Co to jest promieniowanie katodowe?
Rura Geisslera
Na samym poczatku nalezy rozjasnic nieco, czym jest Rura Geisslera i jaka pelni funkcje. Ot�z Rura Geisslera zbudowana jest z dlugiej szklanej rury polaczonej z pompa pr�zniowa i zaopatrzona w dwie elektrody. Po podlaczeniu do elektrod wysokiego napiecia, wytworzonego np. za pomoca cewki indukcyjnej powstaja wyladowania elektryczne.
Mechanizm wyladowan w gazach rozrzedzonych w spos�b uproszczony mozna przedstawic nastepujaco. Po przylozeniu napiecia do elektrod rury Geisslera istniejace w niej dodatnie jony gazu poruszaja sie pod wplywem r�znicy potencjal�w w kierunku katody, natomiast ujemnie naladowane elektrony - do anody.
Dzieki rozrzedzeniu gazu, liczba zderzen jon�w z czasteczkami jest stosunkowo mala, a srednia droga ich swobodnego ruchu - dluga. Jony dodatnie nabieraja wiec w polu elektrycznym znacznej predkosci i odpowiednio duzej energii kinetycznej, tak ze uderzajac w katode powoduja emisje elektron�w. Emitowane elektrony na poczatkowym odcinku ich drogi, odpowiadajacym ciemni Crookesa, maja zbyt mala energie, aby przy zderzeniu spowodowac jonizacje czasteczki gazu. Poniewaz sa jednak przyspieszane w polu elektrycznym po przebyciu ciemni Crookesa uzyskuja energie wystarczajaca do jonizacji, przy czym obszar, w kt�rym maja juz taka energie nazywa sie poswiata ujemna.
Powstajace w tym obszarze jony dodatnie bombarduja katode wytwarzajac nowe elektrony, a utworzone r�wnoczesnie wskutek przylaczenia elektron�w do czasteczek gazu - jony ujemne poruszaja sie w kierunku anody i zderzajac sie z czasteczkami gazu pobudzaja je do swiecenia.
Promienie katodowe
Elektrony, kt�re sa wyrzucane w rurze Geisslera ze znacznymi predkosciami z katody w kierunku prostopadlym do jej powierzchni , tworza strumien promieni katodowych.
Badania tych promieni wykazaly, ze maja one nastepujace wlasnosci:
rozchodza sie prostoliniowo,
podlegaja silnemu pochlanianiu przez metale,
wywoluja zjawisko jonizacji gaz�w,
padajac na czasteczke innych substancji pobudzaja je do swiecenia,
ulegaja odchyleniu w polu elektrycznym lub magnetycznym, przy czym wielkosc odchylenia jest wprost proporcjonalna do natezenia pola.
Lampa oscyloskopowa
Te dwie ostatnie wlasnosci promieni katodowych zostaly wykorzystane w budowie lampy oscyloskopowej, zwanej lampa Brauna, kt�ra stanowi podstawowy element oscylografukatodowe go, czyli urzadzenia sluzacego do badania napiec zmiennych jak r�wniez wszystkich innych wielkosci zmiennych , kt�re daja sie przetworzyc na napiecie. Lampa oscyloskopowa stanowi elektronowa lampe pr�zniowa
kt�rej katoda K, ogrzewana spiralka oporowa, emituje elektrony, a anoda A, w postaci pierscienia, sluzy do uksztaltowania waskiego strumienia elektron�w. Ponadto jest ona zaopatrzona w dwa kondensatory C1 i C2, kt�rych okladki sa umieszczone w plaszczyznach wzajemnie prostopadlych. Ekran E lampy oscyloskopowej jest powleczony