CHOROBY UKŁADU ODDECHOWEGO.

1. OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA (ONO) - to nagłe zaburzenie wymiany tlenu lub dwutlenku węgla, które jest lub może być przyczyną objawów chorobowych lub zgonu.

Przyczyny:

• niedrożność dróg oddechowych:

• dostanie się ciała obcego

• stan chorobowy (np. astma)

• zmiany w miąższu w płucach i pęcherzykach płucnych (zaburzenia wymiany gazowej)

• choroby opłucnej (np. zapalenie)

• przyczyna ze strony układu krążenia (niewydolność serca)

• zły skład morfotyczny krwi (niska ilość hemoglobiny, anemia)

• przyczyna ze strony CUN (schorzenia CUN z zablokowaniem ośrodka oddechowego)

Objawy:

• hipoksemia (niedotlenienie):

• przyśpieszenie oddechu (tachypnoe)

• oddechy zwolnione (bradypnoe) < 10/min.

• sinica (objaw późny) - nie będzie u pacjentów z anemią

Następstwem hipoksemii początkowo może być pobudzenie psychoruchowe, potem zaburzenie świadomości, splątanie i utrata przytomności.

• tachykardia

• wzrost ciśnienia tętniczego

• prawidłowa obserwacja pacjenta

Postępowanie ratowniczo - lecznicze:

• ustalenie przyczyny i usunięcie jej:

1. usunięcie ciała obcego:

• uderzyć między łopatki

• ręcznie

• odkrztuszenie

• rękoczyn Heilicha

• przyrządowe: intubacja, konikopunkcja - doraźne udrożnienie dróg oddechowych lub konikotomia

• tlenoterapia:

• przez cewnik donosowy - przepływ tlenu 2 - 4 litry / minutę

• przez wąsy 4 - 6 l / min.

• maska 6 - 8 l / min. - procentowe stężenie tlenu ok. 17 %

• namiot tlenowy 10 - 12 l / min. tlenu wdychanego;

• ONO pociąga za sobą konsekwencje metaboliczne: kwasica metaboliczna.

• ciśnienie parcjalne tlenu: niewydolność oddechową rozpoznajemy u pacjenta, u którego w czasie oddychania powietrzem atmosferycznym ciśnienie parcjalne tlenu nagle spada poniżej 60 mmHg - BADANIE GAZOMETRYCZNE;

2. ZESPÓŁ ARDS - odpowiada ostrej niewydolności oddechowej; jest to odpowiedź tkanki płucnej na różne procesy chorobowe, które toczą się w płucach lub poza nimi; ARDS polega na zaburzeniu przepuszczalności naczyń włosowatych i zaburzeniu surfaktantu;

Przyczyny:

• przyczyną może być udar, wstrząs, posocznica

• zakażenie ogólnoustrojowe

• uraz wielonarządowy

• zator tłuszczowy

• zachłyśnięcie

• oparzenie

• ostre zapalenie trzustki - OZT

• ostra niewydolność nerek

• masywne przetaczanie krwi

• ostre zatrucia

• wirusowe zapalenie płuc

Objawy:

• dominują objawy ONO - przyspieszenie oddechu;

• duszność;

• bladość;

• centralizacja krążenia;

• wyraźnie osłabienie kaszlu;

• gazometria poniżej 60mmHg;

• ciśnienie parcjalne CO₂;

• obraz radiologiczny- zmiany w miąższu płuc;

Postępowanie:

• intensywna opieka medyczna;

• pacjent musi być intubowany - intubacja;

• sztuczna wentylacja;

• bilansowanie płynów - żeby nie doszło do przeciążenia układu krążenia;

• leki przeciwzakrzepowe - HEPARYNA;

• przy duszności pacjenta: prawidłowa pozycja, udrożnienie dróg oddechowych, tlenoterapia, ewentualne włączenie leków;

• 60 - 80 % przypadków - śmiertelność przy ARDS;

3. ZESPÓŁ ZACHŁYSTOWY (ZESPÓŁ MENDELSONA) - ZACHŁYSTOWE ZAPALENIE PŁUC - to reakcja płuc na wniknięcie do nich kwaśnego soku żołądkowego; zmiany morfologiczne są podobne jak w zespole ARDS; zespół zachłystowy występuje u pacjentów :

• neurologicznych

• nieprzytomnych (pacjent musi leżeć na boku, żeby się nie zachłysnąć)

Objawy:

• sinica

• tachykardia

• przyspieszenie oddechu, duszność

• wilgotne i suche rzężenia

• wzmożona wydzielina - plwocina

• obrzęk płuc

• nasila się: hipoksemia i kwasica metaboliczna

Postępowanie doraźne:

• toaleta drzewa oskrzelowego, przy głębokim i obfitym zachłyśnięciu się;

• rękoczyn Celika - uciśnięcie krtani;

• drenaż ułożeniowy;

• bronchoskopia - wziernikowanie oskrzeli;

• przepłukiwanie oskrzeli solą fizjologiczną;

• podawanie leków, antybiotyków;

4. PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) - przyczynami mogą tu być :

• przewlekłe zapalenie oskrzeli (cechuje się nadprodukcją śluzu, kaszlem z wykrztuszaniem plwociny co najmniej przez 3 miesiące w roku, w ciągu co najmniej 2 lat);

• rozedma płuc (zmiany w miąższu płucnym);

Objawy:

• kaszel z wykrztuszaniem

• postępująca duszność (duszność wysiłkowa)

• oddechy - o charakterze świstu, może być upośledzony oddech

Wywiad:

• przebyte wcześniej choroby

• czas trwania obecnego zaostrzenia choroby obturacyjnej

• charakter kaszlu - suchy, z wydzieliną - jaką? z krwią?

• objawy towarzyszące (dodatkowe), takie jak: gorączka, ból w klatce piersiowej, zmiany zachowania ( pobudzenie psychoruchowe)

• leki, które obecnie pacjent zażywa

• pytamy czy pali papierosy

OBTURACJA - zwężenie dróg oddechowych, które spowodowane może być obrzękiem błony śluzowej oskrzeli, zwiększeniem wydzieliny czy nieżytem oskrzeli, skurczem mięsni gładkich oskrzeli;

Postępowanie:

• badanie gazometryczne z krwi tętniczej w celu określenia stopnia niedotlenienia (hipoksja) i hiperkapnii (hiperkarbia);

HIPERKAPNIA (hiperkarbia) - podwyższenie prężności dwutlenku węgla we krwi (pCO₂), na skutek niedostatecznego wydalania tego gazu przez płuca, w stosunku do aktualnej przemiany materii (norma pCO₂ we krwi tętniczej wynosi 40 mmHg); Doprowadza do niej hipowentylacja płuc wywołująca przy oddychaniu powietrzem równocześnie niedotlenienie (asfiksja);

• saturacja (% wysycenia hemoglobiny tlenem), pulsoksymetria

• morfologia (stężenie hemoglobiny i poziom leukocytów)

• elektrolity

• RTG płuc (spłaszczenie kopuły przepony, pęcherze rozedmowe)

• EKG (na siedząco)- tachykardia, wysoki załamek P (p - pulmonale), widzimy przeciążenie prawej komory - w V1 + ORS + prawogram

Leczenie:

• tlenoterapia 6l/min : przez maskę, cewnik donosowy, wąsy

• leczenie skurczu oskrzeli - stosowanie bronchodylatorów (bromek, ipriaproprium) - działają na mięśnie gładkie płuc

• glikokortykosteroidy (cortyzol)

• metyloksantyny ( teofilina, aminofilina)

• antybiotyki (przy zaostrzeniu POCHP)

• ewentualna intubacja - gdy w wyniku badania gazometrycznego widzimy brak tlenu po tlenoterapii

• hospitalizacja, gdy w przebiegu POCHP występują:

• zapalenie płuc

• pogorszenie badań gazometrycznych

• jeżeli nie ma poprawy po leczeniu na SOR (4h)

5. ASTMA OSKRZELOWA - choroba układu oddechowego, charakteryzująca się nadwrażliwością oskrzeli na różne bodźce (alergeny, drażniące czynniki środowiskowe, aspiryna, wysiłek, stany emocjonalne);

Objawy:

• utrudniony wydech

• obturacja dróg oddechowych

Badania:

• spirometria

• pulsoksymetria

• gazometria

• morfologia krwi

• saturacja

• EKG

• RTG klatki piersiowej

Leczenie:

• tlenoterapia

• wziewnie, grupa leków beta - agoniści: Albuterol, Salbutenol ponad to glikokortykosteroidy: Prednizolon, Prednizon;

• lek antycholinergiczne - Bromek, Ipratropium bronchodilator Metyloksantyny Teofilina

• magnez dożylnie

• nawodnienie pacjenta

• leki mukolityczne - rozrzedzenie wydzieliny;

STAN ASTMATYCZNY - zaostrzenie objawów duszności, która nie mija po rutynowo branych przez chorego lekach wziewnych; natychmiastowa interwencja lekarska; leki podaje się takie same jak przy astmie oskrzelowej;

6. ODMA OPŁUCNOWA - wyróżniamy rodzaje odmy:

• samoistna - powstaje najczęściej w przebiegu chorób płuc, przy schorzeniach opłucnowych np. zwapnienie opłucnej;

• samoistna pierwotna: bez współistniejących chorób;

• samoistna wtórna: powikłana chorobami;

• urazowa:

• wentylowa (prężna)

• otwarta

• zamknięta

Objawy kliniczne:

• uczucie duszności - przyśpieszony oddech, spocona skóra;

• ogólny niepokój;

• ból;

• niedotlenienie, zaniżona gazometria;

• zniesienie szmerów pęcherzykowych po stronie odmy;

• przyspieszenie lub zwolnienie oddechu;

• wstrząs;

• sinica;

• tachykardia;

• wzrost CTK - pomiar ciśnienia tętniczego krwi;

• przesunięcie tchawicy w zdrową stronę;

• objaw Kussmaula - polega na wzroście ośrodkowego ciśnienia żylnego przy każdym wdechu;

Działania ratownicze:

• odbarczenie odmy - 2 międzyżebrze nad 3 żebrem;

• tlenoterapia;

• odmę wentylową zamieniamy w odmę otwartą;

• odmę otwartą - ruchy wahadłowe śródpiersia;

WWW.RatownictwoMedyczne.Friko.p1

Stany Zagrożenia Życia - Choroby układu oddechowego

4