PROCESY PSYCHICZNE-stany psychiczne,które maja swój poczatek,jakis przebieg i koniec(proces myslenia).Mozemy podzielic na 3 kategorir procesow:1.Procesy poznawcze-umozliwiaja poznawanie otaczającej rzeczywistości(możemy podzielic je na:procesy sensoryczne,myslenia,percepcyjne,pamiec i uczenie się)-2.Procesy emocjonalne-polegaja na przezywaniu w stosunku do tego co poznajemy i co czynimy(dzilimy je na:emocje,uczucia.-3.Procesy motywacyjne-które ukierunkowuja nasze dzialanie i prowadza do osiągnięcia celu.CECHY PSYCHICZNE-stale właściwości,które maja charakter staly .Po 1-zajmuja się tzw.cechami kierunkowymi,takie właściwości,które ukierunkowuja nasze dzialanie do tych cech naleza:potrzeby,zainteresowania.Po 2-mozliwosci:inteligencja(sprawność umyslowa),zdolności specjalne(decyduja,ze jesteśmy lepsi od innych w dziedzinach).Cechami człowieka to kim jest decyduje:temperament,obraz samego siebie-ocena wlasnej osoby,kim jest,może mieć pragnienia zyczenia,obraz swiata(może być indywidualista).DZIEDZINY PSYCHOLOGII.1.Psychologia ogólna- zajmującą się analizą zjawisk psychicznych:a)ich rodzajami i klasyfikacją,b)strukturą,c)wzajemnymi relacjami aktów psychicznych w granicach stanów,od których zależy tzw.normalny przebieg czynności ludzkich,d)odchyleniami od normy,e)możliwościami zapobiegania owym odchyleniom i ich przezwyciężania.2.Psychologia rozwojowa- zajmującą się ogólnymi prawami rozwoju psychicznego oraz czynnikami,które dają się wyróżnić i od których rozwój ten jest zależny.W ramach tej dyscypliny szczególne miejsce zajmuje psychologia rozwojowa dziecka.3.Psychologia społeczna- zajmującą się wpływem zjawisk psychicznych na zachowania międzyludzkie w grupach społecznych oraz oddziaływaniem na te zachowania warunków ekonomicznych, kulturowych, politycznych itp.4.Psychologia kliniczna-zajmuje się zaburzeniami zycia psychicznego czy np.sfery emocjonalnej(zaburzenia myslenia).5.Psychologia wychowawcza-zajmuje się psychologicznymi podstawami procesow nauczania i wychowania(bada jakie czynniki wpływają na kształtowanie się cech dziecka,jakie role spełniają rodzice).GLOWNE KONCEPCJE PSYCHOLOGICZNE:Psychologia klasyczna:Jako 1 koncepcja psychologiczna.Zajmowala się zjawiskami psychicznymi o charakterze swiadomym.Tworcy psychologi oddzielali swiat zew.,który nas otacza od swiata wew.(to inaczej przezycia,doznania,mysli),które doswiadcza kazde z nas.Doznania o charakterze subiektywnym tzn.bezposrednio dostępne sa tylko temu człowiekowi,który je przezywa.Metoda introspekcji.Metoda do badan.Opis wew.stanow człowieka(klasyfikacja stanow psychicznych,struktura,przebieg).Psychologia klasyczna zajmowala się takimi zjawiskami:uczucia,myslenie,akty woli.Stany psychiczne były laczone z procesami zachodzącymi w organizmie np.z funkcjonowaniem wew.narzadow.Psychologia Behawiorystyczna.Zwana tez behawioryzmem.Istnieje nadal,powstala w USA.Johan Watson napisal książkę,która zawierala ostra krytyke psychologi klasycznej.Krytykowal metode introspekcji.Uwazal,ze jest subiektywna i niesprwadzalna metoda.Nikt poza osoba przezywajaca doświadczenia nie może tego przezycia zbadac.Wg.Watsona powinna zajmowac się metodami obiektywnymi(obserwacja).Behawioryzm-nauka o zachowaniu ludzi i zwierzat.Watson uważał,ze dostępne obserwacji może być zachowanie a nie to co się dzieje we wnętrzu człowieka.W związku z tym,ze świadomość wogole nie istnieje.Swiadomosc to ,,czarna skrzynka” i tak nie ma nikt do niej dostępu.Watson wprowadzil schemat S-R (s-bodźiec,r-reakcje)-czyli bodźiec wywoluje reakcje.Zachowanie jest wywolane przez jakis bodźiec.Wg Watsona i następców:Zwiazek miedzy S-R wielokrotnie powtarzany powoduje utrwalenie tego powiazania w wyniku czego powstaje NAWYK.Weliminowali slowo osobowość.Dla nich osobowość to zespol nawykow,które wytwarzaja się u jednostki w ciagu jej dotychczasowego zycia.Bihewiorysci-nastepcy Watsona i współpracownik Skinner-podkreslil znaczenie tzw.WZMOCNIENIA w procesie uczenia się inaczej mówiąc podkreślił znaczenie kary(wzmocnienie negatywne) w utrwaleniu zachowania się człowieka.Pojawia się po określonym zachowaniu.Optymistyczny poglad na człowieka.Z człowieka można zrobic kogo się chce,wywoływać pozadane zachowania.Zarzucono,ze człowiek jest istota reaktywna.Musi reagowac na bodźce,które na niego działają.Nie mogl by się utrzymac się przy zyciu.Zachowanie jest zdeterminowane przez bodźce,które na nie działają.Wylamal się ze schematu Tolman,który przedstawil formule:S-O-R-poszerzony o O to zmienne pośredniczące.Czlowiekiem steruja również sily wew.czyli czynniki tkwiące w człowieku(potrzeby,doświadczenia,zainteresowania,nastawienia),wpływają na zachowania.Sily wew.nie SA możliwe do zbadania.Tworzenie nawykow-uczenie się.Badali to co jest na zew.PSYCHOLOGIA GLEBI.Zwana tez psychoanaliza,tworca był Zygmunt Freud.Podstawowe zalozenia o psychoanalizie.Freud przyjal,ze przedmiotem badan psychologi powinny być zjawiska psychiczne nieswiadome,czyli te które przezywamy i nie zdajemy sobie z nich sprawy.Jego pacjenci cierpieli na histerie niekiedy doznawali powaznych urazow(nie mowili,nie chodzili)pomimo,ze nie było przyczyn wew.Doszedl do wniosku,ze skoro przyczyna nie tkwi w organizmie musza być w psychice.Freud -3 warstwy osobowości:id-wew(warstwa nieswiadoma najwazniejsza,nie zdajemy sobie z niej sprawy,znajduja się biologiczne popedy,znajduja się tez kompleksy-przykre doświadczenia,które zostaly zepchniete do warstwy nieswiadomej i zapominane) ,ego-w srodku(,,ja”-swiadome,poczucie wlasnego istnienia,w sposób racjonalny wskazuje człowiekowi w jwki sposób może zaspokoic swoje popedy.Wskazuje jak ma przystosowac się do wymagan określonej sytuacji w jakiej się znajduje.Ta warstwa ksztaltuje się od narodzin człowieka(już u 22 latka poczucie odrębności),super ego- na zew(,,nad ja”pewien zespol norm,które każdy z nas posiada,Kazdy z nas jest przekonany,ze musimy się do nich przyzwyczaic.Sumienie-zespol norm).ID I super ego-duzy konflikt.Ego-mediator-chce ich pogodzic.Flustracja-odkryl jako 1 Freud.Przykry stan w którym człowiek przezywa poczucie winy,bol,złość,lek,poczucie bezsilności.Konflikt prowadzi do flustracji.Mechanizmy obronne.1.Represji-inaczej zepchniecie z warstwy ego do warstwy id przykrych doświadczeń,o których człowiek zapomina,choc one nadal tkwia w warstwie id i daja znac o sobie.Prowadzi czasem do amnezji(uleczalna).2.Projekcji-inaczej rzutowanie.Jesli mamy wady to przyznajemy się ale przypisujemy je innym.3.Racjonalizacji-uzasadnienie swojego zachowania,podawanie przyczyn swojego zachowania.4.Regresji-cofanie się do wcześniejszych etapow rozwoju(np.czlowiek placze ale nie jest to typowa cecha dorosłego-dzieci placza).5.Sublimacji-jeśli człowiek nie może w sposób naturalny zrealizowac popedu biologicznego,to poped skierowuje się na inny rodzaj aktywności,jest społecznie akceptowana.ALFRED ADLER- Jako jeden z pierwszych z kręgu współpracowników Freuda,którzy odrzucili jego koncepcję libido;uważał,że gł.motorem działania ludzi jest „dążenie do mocy” jako forma kompensacji kompleksu niższości(„poczucia niższej wartości”),który powstaje we wczesnym dzieciństwie na podłożu słabości dziecka w stosunku do dorosłych i do otoczenia z przyczyn realnych lub urojonych.Sposoby kompensacji kompleksu niższości wpływają na kształtowanie się cech charakteru człowieka,a niemożność kompensacji daje początek zaburzeniom i chorobom psychicznym.
Adler uważał też że poczucie niższości jest czymś dobrym dla człowieka,bowiem jest to czynnik rozwoju jednostki.Drugim bardzo ważnym czynnikiem jaki wyróżnił jest uspołecznienie wynikające z kontaktu z matką.KAREL HORNEY-przyjela,ze motywacja jest w warstwie Id.Odrzucila libido,twierdzila,ze instynkty biologiczne nie istnieja.2 rodzaje popedu:pierwotny(biologiczny) i wtorny(natury społecznej) będą decydowac o zachowaniu człowieka i one sa nabyte.Ma niezaspokojona potrzebe bezpieczeństwa,doznaje stanu emocjonalnego,które Horney nazywa,,lek podstawowy.”Czlowiek swoje dzialania ukierunkowuje i zabezpiecza się.Lek jest motywem nieustannej walki konkurencyjnej z innymi ludzmi o wszystko co może nam zapewnic bezpieczeństwo.Pojawiaja się wtorne konsekwencje natury psychicznej pojawia się LEK NEUROTYCZNY.Przyczyny sa natury społecznej nie biologicznej.Istnieja 3 strategie wg Horney,żeby pozbyc się leku:1.Ku ludziom-do ludzi,milosc i akceptacja innych.2.Przeciw ludziom-dazymy do przewagi nad innymi,wykorzystujemy innych,manipulujemy innymi.3.Obok ludzi-uciekaja od innych,lubia samotność.Uwazala,ze ludzie o silnych zaburzeniach neurotycznych,maja zaburzony obraz samego siebie.Horney wyodrębniła:Ja idealne(chciałbym być uzdolniony,a nie jestem) i ja realne(sami siebie oceniamy).PSYCHOLOGIA POZNAWCZA.Tworca m.in.G.Kelly,Kozierecki.Zalozenia psychologi poznawczej:1.Zajmuje się funkcjonowaniem ludzkiego umysłu czyli zajmuje się procesami poznawczymi.2.Zgodnie z psychologia poznawcza uwaza,ze człowiek jest badaczem otaczającego go swiata,który odbiera i przetwarza informacje docierające do nas.3.Czlowiek wg.psychologi poznawczej,przypomina naukowca,który stawia hipotezy,weryfikuje je,tworzy pojecia,wyciąga wnioski,inaczej mówiąc nie tylko odbiera posiadane info.,ale jest zdolny do wykraczania poza info.,które posiada,dzieki temu może przystosowac się do otaczającego go swiata i przekształcać go.Czlowiek posiada 2 rodzaje info:sa to info.plynace z otaczającego go swiata i sa to info.,które sa zakodowane w jego pamieci w wyniku doświadczeń!Czlowiek jest istota rozwiazujaca problemy,odbywa się dzieki operacja,pewnym przekształcenia,które dokonuja się w umysle człowieka.Zarzuca się jej to,ze zajmuje się glownie funkcjonowaniem mozgu,a nie emocjami.PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA.Zajmuje się motywacja człowieka.Tworca Abraham Maslow.Przedmiotem badan jest osobowość człowieka i jej rozwoj,potrzeby i ich zaspakajanie,które układają się w określonej hierarchi i które musza być w pelni zaspokojone,aby człowiek osiągnął tzw.Samorealizacje.Piramida potrzeb:1.Potrzeby fizjologiczne(pożywienie,mieszkanie,prokreacja).2.Potrzeba bezpieczeństwa(zabezpieczenie przed choroba,bezrobociem).3.Potrzeba przynależności(akceptacji,miłości,przyjazni).4.Potrzeba uznania(potrzeba szacunku,sukcesu).5.Potrzeba samorealizacji(rozwijac siebie,zainteresowania).OSOBOWOSC.Jest to zorganizowana struktura cech indywidualnych i sposobow zachowania,która decyduje o specyficznych sposobach przystosowania się danej jednostki do środowiska.Te cechy obejmuja:wyglad zew.,jej zdolności,motywy,reaktywność emocjonalna oraz doświadczenie.Skladniki osobowości:1.Preferencje-czyli cechy kierunkowe(potrzeby i zainteresowania-wyznaczaja kierunek naszego dzialania)2.Nasze możliwości-poziom naszego dzialania(inteligencja i zdolności specjalne).3.Okreslaja kim czlowik jest-temperament,obraz samego siebie i obraz swiata(zespol postaw człowieka wobec samego siebie i otaczającego swiata).W obrazie samego siebie można wyodrębnić pewne składniki:Centralne składniki samego siebie.Do centralnych składników naleza:Sady opisowe zwane samoopisem.Sady wartościujące tzn.samooceny.Sady normatywne tzw.standardy osobiste.,,Ja realne(sady wartości i sady opisujące) i ja realne(sady normatywne).Czlowiek tworząc wiedze o sobie posluguje się regulami czyli inaczej posiada sposoby zbierania i przetwarzania informacji o sobie samym(można zbierac info.od innych osob ale wazne sa jego wlasne sady o sobie samym)czasami tylko opinie od innych sa ważniejsze.Skladniki peryferyczne:Reguly tworzenia wiedzy o sobie i reguly komunikowania wiedzy o sobie.Sposoby komunikowania się:samoprezentacja-pokazywanie samego siebie i ,,ja publiczne.”Zaleznie od sposobu prezentowania wlasnej osoby można wyroznic 2 rodzaje samoprezentacji:1.Samoprezentacja pragmatyczna-jest to tendencja do tworzenia,,ja publicznego” roznego od ,,ja prywatnego”Dzieli się ona na:samoprezentacje taktyczna(ma na celu osiagniecie doraźnych korzyści-wypowiada poglady zgodne z osoba druga)i samoprezentacja fasadowa(ukazywanie wlasnej osoby w sposób pozytywny zbliżony do ,,ja idealnego”).2.Samoprezentacja pryncypialna-jest to tendencja do tworzenia,,ja publicznego” zgodne z ,,ja prywatne”.Prencypialna autentyczna polega na ujawnianiu innym osobom,,ja realnego” a wiec na ukazywaniu w każdej sytuacji wlasnego stylu zachowania i wypowiadania wlasnych poglądów.TEMPERAMENT.Ujawnia się w zachowaniu człowieka,zwracamy uwage na jego reagowanie w danej sytuacji.Teorie konstytucjonalne:Ernst Kretschmer: Skonstruował szczegółowy i obiektywny kwestionariusz,który pozwalał na zakwalifikowanie badanych do trzech wyróżnionych typów: Typ asteniczny (leptosomatyk astenik)- to osoba o budowie ciała wątłej i smukłej.Przeciętna waga oraz miary obwodu i szerokości są poniżej ogółu dla danego wieku i płci.Skóra sucha i blada,szczupłe ręce,słabo rozwinięte mięśnie i dłonie o delikatnych kostkach.Długa i wąska klatka piersiowa,płaski brzuch.Typ pykniczny (pyknik) -to osoba o rozwiniętej głowie,klatce piersiowej i brzuchu.Ciało ma tendencje do rozkładania tłuszczu wokół tułowia.Średni wzrost,zaokrąglona figura,szeroka twarz na masywnej szyi,okazały tłusty brzuch.Typ atletyczny (atletyk)charakteryzuje się silnie rozwiniętym kośćcem mięśni a także skóry.Silny brzuch i dobrze rozwinięta klatka piersiowa,silne nogi.Teoria cech tempera mentalnych:1.Aaktywność,czyli tendencja do podejmowania zachowań dostarczających silnej stymulacji zewnętrznej.2. Reaktywność emocjonalna,czyli tendencja do intensywnego reagowania na bodźce wywołujące emocje; wyraża się ona w dużej wrażliwości i niskiej odporności emocjonalnej.3.Wrażliwość sensoryczna,czyli zdolność reagowania na bodźce o niskiej wartości stymulacyjnej.4.Wytrzymałość,czyli zdolność do adekwatnego reagowania w sytuacjach wymagających długotrwałej aktywności, w warunkach silnej stymulacji. Według teorii Pawłowa temperament odpowiada typowi układu nerwowego,który charakteryzują cztery podstawowe właściwości:SPP-siła procesu pobudzenia;na poziomie zachowania funkcjonalna wydolność komórki nerwowej znajduje wyraz w reakcjach na silną lub długotrwałą stymulację;im silniejszy układ nerwowy,tym mniejsza jest wartość procesu pobudzenia.SPH -siła procesu hamowania;łatwość, z jaką układ nerwowy tworzy warunkowe reakcje hamulcowe(przejawia się gdy zachodzi konieczność odraczania reakcji,hamowania pobudzeń,by stworzyć miejsce adekwatnie działającym bodźcom.RWN -równowaga procesów nerwowych;stosunek procesów pobudzenia do procesów hamowania.RPN-ruchliwość procesów nerwowych; zdolność układu nerwowego do szybkiej zmiany procesów pobudzenia i hamowania.Pawłow doszedł do wniosku,że ludzi można podzielić na 4 zasadnicze kombinacje tych cech:1.Melancholik ma słaby układ nerwowy,unika bodźców,jest bardzo wrażliwy,ma małą odporność,łatwo się meczy,więc wycofuje się,unika kontaktów.Bardzo łatwo melancholika urazić.Z drugiej strony jeśli melancholik się zaangażuje jest szalenie wierny,szalenie oddany. Nie poszukuje nowych bodźców.2.Choleryk potocznie kojarzy się z osobą impulsywną i niezrównoważoną.Oprócz tego wbrew potocznemu mniemaniu są to osoby szalenie pamiętliwe, te afekty u nich zalegają,jest duża szansa,że przy pojawieniu się podobnych bodźców znowu ostro zareaguje.Jest trudny do przewidzenia.3.Sangwinik ma szalone zalety towarzyskie,łatwo się dostosowuje do sytuacji(nie jest inercyjny),jest zrównoważony.Ma silny układ nerwowy,poszukuje bodźców,przez tą ruchliwość potrafi się do każdej sytuacji dostosować Nie jest zbyt wierny i wytrwały,zwłaszcza w relacjach z określonymi ludźmi.Mówi się,że jest nim typowy Polak.4.Flegmatyk ma niewielkie potrzeby w stosunku do życia, jest powolny,inercyjny.Nie denerwuje się, wolno reaguje.INTELIGENCJA.2 def.1.Wg.Sterna:to zdolność przystosowania się do nowych wymagan przez odpowiednie wykorzystanie srodkow myslenia.Zgodnie z ta def.inteligencja ujawnia się w nowych sytuacjach,a jej istote stanowi szeroko rozumiane myslenie.2.Wg.Spearman:inteligencja to zdolność ogolna do spostrzegania zależności i wyciagania wnioskow.Wg.tej def.istota inteligencji jest zdolność logicznego myslenia.Poglady-pochodzenie:1.Hebb-zaproponowal,aby wyroznic 2 rodzaje inteligencji:Intel.A(dziecko rodzi się z pewnymi potencjalnymi możliwościami,które tkwia w jego genotypie sa to inaczej mówiąc zdeterminowane genetycznie możliwości intelektualne człowieka) oraz inteL.B(jest wytworem lacznego oddziaływania wyposażenia biologicznego jednostki środowiska,uczenia się i calej zyciowej aktywności)2.Vermon-dolozyl do Intel. A i B Intel.C-czyli jest to ta Intel.ktora mierza testy Intel.Istnieje podzial intel:1.Intel.plynna-zalezy od wrodzonych właściwości mozgu i jej rozwoj uwarunkowany jest genetycznie.Przyrost tej Intel.zalezy od procesu dojrzewania struktur nerwowych.Intel.plynna nie wiaze się z doświadczeniem i wiedza ponieważ jest wrodzona.2.Intel.skrystalizowana-zalezy od nabywanego w toku zycia jednostki doświadczenia,które umozliwia jej wyuczenie się strategi przetwarzania inf. I nabywania wiedzy.Jest nabyta.Struktura inteligencji.Dwie gr.tej teorii:1.Teoria hierarchiczna-storzyl Spearman.Przyjal,ze we wszystkich rodzajach aktywności intelektualnej bierze udzial funkcja wspolna,która nazwal czynnikiem g-co oznacza czynnik ogolny.Opisal czynniki,które nazwal czynnikami specyficznymi s-zdolnosci specjalne,które wpływają na rozwiązywanie roznego rodzaju zadan.2.Teoria czynnikow równorzędnych-przedstawiciel Fhurstone.Teoria ta zaklada wzajemna mierzalność poszczególnych zdolności i odrzuca istnienie czynnika g.intel.to nie ogolna zdolność wplywajaca na inne,ale sama czy tez zbior niezależnych od siebie zdolności elementarnych.