier. niepożądanym ,w staliwach popr. rzadkopłynność
Siarka,arsen jest składnikiem niepożądanym zanieczyszczającym wszystkie rodzaje stali (wyjątek stale automatowe w których S ułatwia ich obróbkę, wióra łamią się i nie ciągną)w stalach obecność S neutralizuje Mn(wiążą S w postaci siarczków)
Molibden jest składnikiem stali ale nie poprawia w sposób znaczny odporności korozyjnej, pier. Austenitotwórczy,8%-odporna na korozję wżerową
Krzem dodatek 1%poprawia odporność na działanie atm.agresywnej,w stalach o dużych ilościach dodatków stopowych poprawia włsności żaroodporne,sam nie jest w stanie wytworzyć warstewki pasywnej,w żeliwach dodatek dużej ilości-odpornosć na korozje
Węgiel,azot musi być w stali, obniża właściwości mech. azot podobnie jak węgiel sprzyja przemianie austenitycznej, uczula on dany materiał na korozję krystaliczną i naprężeniową ,sprzyja przemianie ferytu w austenit,z punktu widzenia obróbczego C jest pożądany
Bor w stalach trudno rdzewiejących zwiększa ich odporność na agresywne działanie atm. miejskiej i morskiej,w stalach o dodatkach:V,Cr,Mn,Cu-poprawa wł.ochronnych,zmiana wł.wierzchnich-tworzą się borki
Tytan, niob są obojętne bądź wpływają niekorzystnie na odporność korozyjną, są dodawane do pier. austenitycznych, hamują korozję międzykrystaliczną
Wanad w stalach niskowęglowych nie obserwuje się korzystnego znaczenia
Glin w niektórych stalach odp. na korozję poprawia ich żaroodporność, natomiast wpływ na odporność korozyjną jest ujemna ,dodanie do stali węglowych powoduje pogorszenie wł.ochronnych-intensywną korozje elektrochemiczną,nie może być mniej niż 5 %
Wielka 4 Mo, wolfram, niob, wanad poprawiają drastycznie wł. wytrzymałościowe
Miedz zawartość miedzi powyżej 0,5% powoduje zwiększenie wł. odpornościowych nawet o 60 %(atm. wiejska jak i przemysłowa) podsta. skł. stali przeznaczonej do pracy w atmosferze.dodatek w ilości 4%powoduje,że powstają stale kwasoodporne
Nikiel w stalach węglowych pogarsza właściwości ochronne, nikiel obok chromu wpływa na dużą odporność korozyjną zależy to od rodzaju atm.polepszenie właściwości ochronnych(jeżeli duża ilosc dodatków stopowych)Ni do 0.5 %poprawia własności, 9%(zachodzi przemiana alfa w gama)w stalach austenitycznych >9% obniżenie korozji wżerowej i naprężeniowej
Chrom w obecności miedzi większej niż 0,2% mówimy że stal poprawia wł. odpornościowe (środowisko utleniające)stale o większej czystości,ważny dodatek stopowy,2-9%Cu,0.5-1%Mo-poprawienie jakości stali-K9(9%Cr,0.1%Mo-w p.petrochem.aparatura do hydrokrakingu(narażone na korozję siarkową-olej jest zanieczyszczony SONK-stal odporna na korozję,o dużej zawartości dodatków stopowych(Cr>12%)są odporne na korozję w środ.utleniającym,odpornośc na korozję międzykrystaliczną-węglik utrudnia dyfuzję utleniacza.w stalach martenzytycznych Cr-11-12%
Inne pierwiastki(Pb,Ta,Sn,Zn,Co,Ag-drogie i nie przeprowadza się badań ich wpływu na własności
Inne czynniki(T-wzrost powoduje pogorszenie własności ochronnych,gładkość powierzchni,jednorodność struktury-stale jednofazowe są bardziej dporne,wyjątek-dwufazowe o strukturze austenityczno-ferytycznej)
Stale ferrytyczne są odporne na koro. różnych typów. Żadnym zabiegiem obróbki cieplnej nie można zmienić wł. mech. tej stali, gwałtowne ogrzewanie powoduje zmniejszenie ciągliwości i udarności, kruche, dobra przewodność cieplna ok.20%od stali austen. , dobra głębokotoczność, dobrze spawalne o małej zawartości C, dobra zgrzewalność, mały współ. rozszerzalności, odporne na wszystkie kwasy utl. , odporne na działanie niektórych kw. org. i azotowego.mogą rozpuścić max.0.2%C(cementyt)im mniej elektronów tym mniejsza trwałość węglików 0H13J,H17N2,2H17N2,3H17N,
Martenzytyczne-zdolność do hartowania się,odporne na działanie korozji,dobre właściwości mechan.są magnetyczne(wyrób narzędzi tnących,przem.naftowy,wały,pompy,sworznie)0H17T,3H13,3H14
Stale austenityczne oszczędne stale austenityczne zawierające Mn zamiast Ni
Stal austenityczna zalety: niemagnetyczne, stosowane jako implanty, spawalne, dobra udarność, dają się tłoczyć na gorąco, mogą być stosowane jako stale kwasoodporne; wady:niska gr. plastyczności, niska przewodność cieplna, słaba odporność na korozję naprężeniową,duży współczynnik rozszerzalnościH13N4G9,0H17N4G8,H17N13M2T,H18N9T(nierdzewka)
Żeliwo fosfor sprzyja rzadkopłynności ,mniej braków w postaci braku wypełnień, odlewniczy stop żelaza 2,5-3,5%C w postaci grafitu lub węglika, krzem jest drugim co do ważności skł. 0,3-3%
C w staliwie, żeliwie i stali staliwo ok.2%,żeliwo ok.2,5-3,5%,stal niskowęglowa 0,2-0,6%,wyższej jakości ok.0,05-0,011%
Stal niskostopowa (08MNA,08HA,10HAVP)zw. jakości -do ogólnego przeznaczenia, oz. Symbolem St z dodatkiem odp. cyfry:0,3,4,5,6,7.dodatkowe litery na początku lub na końcu oz.Cu dodatek miedzi w celu zab. przed koro. S stale spawalne, Y stale półuspokojone, X nieuspokojone, V ograniczona zaw.C ,dobra spawalność ,W ogr. Zawartość C,S,P dobra spawalność; wyż. jakość -do wykonania części maszyn i urządzeń. Znak tej stali składa się z liczb które mogą być uzupełnione literami, liczby oz. wartość C w setnych częściach%: G podwyż. zawartość Mn ,X stal uspokojona Y półuspokojona A wyższe wymagania dotyczące skł. chem. Ż przetapiana elektrożużlowo,U z wymagana udarnością w stanie znormalizowanym, UT z wymaganą udarnością w stanie ulepszonym cieplnie
Stal średniostopowa(P9 do 9%Cr,P5 do 5% Cr)
Stal wysokostopowa(H13N6 -C>0.1%1H13N6 -C~0.1%0H13N6 -C>0.05%00H13N6-C~0.02%
Stal trudnordzewiejąca Cr 0,5-0,9 lub 1 lub 1,2%, Cu 0,25-0,5%08MNA, 08HA,10HAVP(spawalna) na powierzchni wydziela się patyna z dodatkiem magnetytu(FeOOH+Fe2O3) dodatków nie więcej niż 2.5%
Brązy aluminiowe (11%Al)są r-r jednofazowymi o strukturze bardzo drobnoziarnistej dlatego wykazują w tych samych środowiskach agresywnych większą odporność na korozję. Nieznaczne dodatki stopowe żelaza ,Ni,Mn poprawiają ich wła. mechaniczne bez zmniejszenia odporności na korozję, stosowane na części maszyn silnie obciążonych i narażonych na koroz. Oraz na części kute pracujące na gorąco pod ciśnieniem.
Brązy cynowe-Sn do 11% do pracy w rozcieńczonych RCOOH,odporne na alkalia i HCl nieodporny na H2SO4 i HNO3 poprawienie własności-dodatek Zn i Pb.
Brązy krzemowe i manganowe Si do 4.5%Mn do 13% (FeCrAl-fekraloje,NiCrAl-nikraloje)
Odmiany polimorficzne ZrO2 temp.pokojowa-1000stC struktura jednoskośna.1000-2000tetragonalna 2000-2400układ regularny kubiczny(wg badań najlepsza jest mieszanina pierwszych dwóch)
Dural stop aluminium z miedzią Cu ok.5,6%Antikorodal(Al.+Mg+Si) Al.+Mg (obrabialne),odlewane-Al.+Si Siluminy
Żeliwo fosfor sprzyja rzadkopłynności ,mniej braków w postaci braku wypełnień, odlewniczy stop żelaza 2,5-3,5%C w postaci grafitu lub węglika, krzem jest drugim co do ważności skł. 0,3-3%,Si,Ni,Al. Sprzyja wydzielaniu się grafitu,MniS-wydzielanie się cementytu Z2200,Z1100,Z1200 sferoidalne-Zs35022,Zs40015,ciągliwe(białe)W350-04,(szare)B300-06,(perlityczne)P450-06
P-poprawia rzadkopłynność,S-sprzyja tworzeniu cementytu(niepożądana),poprawia gęstopłynnosć,Ni-powoduje grafityzacjeCr-węglikotwórczy,poprawia odporność na korozjeW-nie ma wpływuMo-poprawia odpornośc,V-zapobiega tworzeniu pęcherzyków powietrza,Cu-poprawa wł.antykorozyjnychAl-sprzyja grafityzacji,odtlenianiu żeliwa,tworzeniu warstewki pasywnej,
C w staliwie, żeliwie i stali staliwo ok.2%,żeliwo ok.2,5-3,5%,stal niskowęglowa 0,2-0,6%,wyższej jakości ok.0,05-0,011%
Staliwo Ni<0,3%, Cr,W,Cu<0,3% ,Mo,Ti,V,inne<0,1%,Mn<1%,Si<0,6%, odlewniczy stop żelaza z węglem ok2%,mają nieco gorsze wł. plastyczne, najmniej zanieczyszczeń mają st. martenowskie zasadowe, najwięcej konwerterowe,do odlewu elementu trudnego do obróbki(korpusy) P-poprawia rzadkopłynność
Stopowe-L20G,L0H13(odporna na korozję),LH18M9N,L08G,LH14,LH18S2,LH23N18(żaroodporne,żarowytrzymałe)
Stale żaroodporne-posiadaja Si i Al.(H13JS)J i S-wytworzenie warstewki pasywnejH18N9S
Cysterna przewożąca H2SO4 - LOH18N10M - staliwo odporne na działanie H2SO4 o stężeniu <20% i > 70% przy temp. do 50°C. Stosuje się je w przemyśle kwasu siarkowego. LH18N10M - analogiczne zastosowanie jak LOH18N10M.
Elektrochemiczna - najpospolitsza korozja metali spowodowana tworzeniem się mikroogniw na powierzchni metalu. Wymiana elektronów odbywa się w sposób pośredni. Zachodzi tam, gdzie przenoszenie ładunku zachodzi w obwodzie zamkniętym. Rozkład ładunku na powierzchni spowodowany jest defektem powierzchni metalu(rdzenie atomowe-atomy pozbawione elektronów walencyjnych-mogą się przemieszczać).
Chemiczna - wysokotemperaturowa(T>400stC) , wymiana ładunku odbywa się w kontakcie atom - atom. Wymiana elektronów jest bezpośrednia wynika z powinowactwa Me+1/2X2 → MeX
Ziemna mikrobiologiczna - obecność bakterii lub enzymów powoduje tą korozję. Bakterie przeprowadzają Fe w stan utleniony w obecności jonów SO־² 2Fe+2SO־²+2H2O→FeS+FeSO4+4H+
Naprężeniowa - zachodzi w przypadku współdziałania czynników elektrochemicznych z naprężeniami mechanicznymi, objawia się jako pękania międzykrystaliczne lub śródkrystaliczne w zależności od obecności odpowiednich jonów.
Zmęczeniowa - występuje tam, gdzie występują drgania, objawia się pękaniem określonych miejsc konstrukcyjnych(kotły parowe i środowisko wody morskiej)
Cierna - występuje tam, gdzie są dwa ściśle przylegające materiały, które na skutek drgań trą o siebie(mikrotarcie)
Kawitacyjna - szczególny przypadek korozji, gdzie działają siły związane z ciśnieniem a raczej brakiem powstają luki próżniowe na skutek szybkich obrotów np. śruby okrętowe.
Szczelinowa - w szczelinach jest słabe natlenienie, brak utleniacza powoduje brak monowarstwy tlenkowej, która stanowi barierę dla innych utleniaczy.
Kontaktowa - występuje tam, gdzie mamy kontakt dwóch różnych metali mających różne potencjały elektrochemiczne. Nie wolno mieszać różnych gatunków stali, jeżeli nie jest to konieczne.
Selektywna - stopy niklu Ni i Aluminium Al mogą ulegać tej korozji. Jeden z tych składników utlenia się szybciej. Zmiana właściwości wierzchniej powierzchni materiału.
Przyspoinowa i nożowa - spowodowana złą obróbką cieplną co powoduje odwęglanie. Dodatek pierwiastków węglikotwórczych (niob i tytan)zapobiega tej korozji.
Siarczanowa - sól Candlota 3CaO*Al2O3*3CaSO4*30H2O solwatacja pęcznienie starzenie depolimeryzacja - są wykorzystywane do degradacji tworzyw sztucznych.
RDZA- mieszanina tlenków: magnetytu i hematytu w środowisku wilgotnym. Wszystkie czyste metale są z punktu widzenia termodynamicznego nietrwałe. Trwałe są jednak tlenki. Tlen to pierwiastek najbardziej agresywny. Tlen i siarka to pierwiastki kontaktujące się z różnymi materiałami.